Шатырда  8  кептер  бар  еді.  Тағы  5  кептер  келіп  қонды.  Барлық  кептер  нешеу  болды? 3

22
6.
  Сандардың  қосындысын  тап:   8  және  5;  8  және  4; 
 
7  және  5;  6  және  5;  8  және  3;  9  және  2. 
7.
 62 + 34 46 + 4 30 + 40 53 + 7
 47 – 22 59 – 9 70 – 20 27 + 3
1.
 
  
                 + 
       
      
   + 6
 
    9 + 6 =    
      
     1    5 
9 + 1 + 5 = 15
6
5
4
3
2
 
Есiңде сақта:
9 + 6 = 
15
     
8 + 6 = 
14
   7 + 6 = 
13   
6 + 6 = 
12
2.
 8 + 4  9 + 5 7 + 5 6 + 4
 8 + 5 9 + 2 7 + 4 6 + 5
3.
  Спорт  үйірмесіне  9  футбол  және  6  баскетбол 
добы  сатып  алынды.  Үйірмеге  барлығы  неше 
доп  сатып  алынған?
4.  Мысалдардың  шешімін  түсіндір:
 
7 + 
8 + 
9 + 
6 + 
12
7 + 
8 + 
9 + 
6 + 
13

23
5.
 
Кесте  негізінде  есеп  құрастыр  және  оны  шеш:
Бар еді
 Жұмсалды
қалды
  
20 кг алша
 
тосапқа — 9 кг
шырынға — 6 кг
? кг
 
Шешуі: 
 
1) 9 + 6 =     
кг жұмсалған алша;
 
             2)
 
20 – 15 =   
кг қалған алша.
                
 
Жауабы
:   
килограмм алша қалған.
 
6.
  Пішіндерді  дәптеріңе  сыз  және  атын  жаз.
 
1)
2)
3)
4)
7.
  (60 – 50) + 5 (8 + 6) – 4 (9 + 5) – 14
 (40 + 20) – 10 (9 + 3) + 3 (7 + 6) – 13
1.
 
  
                 + 
         
      
   + 7
    9 + 7 =    
      
     1    6 
9 + 1 + 6 = 16
7
6
5
4
3
 
Есiңде сақта:
9 + 7 = 
16
       
8 + 7 = 
15
    7 + 7 = 
14
 

24
2.
  Үлгі  бойынша  орында:  13 = 7 + 6.
 
14 = 9 +    
15 = 9 +   
16 = 9 +    
 
15= 8 +     
14 = 8 +    
12 = 8 +   
 
3.
  Сыныптың  кітапханасына  9  әңгіме,  7  ертегі  кітап 
сатып  алынды.  Сынып  кітапханасына  барлығы 
болып  неше  кітап  сатып  алынған?
4.  Мысалдардың  шешімін  түсіндір:
14
9+  
7+  
8+  
6+  
15
9+  
7+  
6+  
8+  
5.  Сурет  негізінде  осылай  шешілетін  есеп  құрастыр:
 
10 л + 5  л,
 
10 л + 2
 
л, 5
 
л + 2
 
л, 10
 
л – 5
 
л, 10
 
л – 2
 
л.
 
10 л
5 л
 2 л
6.
  Бір  топ  балабақша  балалары  пластилиннен  8 
күшік  және  одан  7  мысық  артық  жасады.  Бала-
лар  барлығы  болып  неше  ойыншық  жасаған?
7.
 96 – 44 38 + 2 89 – 59 54 + 30
 65 + 10 67 – 7 25 + 20 54 – 30

25
1.
 
  
               +   
           
      
   + 8
  
                 + 
             
      
   + 9
      8 + 8 =    
        
     2    6 
8 + 2 + 6 = 16
    9 + 9 =    
      
     1    8 
9 + 1 + 8 = 18
8
7
6
5
4
9
8
7
6
5
 
Есiңде сақта:
8 + 8 = 
16
       
9 + 8 = 
17
    9 + 9 = 
18
2.
  9 + 6 
8 + 6 
9 + 4 
7 + 7
 
9 + 5 
9 + 7 
8 + 5 
8 + 4
3.
  Бір  аптада  бірінші  қолөнерші  9  сандық,  екіншісі 
 
8 сандық жасады. Екі қолөнерші бірге неше сандық 
жасаған?
4.  Кесте  негізінде  мысалдар  құрастыр  және  оларды 
шеш:
қосылғыш
8
8
9
7
9
9
6
қосылғыш
8
7
7
7
9
8
6
қосынды

26
5.  8 + 7    16 
9 + 8 
  17 
9 + 7 
 14
 
9 + 9 
  17 
8 + 7 
  15 
7 + 7 
 16
6.
  Елнұр  бірінші  күні  9  бет,  екінші  күні  8  бет  кітап 
оқыды.  Елнұр  екі  күнде  неше  бет  кітап  оқыған?
7.
 20 + (30 – 10) (34 + 20) – 4 (9 + 8) – 7
 80 – (60 + 10) (28 – 8) + 9 (9 + 9) + 2
ҚОСУ    КЕСТЕСI
1.  Бір  таңбалы  сандарды  қосу  кестесі.
 
+
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18
  
Үлгi:
 
 
  
4
 
+
 
5
 
=
 
9
7
 
+
 
8
 
=
 
15
2.
  Асқар  атасымен  аулаға  8  түп  алша,  7  түп  
алма  көшетін  екті.  Олар  барлығы  болып  неше 
түп  көшет  екті?

27
3.
  Кестеден  жауабы  бірдей  мысалдарды  тап:
7 + 5
9 + 2
8 + 6
9 + 4
6 + 6
8 + 5
9 + 3
7 + 6
9 + 5
7 + 7
6 + 5
8 + 4
4.
  Сурет  негізінде  есеп  құрастыр  және  оны  шеш:
 
1) 
     
 
  
2)
 
 
9 м арқан 
 ?, 2 м 
     9 м арқан        ?, 2 м
 
   
      артық арқан  
                 артық арқан
 
   
 
 
 
         
 
   
 
 
 
 
 
     ? м
Шешуі: 9
 
+
 
2
 
= 
 
 м      
   
   
Шешуі: 1)  
  
9
 
+
 
2 =   
 м
Жауабы:  Екінші  орамдағы   
 
2) 11
 
+
 
9
 
=
 
 
 м 
                арқан 
 
 метр.      Жауабы:  Екі  орамдағы   
                                                              арқан 
 
 метр.
5.
  Мысалдары  шеш  және  жауабын  арту  ретімен 
жаз:
    
6.
  Шегіршін  ағашының  биіктігі  9  м,  терек  одан  3  м 
ұзын.  Терек  неше  метр?
7.
 
9 + 3 
9 – 8 
40 + 29 
89 – 62
 
8 + 4 
8 + 7 
28 – 14 
57 – 17
9+5
8+8
7+5
8+7

28
ТIК   ТӨРТБҰРЫШ 
ҚАБЫРғАЛАРЫНЫҢ   ҚАСИЕТТЕРI
1.
 
Барлық  бұрыштары  тік  болған 
төртбұрыш 
  тік  төртбұрыш  деп  ата
-
лады.
Тік  төртбұрыштың  қарама-қарсы 
қабырғалары бір-біріне тең болады.
Тік төртбұрыштың төрт бұрышы, төрт қабырғасы 
бар.
2.
  9 + 7 
7 + 5 
36 + 4 – 10 
29 + 1 + 7
 
8 + 6 
6 + 6 
57 + 3 – 20 
48 + 2 + 9
3.
  Көпбұрыштардағы  тік,  одан  үлкен  және  кіші 
бұрыштарды  анықта:
 
      
1)
2)
3)
4)
4.
  Әуізде  9  үйрек  жүзіп  жүр  еді.  Тағы  бірнеше  үйрек 
келіп  қосылғаннан  кейін  әуіздегі  үйректер  14  бол-
ды.  Неше  үйрек  келіп  қосылған?
5.  Амалдардың  белгісін  теңдіктер  дұрыс  болатын-
дай  етіп  қой:
 40  5 = 45 
59   9 = 50 
80   3 = 83
 27 
 
 7 = 20 
60 
 
 4 = 64 
39   9 = 30

29
6.
  1)  19,  29,  39,  49,  59,  69,  79,  89,  99  сандарынан 
кейін  келетін  көрші  сандарды  жаз;
 
2)  90,  80,  70,  60,  50,  40,  30,  20,  10  сандарынан 
бұрын  келетін  сандарды  жаз.
7.
  8 + 8 
9 – 7 
37 + 3 – 5 
22 + 8 + 4
 
9 + 5 
7 + 6 
46 + 4 – 2 
57 + 3 + 5
КВАДРАТ
1.  Әр  пішіннің  атын  айт:
 
1)
2)
3)
4)
 
Бұл пішін – квадрат.
Квадраттың  төрт ұшы,  төрт бұрышы, төрт 
қабырғасы бар.
Барлық  қабығалары  бір-біріне  тең  тік  төртбұрыш  
квадрат  деп  аталады.
2.
  Осындай  квадрат  сыз  және  пери-
метрін  тап:
3.
  39 + 1 
86 – 34 
9 + 4
 
56 – 6 
42 +    8 
8 + 3
 
23 + 7 
74 +    6 
7 + 5
4.
  Цирктегі  тамашаға  9  ат  және  8  күшік  қатысты. 
Тамашаға  барлығы  болып  неше  үй  жануары 
қатысқан?

30
5.
  Мысалдарды  қолайлы  тәсілмен  есепте:
 
1) 
1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9
;
 
Үлгi: 1 + 9 = 10; 2 + 8 = 10; 3 + 7 = 10; 4 + 6 = 10.
 
10+ 10+ 10+ 10= 40. 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9 = 10.
 
2) 
2 + 4 + 6 + 8 + 12 + 14 + 16 + 18
;
 
Үлгi: 2 + 18 = 20
6.
  Фермер  қожалығында  таңертең  сиырдан  16  л, 
екінші  сиырдан  оған  қарағанда  4  л  артық  сүт  сау-
ып  алынды.  Екі  сиырдан  неше  литр  сүт  сауылған?
7.
  40 + 27  
76 + 13   38 – 30  
        
(8
 + 
7)
 – 5
 57 + 22 22 + 13 
  29 – 
20 
(9
 + 
8)
 + 3 
  
1.
  Кесте  негізінде  берілген  мысалдарды  шеш:
9 + 9
6 + 5
8 + 4
6 + 6
8 + 3
7 + 6
9 + 7
8 + 5
7 + 7
8 + 7
7 + 5
9 + 4
2.
  Бір  орам  беқасамнан  үлкен дердің 
шапаны  үшін  7  м,  балалардың 
шапаны  үшін    4  м  кесіп  алынды. 
Бір  орамнан  неше  метр  беқасам 
кесіп  алынды?
3.  Амал белгілерін теңдіктер дұрыс болатындай етіп 
қой:
 8 
  
+
  4 =12 
9   6 = 3 
9   2= 11
 7 
 
 4 = 11 
9 
 
 2 = 7   
6   5= 11

31
4.  Әр  пішінге  нешеден  санақ  таяқшасы  істетілген?
 
 
5.
  50 см 
 
– 20 см 
70 дм
 + 
10 дм
 
40 дм + 10 дм 
60 см
  –  
30 см
6.
  Акмал  атасымен  диқан  базарынан  9  кг  алма, 
 
5  кг  өрік  сатып  алды.  Олар  жемістерден  қанша 
сатып  алды?
7.
 9 + 4 (37 – 30) + 40 (60 + 20) + 3 
 8 + 5 (50 + 20) + 19 (80 – 40) + 5
ӨТКЕНДЕРДI   ПЫСЫҚТАУ
1.
  Кесте  негізінде  мысалдар  құрастыр  және  оларды 
шеш:
қосылғыш
9
8
7
9
8
6
7
қосылғыш
3
4
5
2
5
6
4
қосынды
2.
  Бір  табақта  9  алмұрт,  екінші  табақта  7  шабдалы 
бар.  Алмұрт  шабдалыдан  нешеу  көп?  Шабдалы 
алмұрттан нешеу кем?
3.
 
50 + 27 28 – 20 43 + 17 65 – 60
 
 
27 + 50 39 – 30 17 + 43 78 – 70

32
4.  Мысалдарды  түсіндіріп  шеш:
 
5.
  Сурет  бойынша  осылай  шешілетін  есептер 
құрастыр:
  
10 + 6; 10 – 6; 10 + 4; 10 – 4; 10 + 6 + 4.
 
 
     
       
6.  Сондай  сандар  қой,  теңдік  дұрыс  болсын:
 8 +   = 16 
9 +   = 13 
9 +   = 17
 9 +   = 18 
9 +   = 15 
8 +   = 14
7.
  Мектеп асханасында 9 үстел бар еді. Тағы 8 үстел 
қойылды. Асханадағы барлық үстел нешеу бол-
ды?
8.
 62 + 8 85 – 5 76 + 24 60 + 40
 43 + 7 38 – 8 57 + 32 90 – 50
15
12
16
13
14
11
17
9 + 6
8 + 8
8 + 5
9 + 3
8 + 3
9 + 8
7 + 7

33
18  IШIНДЕ   БІР   ТАҢБАЛЫ   САНДАРДЫ 
oНДЫҚ   АРҚЫЛЫ   ӨTIП   АЗАЙТУ
1.
 
 
                 
 
 
11–   
11-ден 6 санын азайту үшін 6 саны біреулеп азай-
тылады. Бұл төмендегідей орындалады: 
Бірінші тəсіл. 1) Алдымен 10 болу үшін 11-ден 1 
санын азайту керек:
11 – 1 = 10
2) 6 – бұл 1 + 5 дегені. 11-ден  1 азайтылды, тағы 
да 5-ті азайту керек.
 
Демек,                      
10 – 5 = 5
Мұны былай жазу мүмкін:
         
11 – 6 = 5
    
немесе
     
11 – 6 = 5
    
   
 
 
    
          
1      5
                      
  
11 – 1 – 5 = 5
Екінші тəсіл. 11 – бұл 6 + 5-тен  құралғандықтан 
мысалды
 
былай шешуге болады
:
  
11 – 6 = 5                   11 – 5 = 6
қысқаша былай жазылады
:  
    
11
 – 6 = 5 
        11 – 5 = 6
      
    
 
 
       
 
   6   5                           5  6
2.  Сондай сан қой, теңдік дұрыс болсын:
 
9 + 
 
 = 11          11 –   = 5          8 +   = 15 
 
7 + 
 
 = 11          11 –   = 6          9 +   = 14

34
3.
  Азық-түлік  дүкеніне  16  қорап  конфет  және  пече-
нье  әкелді.  Конфет  6  қорап  болса,  неше  қорап 
печенье  әкелген?
4.
  29 + 1 
57 + 3 
64 + 6 
36 + 4
 
48 + 2 
16 + 4 
75 + 5 
13 + 7
5.
  қысқа  жазу  бойынша  есеп  құрастыр  және  оны 
шеш:
 
1)
  
1-тәрелкеде — 11 
 
   2-тәрелкеде — ?, 6 кем
 
Шешуі: 
11 – 6 = 
 алма.
 
Жауабы:  Екінші  тәрелкеде 
 
алма  бар. 
6.
  Екі  кесінді  сыз.  Біреуінің  ұзындығы  7  см,  екінші 
кесінді  одан  4  см  ұзын  болсын. 
7.
 9
 + 2             (80 – 50) + 9             (20 + 10) + 5 
 8
 + 3             (90 – 60) + 3             (30 + 30) + 7
1.
 
1
2
3
    
                 
    
3
8
11
  11 – 3 = 
   
 
   
 
   11 = 3 + 8
11 – 1 – 2 = 
8
 
    11 – 3 = 
8
       11 – 8 = 
3
 
Есiңде сақта:
11 – 2 = 
9
      11 – 3 = 
8
      11 – 4 = 
7
      11 – 5 = 
6
2.  Шешiлуiн  түсiндiр:
 1
1 – 4 = 7 
  11 – 4 = 7
 
 
   
   
 
 
     
 
      1     3                        4    7

35
3.
  Жайлауда  11  қой  жайылып  жүр  еді.  4  қой                                                                                                                                              
бөлек қораға алынды.  Жайлауда неше қой қалды?
4.
  11 – 2 + 9 
11 – 1 + 4 
11–
 4 + 7
 
11 – 3 + 2 
11 – 1 + 6 
11–
 5 + 4
5.
 
Әр  пішіннің  атын  айт.  Әр  пішіннің  нешеден 
қабырғасы  бар?
    
1)
2)
3)
4)
6.
  Аэродромда  бірнеше  ұшақ  бар  еді.    5  ұшақ  ұшып 
кеткеннен  кейін  аэродромда  6  ұшақ  қалды.  Аэро-
дромда  алдын  неше  ұшақ  болған?
7.
  43 + 20 
65 – 5             32 + 8            23 – 3
 
76 – 30 
44 + 6             59 – 9            86 + 4
1.
 
1
6
7
    
                 
 
    
7
4
11
   11 – 7 = 
   
   
   
 
       11 = 7 + 4
11 – 1 – 6 = 
4
 
       11 – 4 = 
7
 
      11 – 7 = 
4
 
Есiңде сақта:
11 – 6 = 
5
      11 – 7 = 
4
      11 – 8 = 
3
      11 – 9 = 
2
2.
 11
 – 6 + 5 11 – 3 + 8 11 – 9 + 6
 11
 – 7 + 6 11 – 8 + 7 11 – 5 + 8

36
3.
  Кесте  негiзiнде  есеп  құрастыр  және  оны  шеш:
Бар еді
Сатылды
қалды
48 кг 
 
печенье
 
таңертең — 20 кг
түстен кейін — 10 кг
? кг
4. 8 + 6    13 
7 + 6    14 
6 + 5    11
 7 + 7    15 
9 + 7    16 
8 + 8    14
5.  Бірінші  пішіннен  1  таяқшаны  алғанда 
3  квадрат  қалсын.  Екінші  пішіндегі  3 
таяқшаның орнын өзгерткенде 4 бірдей 
кішкентай квадрат және 1 үлкен квадрат 
пайда болатын болсын.
 
6.
  Бір  бидонда  11  л,  екінші  бидонда  
бірінші бидондағыдан 6 л кем мақта май бар. Екінші 
бидонда неше литр май бар?
7.
 (80 – 50) + 9 (20 + 10) + 5 45 – (8 + 7)
 (90 – 60) + 3 (30 + 30) + 7 28 – (9 + 3)
1.
 
2
1
3
   
                   
   
  
3
9
12
    12 – 3 = 
   
   
   
        
12 – 2 – 1 = 
9
    12 – 3 = 
9
    12 – 9 = 
3
12
–   
 
Есiңде сақта:
12 – 3 = 
9
      12 – 4 = 
8
      12 – 5 = 
7
      12 – 6 = 
6

37
2.
 
Шешудің  түрлі  тәсілдерін  түсіндір:
 12 – 4 = 8   12 – 5 = 7  
12 – 5 = 7
    
  
   
 
     
 
 
 
 
  
  2   2    
   
     2    3 
         5    7
3.
 
Анвар  12  беттік  дәптердің  6  бетін  толтырды. 
Дәптердің  неше  беті  қалды?
4.
 11 – 2 11 – 4 12 – 3 12 – 5
 11 – 3 11 – 5 12 – 4 12 – 6
5.
 
Кесте  бойынша  есеп  құрастыр  және  оны  шеш
:
Бар еді
Сатылды
қалды
12 вело-
сипед
 
2 
дөңгелекті велосипед — 3 
3 
дөңгелекті велосипед — 2 
? 
6.
 (80 – 50) + 7 47 + 3 – 20 28 + 2 – 10
 (90 – 40) + 4 67 + 3 – 30 56 + 4 – 30
7.
 12 – 4    8 10 + 2    11 11 – 8    12
1.
 
2
7
9
   
                 
   
   
9
3
12
   12 – 9 = 
   
   
   
         12 = 9 + 3
12 – 2 – 7 = 3 
  12 – 9 = 3        12 – 3 = 9
12
–   
 
Есiңде сақта:
12 – 7 = 
5
    12 – 8 = 
4
    12 – 9 = 
3

38
2.
 
Теңдіктер  дұрыс  болатындай  етіп  сандарды  қой
:
 12 –   = 8 11 –   = 6 12 –   = 6
 12 –   = 7 12 –   = 3 11 –   = 4
3.
 
Автопаркте  12  жеңіл  машина  бар  еді.  Таңертең 
оның  9-ы  белгіленген  бағыт  бойынша  жұмысқа 
шықты.  Автопаркте  неше  машина  қалды
? 
4.
 
Бірінші  кесінді  екінші  кесіндіден  неше  сантиметр 
қысқа?  Екінші  кесінді    бірінші  кесіндіден  неше 
сантиметр  ұзын?
 
8 см
6 см
 5.
  қысқа жазу бойынша есеп құрастыр және оны шеш:
 
Теледидар   – 12         
  
? 
 
Компьютер – ?, 6  кем
6. 
Сандардың  айырмасын  тап:
 
11  мен  4-тің,  12  мен  5-тің,  12  мен  7-нің,  11  мен  8-дің.
7.
 58 + 2       38 – 30       12 – 4 + 
8       (12
 – 
3)
 + 4
 37 + 3       43 – 40       11 – 6 + 
4       (11
 – 
5)
 + 4
1.
 
3
3
6
 
                 
     
 
6
7
13
    13 – 6 = 
   
   
   
         13 = 6 + 7
13 – 3 – 3 = 
7
 
  13 – 6 = 
7
     13 – 7 = 
6
13–   
 
Есiңде сақта:
13 – 4 = 
9
    13 – 5 = 
8
    13 – 6 = 
7

39
2.  Амалдардың  белгілерін  теңдіктер  дұрыс  болатын-
дай  етіп  қой:
 12   7 = 5 8   8 = 16 13   4 = 9
 11   6 = 5 7   5 = 12 13   6 = 7
3. 
Ертегі кітап 12 беттен құралған. Айша кітаптың 5 бетін 
оқыды. Ол тағы кітаптың неше бетін оқуы керек?

жүктеу/скачать 5,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: