П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы


ФОНЕТИКА Т 10 жіңішке еріндік түрінің айырым белгілері Жасалым белгілері



Pdf көрінісі
бет48/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

ФОНЕТИКА
Т 10 жіңішке еріндік түрінің айырым белгілері
Жасалым белгілері: 
тіл ұшы, тоғы сы нкы 
ілгерінді, тербеліссіз (қатаң), еріндік дауыссыз 
дыбыс.
Айтылым белгілері: 
ны қ тоғы сы ң қы , ауыз 
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: 
күшті лепті, қатаң (шуыл), 
жіңіш ке, ерін әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы: 
тіл ұшы, тоғы сы ңқы , 
қатаң, ілгерінді (ж іңіш ке), еріндік дауыссыз 
дыбыс.
Қ (-К) дауыссыз дыбысының үндесім түрлері
Жуан езулік түрі: Қ Ы С , ҚАР т.б. 
(18-1-
сурет)
Ж асалымы: 
тіл түбі м ен тіл ш ік ө зар а 
жымдаса тоғы сады (4-2), жасалу орны на қарай 
тілшік; тіл ауыз қуысында кейін шегініп жатады 
(8), тілдің ж аты сы н а қарай кей ін ді; дауы с 
желбезегі тербелмейді (5-4), желбезек қатысына 
қарай тербеліссіз (қатаң); ерін жазылып (езу 
тартып) барып жасалады (1-3), еріннің қатысына 
қарай езулік дыбыс болып табылады.
Айтылымы: 
тіл тү б і м ен т іл ш ік н ы қ
т о ғ ы с а д ы , т о ғ ы с ы м к ү ш ін е қ а р а й н ы қ
тоғы сы ңқы ; ауыз қуысы үлкейіп, көмей қуысы 
кішірейеді, үстеме жасалым орнына қарай көмей 
қуысты дыбыс болып табылады.
Естілімі: 
тіл арты мен тілш іктің тоғы сымы 
күшті леппен аяқталады, тоғысым бітіміне қарай 
күшті лепті; дауыссыз шуыл дыбысталады, үн 
қатысына қарай қатаң; әуез қатысына қарай жуан 
және езу әуезді дыбыс болып табылады.
Қ жуан езулік түрінің айырым белгілері
Жасалым белгілері: 
тілш ік, то ғы сы ң қы , 
кейінді, тербеліссіз (қатаң), езулік дауыссыз 
дыбыс.
Айтылым белгілері: 
ны қ тоғы сыңқы , көмей 
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: 
күшті лепті, қатаң (шуыл), 
жуан, езу әуезді дауыссыз дыбыс.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет