ҮСТЕУЛЕР СӨЗЖАСАМЫ
407
Есімдік негізді үстеулер:
Зағираптың не-
лікт ен куанғанын ол енді ғана үғайын деді
(Ж ақ-
сыбаев).
Мен ж аткан жайды Нүрт ас а ға й
өздігінен тауып келе алм ай ж үр(Ә
білев).
Бұл көрсеткіш кейде басқа бір қосымшалар-
дан кейін барып жалғанады
(бүлжытпастан,
жүресінен
т.б.).
Үстеу сөздердің құрамында келетін ком ек-
тес септігі жалғауының тілдік табиғаты да ж оға-
рыда талданған
-ғ а //-г е , -д а //-д е, -д а н //-д е н
қосы м ш алары м ен бірдей түсіп ж атады . Бұл
қосымш а да үстеу, затесім создерінің құрамын-
да келіп, жаңа реңктегі үстеулерді жасауға қаты-
сады. М ұндай үстеу создер, негізінен алғанда,
мекен, мезгіл, амалдық мәндерді білдіреді.
Қарағы м ,
бермен
кел (Абай). Оданә/ш«бу-
алды рланған олке жатыр (И сабаев). Қожаш
ер-
т е м е н к
айтып кетті (Көбеев). Бетімен жайылып
жүрген бір ел бар (Мүсірепов).
Ж оғары да талданған үстеулердің бэрі де -
септік жалғауларының қатысуымен жасалған ту-
ылымдар. Тілімізде, бұлардың сыртында, үстеу
жасайтын біраз арнайы жұрнақтар да бар.
Достарыңызбен бөлісу: