ЕС ІМ Д ІК
483
Ж іктеу есімдіктері өздерін басқа да сөздер-
мен жалғастырып байланыстыратын әрқилы мор-
фологиялық түрлендіруші формаларды қабылдай
алады.
Жіктеу есімдіктері өзінің негізгі ж ақты қ ма-
ғынасында қолданылғанда, тәуелдікжалғауының
тек абстракциялы меншікті білдіретін түрі -
нікі,
-дікі
қосымшаларын ғана қабылдайды.
Менікі де
кет ті
(Аймауытов).
Қан тамш ылап тұрса да
көзден жас ағып,
“Сенікі ж өн”, - деп құлаққа
ілген жан бар м а ?
(Дулатов). -
Қой,
оныкі емес
(Дулатов).
Есімдік қай ж ақта тұрса, о ған сол ж ақты ң
ғана жіктік жалғауы жалғанады.
I жақ. менмін, бізбіз, біздерміз
II жақ. сенсің, сізсіз, сендерсің, сіздерсіз
III жақ. олар
Сөйлемде бастауыш жіктеу есімдіктерінің бірі
болса, баяндауыш пен, көбінесе, ж ақ ж ағы нан
қиы сы п тұрады.
Мен жылы сөзді, алдымен айна-
лып кетейін, осы күнгі Ахмет деген кісіден ғана
естідім
(Дулатов).
Жіктеу есімдіктерінің бәрі де септік жалғау-
ларын қабылдайды. Олардың септелу жүйесі мы-
надай болып келеді:
Жекеше түрі
Атау
мен
сен
сіз
ол
Ілік
менің
сенің
сіздің
оның
Барыс
маған
саған
сізге
оған
Табыс
мені
сені
сізді
оны
Жатыс
менде
сенде
сізде
онда
Ш ығыс
менен
сенен
сізден
онан
(одан)
Көмектес менімен
сенімен
сізбен
онымен
Көпше түрі
Атау
біз(дер)
сендер
сіздер
олар
Ілік
біз(дер)дің
сеңдердің сіздердің олардың
Барыс
біз(дер)ге
сендерге
сіздерге
оларға
Табыс
біз(дер)ді
сендерді
сіздерді
оларды
Жатыс
біз(дер)де
сендерде
сіздерде оларда
Шығыс біз(дер)ден сендерден сіздерден олардан
Комекгес біздермен
сеңдфмен сіздермен опармен
Бұл үлгіде, ең алдымен, көзге түсетін ж ағ-
дай - біріншіден,
Достарыңызбен бөлісу: