П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет697/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   693   694   695   696   697   698   699   700   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

-ғ а н /-г ен ... 
ж оқ сөзімен тіркесуі арқылы 
жасалады. 
Қарынбай корсеткен орынға отыр-
ған жоқ
(“ Қ аз.әд .”).
ә) күрделі етістіктің құрамындағы негізгі ет- 
істікке 
-м а /-м е , -б а / -бе, -па/-пе 
ж ұрнақтары - 
ның ж алғануы арқы лы жасалады. 
Б үлуағдалас-
тықтың орындалуы ойдағыдай болмай отыр.
( “ Ег. Қ а з.” ).
Күрделі н ақ осы ш ақты ң жіктелу үлгісі
жақ
ж екеш е
көпш е
I
тыңдап тұрмын
тыңдап отырмыз
II
тыңдап отырсың тыңдап отырсыңдар
тыңдап отырсыз
тыңдап отырсыздар
III
тыңдап отыр (нөлдік тұлға)
2. 
Ауыспалы осы шақ. 
Ауыспалы осы ш ақ 
қимыл, іс-әрекетгің дағдылы қалыпта болып тұру- 
ын білдіреді. Ауыспалы осы ш ақ-а, 
-е, 
-йтұлғалы 
көсемш енің жіктелуі арқы лы жасалады. М ыса- 
лы, 
Жиырма шақты жігіт жас қайыңдарды боре-
нелердің үстіне лақтырады
(М үсірепов). 
Өзін-
өзі күндейді, жақынын ж алған мінейді
(Абай).
Ауыспалы осы ш ақтың болымсыз түрі етіст- 
ікке 
- м а /-м е , -б а /-б е , -па/-пе 
жұрнақтары ны ң 
ж алғануы арқы лы жасалады. 
Кобейту кестесін
де жонді білмейді
(Қалдыбаев).
Ауыспалы осы ш ақты ң жіктелу үлгісі:
жақ
жекеш е
көпше
I
айтамын
айтамыз
II
айтасың, айтасыз
айтасыңдар, айтасыздар
III
айтады


ЕТІСТІК
519
С о н ы м е н бірге п р о ц е с с у а л ь д ы қ м ән д і 
білдіретін, әсіресе баспасоз тілінде 
III 
жақта жиі 
қолданы лы п жүрген 
-уда, -уде 
тұлғасы (жатыс 
септіктегі тұйы қ етістіктің баяндауыш қызметін- 
де к е л у і) д а осы ш а қ т ы ң г р а м м а т и к а л ы қ
көрсеткіш і деп беріліп жүр. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   693   694   695   696   697   698   699   700   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет