Жасалым белгілері: тіл ортасы, тоғы сыңқы ,
ілгерінді, тербелімді (үнді), езулік дауыссы з
дыбыс.
Айтылым белгілері: бос тоғы сы ң қы , ауыз
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: бос лепті, үнді, жіңіш ке,
езу әуезді дауыссыз дыбыс.
Ж алпы си п а т т а м а с ы : тіл
о р т а с ы ,
тоғы сы ң қы , үнді, ілгерінді (жіңіш ке), езулік
дауыссыз дыбыс.
Жуан еріндік түрі: ОҢ, МҰҢ т.б.
(18-3 -сурет) Жасалымы: тіл түбі мен тілш ік жымдаса
тоғысады (4-2), жасалу орнына қарай тілшік; тіл
ауыз қуысында кейін шегініп жатады (8), тілдің
жатысына қарай кейінді; дауыс желбезегі мол
тербеледі (5 -2 ), ж е л б езе к қаты сы н а қарай
тербелімді; ерін дөңгеленіп (сүйірленіп) барып
(1-2) жасалады, ерін қаты сы на қарай еріндік
дыбыс болып табылады.
Айтылымы: тіл тү б і м ен т іл ш ік бо с
т о ғ ы с а д ы , т о ғ ы с ы м к ү ш ін е қ а р а й б о с
тоғы сы ңқы ; ауыз қуысы үлкейіп, көмей қуысы
кішірейеді, үстеме жасалым орнына қарай көмей
қуысты дыбыс болып табылады.
Естілімі: тіл түбі мен тілш іктің тоғы сымы
бос леппен аяқталады , тоғы сы м бітіміне қарай
бос лепті; дауы ссы з ыңыл дыбысталады, үн
қатысына қарай үнді; әуез қатысына қарай жуан
және ерін әуезді дыбыс болып табылады.
Ң° жуан еріндік түрінің айырым белгілері
Ж асалым белгілері: тілш ік то ғы сы ң қ ы ,
кейінді, тербелім ді (үнді), еріндік дауы ссы з
дыбыс.
Айтылым белгілері: бос тоғы сы ңқы , көмей
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: бос лепті, үнді, жуан, ерін
әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы: тілшік, тоғы сы ңқы ,
үнді, кейінді (жуан), еріндік дауыссыз дыбыс.
Ж іңіш ке еріндік түрі: ҮҢ ГІР, ӨҢ т.б.
(18-4 -сурет) Жасалымы: тіл ортасы мен таңдай жымдаса
тоғысады (3-1), жасалу орнына қарай тіл ортасы;
тіл ауыз қуысында ілгері итініп жатады (6), тілдің
жатысына қарай ілгерінді; дауыс желбезегі мол
тербеледі (5 -2 ), ж ел б езек қаты сы н а қарай
тербелімді; ерін дөңгеленіп (сүйірленіп) барып
(1-2) жасалады, ерін қаты сы на қарай еріндік
дыбыс болып табылады.
Айтылымы: тіл ортасы мен таңдай бос
т о ғ ы с а д ы , т о ғ ы с ы м к ү ш ін е қ а р а й б о с
тоғысыңқы; ауыз қуысы кішірейіп, көмей қуысы
үлкейеді, үстеме жасалым орнына қарай ауыз
қуысты дыбыс болып табылады.
