9.3.2. Еліктеуіш сөздердің
морфологиялық сипаты
Еліктеуіш сөздер, сыртқы м орф ологиялы қ
құры лы сы на қ а р ай ,ж ал аң д а, күрделіде болады.
Ж алаң еліктеу сөздер негізгі ж әне туынды
болып екі салаға бөлінеді.
Н егізгі еліктеу сөздер деп айиаладағы таби-
ғат құбылыстарын құлақпен есту арқылы қабыл-
данған дыбыстардан және козбен кору арқылы
қабылданған елес-коріністердің бейнелерінен пайда
болған түсініктердің атаулары, дем ек, сол ды-
быстар мен бейнелердің атаулары есебінде қыз-
мет ететін түбір создерді айтамыз.
Мұндай негізгі
еліктеу сөздер, практикалы қ тұрғы дан алғанда,
қазіргі кезде тиісті морфологиялық бөлшектерге
сараланбайтын бір тұтас тұлға сияқтаны п келеді.
О ларға ж оғары да көрсетілген 15 түрлі үлгіге тән
ф ормалар және олардан өзге де бір алуан форма-
лар жатады. Мысалы:
ар, ыр, ырс, борс, бырс, бұлт,
былқ, дүрс, дік, дүңк, күрс, күмп, кірт, елп, жалт,
жарқ, зырқ, қалт, кілт, лып, лап, морт, мырс, мүлт,
мыңқ, салп, саңқ, сыңқ, селк, солқ, сарт, сырт, таңқ,
тыңқ, шалп, шъиіп, шаңқ, шыж, ырс, ыңқ
тағы бас-
қалар.
Туынды еліктеу сөздер деп негізгі
(түбір)
елік-
теу сөздерден де және басқа атауыш
(атаушы)
создерден де тиісті жұрнақтар арқылы жасалған
еліктеу сөздерді айтамыз.
Мысалы:
алшаң, арбаң,
арсалаң, ағараң, балпаң, болпаң, дікең, елпең, жал-
таң, жортаң, жал/гаң, жылмаң, ирелең, көлбең, кірбең,
қалтаң, қолбаң, қоржаң, қызараң, қылмаң, қылтаң,
салбаң, салтаң, сылтаң, тарбаң, тарбалаң, ырсаң,
ыржаң
т.б.
Сөйтіп, туынды еліктеу сөздер түбір (негізгі)
елікгеу сөздерден де (мысалы:
жалт-аң, арс-алаң,
балп-аң, болп-аң, елп-ең, жылт-ың, қалт-аң, сьілт-
ың, ырс-алаң
т.б.), өзге атауыш сөздерден де жа-
салады (мысалы:
ағар-аң, қызар-аң, иір-елең, бүра-
лаң, соз-алаң
т. б .).
Туынды еліктеуіш сөздер жасайтын жұрнақ-
тар мыналар:
Достарыңызбен бөлісу: |
