ФОНЕТИКА Т 10 жіңішке еріндік түрінің айырым белгілері
Жасалым белгілері: тіл ұшы, тоғы сы нкы ,
ілгерінді, тербеліссіз (қатаң), еріндік дауыссыз
дыбыс.
Айтылым белгілері: ны қ тоғы сы ң қы , ауыз
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: күшті лепті, қатаң (шуыл),
жіңіш ке, ерін әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы: тіл ұшы, тоғы сы ңқы ,
қатаң, ілгерінді (ж іңіш ке), еріндік дауыссыз
дыбыс.
Қ (-К) дауыссыз дыбысының үндесім түрлері Жуан езулік түрі: Қ Ы С , ҚАР т.б.
(18-1- сурет) Ж асалымы: тіл түбі м ен тіл ш ік ө зар а
жымдаса тоғы сады (4-2), жасалу орны на қарай
тілшік; тіл ауыз қуысында кейін шегініп жатады
(8), тілдің ж аты сы н а қарай кей ін ді; дауы с
желбезегі тербелмейді (5-4), желбезек қатысына
қарай тербеліссіз (қатаң); ерін жазылып (езу
тартып) барып жасалады (1-3), еріннің қатысына
қарай езулік дыбыс болып табылады.
Айтылымы: тіл тү б і м ен т іл ш ік н ы қ
т о ғ ы с а д ы , т о ғ ы с ы м к ү ш ін е қ а р а й н ы қ
тоғы сы ңқы ; ауыз қуысы үлкейіп, көмей қуысы
кішірейеді, үстеме жасалым орнына қарай көмей
қуысты дыбыс болып табылады.
Естілімі: тіл арты мен тілш іктің тоғы сымы
күшті леппен аяқталады, тоғысым бітіміне қарай
күшті лепті; дауыссыз шуыл дыбысталады, үн
қатысына қарай қатаң; әуез қатысына қарай жуан
және езу әуезді дыбыс болып табылады.
Қ жуан езулік түрінің айырым белгілері
Жасалым белгілері: тілш ік, то ғы сы ң қы ,
кейінді, тербеліссіз (қатаң), езулік дауыссыз
дыбыс.
Айтылым белгілері: ны қ тоғы сыңқы , көмей
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: күшті лепті, қатаң (шуыл),
жуан, езу әуезді дауыссыз дыбыс.
