ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ДЫБЫСТАРЫ
39
Айтылым белгілері:
ны қ жуысыңқы, ауыз
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері:
күшті лепті, қатаң (шуыл),
жіңішке, ерін әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы:
тіл ұш ы , ж и н ақы
жуы сы ңқы, қатаң, ілгерінді (жіңіш ке), езулік
дауыссыз дыбыс.
Жуан еріндіктүрі: СОР, СҰРт.б.
( 19-3-сурет)
Жасалымы:
тіл ұшы мен қызыл иек өзара
жинақы жуысады (2-2), жасалу орнына қарай тіл
ұшы; тіл ауыз қуысында кейін шегініп жатады
(8), тіл жатысына қарай кейінді; дауыс желбезегі
тербелмейді (5-4),
желбезек қаты сы на қарай
тербеліссіз; ерін дөңгеленіп (сүйірленіп) барып (1-
2) жасалады, ерін қатысына қарай еріндік дыбыс
болып табылады.
Айтылымы:
тіл ұшы мен қызыл иек өзара
н ы қ ж уы сады , ж уы сы м күш ін е
қар ай н ы қ
жуысыңқы; ауыз қуысы үлкейіп, көмей қуысы
кішірейеді, үстеме жасалым орнына қарай көмей
қуысты дыбыс болып табылады.
Е стіл ім і:
тіл ұш ы м ен қ ы зы л и е к т ің
жуысымы күшті леппен бітеді, жуысым бітіміне
қ а р а й л е п т і ж у ы с ы ң қ ы ; д а у ы с с ы з ш уы л
дыбысталады, үн
қатысына қарай қатаң; әуез
қатысына қарай жуан және ерін әуезді дыбыс
болып табылады.
С° жуан еріндік түрінің айырым белгілері
Ж асалы м белгілері:
тіл ұш ы , ж и н а қ ы
жуысыңқы, кейінді, тербеліссіз (қатаң),
еріндік
дауыссыз дыбыс.
Айтылым белгілері:
ны қ жуысыңқы, көмей
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері:
күшті лепті, қатаң (шуыл),
жуан, ерін әуезді дауыссыз дыбыс.
Достарыңызбен бөлісу: 
