Л дауыссыз дыбысының үндесім түрлері Жуан езулік түрі: БАЛ, ЖЫЛ т.б.
(20-1- сурет) Жасалымы: тіл ұшы мен қызыл иек өзара
жымдаса тоғы сы п, екі жаны жуысады (2-1),
жасалу орнына қарай тіл ұшы; тіл ауыз қуысында
кейін шегініп жатады (8), тілдің жатысына қарай
кейінді; дауыс желбезегі мол тербеледі (5-2),
ж ел б езек қ аты сы н а қарай тербелім ді; ерін
жазылып (езу тартып) барып жасалады (1-3), ерін
қаты сы на қарай езулік дыбыс болып табылады.
Айтылымы: тіл ұшы мен қы зыл иек өзара
бос то ғы с ад ы , тоғы сы м күш ін е қарай бос
тоғы сымды ; ауыз қуысы үлкейіп, көмей қуысы
кішірейеді, үстеме жасалым орнына қарай көмей
қуысты дыбыс болып табылады.
Е стіл ім і: тіл ұш ы м ен қ ы зы л и е к т ің
то ғы сы м ы бос леп п ен аяқталады , тоғы сы м
б іт ім ін е қ ар ай бос л еп ті; д а у ы с сы з ы ңы л
дыбысталады, үн қаты сы на қарай үнді; әуез
қаты сы на қарай жуан және езу әуезді дыбыс
болып табылады.
Л жуан езулік түрінің айырым белгілері
Ж асалы м белгілері: тіл ұш ы , ж ан ам а
ж уы сы ңқы , кейінді, тербелімді (үнді), езулік
дауыссыз дыбыс.
Айтылым белгілері: бос тоғысыңқы, көмей
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: бос лепті, үнді, жуан,
езу әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы: тіл ұш ы , ж ан ам а
жуысыңқы, үнді, кейінді (жуан), езулік дауыссыз
дыбыс.
Ж іңіш ке езулік түрі: ЕЛ, БІЛ т.б.
(20-2- сурет) Жасалымы: тіл ұшы мен қы зыл иек өзара
жымдаса тоғы сы п, екі жаны жуысады (2-1),
жасалу орнына қарай тіл ұшы; тіл ауыз қуысында
ілгері итініп жатады (6), тілдің жатысына қарай
ілгерінді; дауыс желбезегі мол тербеледі (5-2),
ж ел б езек қ аты сы н а қарай тербелім ді; ерін
жазылып (езу тартып) барып жасалады (1), ерін
қатысына қарай езулік дыбыс болып табылады.
Айтылымы: тіл ұшы мен қызыл иек өзара
бос то ғы с ад ы , тоғы сы м күш іне қарай бос
тоғысыңқы; ауыз қуысы кішірейіп, көмей қуысы
үлкейеді, үстеме жасалым орны на қарай ауыз-
қуысты дыбыс болып табылады.
Е стіл ім і: тіл ұш ы м ен қ ы з ы л и е к тің
тоғы сы м ы бос леппен аяқталады , тоғы сы м
б ітім ін е қ а р а й бос л еп ті; д а у ы с сы з ыңыл
дыбысталады, үн қатысына қарай үнді; әуез
қатысына қарай жіңішке және езу әуезді дыбыс
болып табылады.
