АНА ТІЛІМ – АЙБАРЫМ
15
әлемдегі жаңа Қазақстан» атты Қазақстан
халқына Жолдауындағы «Тілдердің үштұғыр-
лығы» мәдени жобасын жүзеге асыру
мақсатында биыл бірінші рет үш тілді мең-
герген мемлекеттік қызметшілер арасында
«Тіл шебері» конкурсы, үш тілді меңгерген
жалпы жастар арасында «Тіл – тұнық ойдың
кәусары», қазақ балалары арасында орыс
тілі білгірлерінің «Ой-сана» байқауы, «Абай
оқулары» және «Бөкей оқулары» сияқты
республикалық байқаулардың ауданаралық
және облыстық кезеңдерін өткізумен қатар,
өзге де түрлі байқаулар, викториналар және т.б.
жоспарланған.
Әрине, бұл шаралардың барлығы жас-
тарды патриоттық сезімге, мемлекеттік тіл-
ді меңгеруге деген құлшыныстарын арт-
тыруға үлкен ықпалын тигізері сөзсіз.
– ҚР Конституциясының 6-бабында:
«Мемлекет Қазақстан халқының тiлдерiн
оқып-үйрену мен дамыту үшiн жағдай
туғызу жөнiнде қамқорлық жасайды»,
– делінген. Осыған байланысты қандай
жұмыстар атқарылуда?
– Биылғы жыл Қазақ елі үшін айтулы
жылдардың бірі болып отыр. Еліміз Қазақ
хандығының 550 жылдығы, ҚР Кон ститу-
циясының 20 жылдығымен қатар Қазақстан
халқы Ассамблеясының 20 жылды ғын той лау
үстінде. Ассамблеяның 20 жылдығы қазақ-
стандықтардың бірлігі мен елдігін, бейбіт-
шілігі мен тұрақтылығын, жарасымдығы мен
үндестігін нығайта түсері сөзсіз. Осы ретте
елімізде Қазақстан Республикасында Тіл-
дерді дамыту мен қолданудың 2011-2020
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
аясында қазақ тілі мен өзге ұлттардың тілін
оқытуда мемлекет тарапынан үлкен қолдау
көрсетіліп отыр. Респуб лика бойынша облыс-
тық, аудандық орталықтарда, ЖОО-да, этно-
мәдени бірлестіктер жанындағы жексенбілік
мектептерде тілдерді оқыту орталықтары қыз-
мет атқаруда. 2011 жылы 18 республикалық
ұлттық-мәдени бірлестіктің жексенбілік мек-
теп терінде мемлекеттік тіл және өзге ұлттар
тілі оқытылса, 2015 жылы бұл көрсеткіш артып,
21 этно-мәдени бірлестіктерде оқытылуда.
Орталықтар заманауи техникалық құрал-
жабдықтармен, оқулықтармен, оқу-әдістемелік
құралдармен, бейнесабақтармен, қазақ тілін
қарқынды оқыту бойынша CD-дискілермен,
салалық сөздіктермен қамтамасыз етілген.
Үстіміздегі
жылдың
ақпан
айын да
Министрлік қазақ тілін еркін меңгерген этнос
жастары арасында «Тіл – татулық тірегі» атты
республикалық байқау өткізді.
Байқаудың мақсаты – республика дағы
мемлекеттік тілді меңгерген этнос жастарына
қолдау көрсету, мемлекеттік тілдің қолдану
аясын кеңейту, мемлекеттік тілдің мәртебесі
мен маңызын кеңінен насихаттау, тіл
татулықтың, достықтың тетігі, тәрбиенің көзі,
халықты біріктірудің маңызды факторы екенін
өскелең ұрпаққа ұғындыру болып табылады.
Сонымен қатар республика бойынша
орташа есеппен жалпы 585 мың өзге ұлт
өкілдері мемлекеттік тілді меңгерген, оның
ішінде орташа деңгейде меңгерген 2,5 мың
мемлекеттік қызметші, 21 мың азаматтық
қызметші және 8,5 мың басқа саладағы
қызметкерлер болып табылады. Ал жоғары
деңгейде меңгерген 875 мемлекеттік қыз метші
болса, 28 мыңы азаматтық қызметшілер екені
анықталып отыр. Осы ретте бұл бағыттағы
жұмыстар одан әрі жалғасын табатын болады.
– Елбасы осыдан үш жыл бұрын
қабылданған «Қазақстан-2050» Стратегия-
сында» тіл саясатын сауатты және дәйекті
жүргізу керектігін айта келіп: «Сіздер біздің
саясатымыз туралы – 2025 жылға қарай
қазақ стан дықтардың 95%-ы қазақ тілін
білуге тиіс екенін білесіздер», – деген болатын
Аталған межеге де көп уақыт қалған жоқ.
Мемлекет басшысы қойған талап үдесінен
шыға аламыз ба?
– Әрине, бұл – ел алдындағы үлкен міндет.
Өздеріңіз білетін «Қазақстан Республикасында
Тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2020
жылдарға арналған мемлекеттік бағдар-
ламасында» аталған межеге жетудің жолдары
нақты аталып көрсетілген. Соңғы жылдары
әлеуметтік зерттеу нәтижелері мемлекеттік
тілді еркін білетіндердің үлесінің жыл сайын
артып келе жатқанын байқатады. 2011 жылға
қарағанда, 2014 жылы мемлекеттік тілді
білетіндердің үлесі 26%-ға артқан. Қазіргі
уақытта мемлекеттік тілді еркін білетіндердің
үлесі 72%-ды құрады.
Жалпы біздің Министрлік мемле кеті-
міздегі тіл саясатын жүргізе тін уәкілетті орган
болғандықтан, барлық мемлекеттік органдармен
тығыз байланыста жұмыс істейді. Тәуелсіздік
алғалы мектеп табалдырығын аттаған бүл-
діршіндер саны жылдан-жылға артуда, алды
елге қызмет ету жасына да жетті. Бала –
біздің болашағымыз, бүгінде қазақ тіліндегі
балабақшалар, мектептер саны жыл сайын
артуда. Жалпы халық арасында қазақ тілінде
білім алуға деген оң бетбұрыс бар екенін Білім
және ғылым министрлігінің ақпараттарынан
байқауға болады. Республика бойын ша мектеп
жасындағы қазақ балаларының 87,2%-ы
ана тілінде оқиды. Соңғы жылдары Ұлттық
бірыңғай тестілеу қорытындысы бойынша,
«Алтын белгі» алған мектеп бітірушілердің
қазақ тілінде оқығандары, халықаралық
АНА ТІЛІМ – АЙБАРЫМ
16
ғылыми жарыстарда жүлде алған балалардың
ішінде қазақ тілінде білім беретін мектептердің
шәкірттері басым екендігі байқалады. Бұл –
біздің келешегіміздің қазақ тілінде білім алған
жастарымыздың қолында екенінің айқын
көрінісі емес пе?!
Мемлекеттік тілді көпшіліктің кеңінен
қолдануына қол жеткізу мақсатында рес-
публика бойынша ересек тұрғындарға арнал-
ған үздіксіз білім беру моделі арқылы тілді
оқытудың стандарттары әзірленіп, типтік
оқу-әдістемелік кешен қолданысқа енгізілді.
Қазіргі уақытта мемлекеттік тілді меңгерудің
деңгейін анықтау КАЗТЕСТ жүйесі арқылы
жүзеге асырылуда. Республика бойынша
2011 жылдан 2014 жыл аралығында 80
мыңға жуық азамат аталған жүйе бойынша
мемлекеттік тілді меңгеру деңгейін анықтады.
Сондай-ақ қазіргі уақытта электронды
БАҚ-тарда да мемлекеттік тілдегі сапалы
бағдарламалар көбеюде, балаларға арналған
анимациялық фильмдер жүйелі түсірілуде.
Интернет желісі арқылы онлайн режімінде
қазақ тілін оқытудың түрлі бағдарламалар
әзірленіп, орнатылуда. Жалпы тіл үйренемін
деген жұртшылыққа республика бойынша
мемлекеттік тілді оқыту орталықтары жұ-
мыс атқарып жатыр. Жыл сайын қазақ
тіліндегі бас па өнімдері: ғылыми, танымдық
әдебиеттер, түрлі оқу құралдары, қарқынды
оқытудың интерактивтік әдістемелері шы ға-
рылып, респуб лика бойынша тегін тара тылуда.
Аталған өнімдер тек қана тіл үйретіп қоймай,
халқымыздың
салт-дәстүрін,
әде бие тін,
мәдениетін насихаттауға да бағыт талған. Халық
арасында мемлекеттік тілі мізді насихаттау
жұмыстары да сырт қал ған емес. Осындай
ұсақ, көзге көрінбес әрекеттердің барлығы
да нәтижесінде үлкен бір бүтінге айналары
сөзсіз. Атқарып жатқан жұмыстарымыздың
барлығы ел игілігі үшін, алға қойған мақсатты
жұмыстарымызға қол жеткізу үшін екенін
айтқым келеді.
– Әңгімеңізге рақмет.
Әңгімелескен Нұрперзент ДОМБАЙ
АНА ТІЛІМ – АЙБАРЫМ
17
– Aristanbek Mwha me diwli, bіzdіñ äñgі-
memіz aldi mizdaği jeksenbіde atap ötіletіn Qa-
zaqstan halqi tіlderіnіñ künі qarsañinda bolip
otir. Bіr jağinan alğanda, bwl – Tіl merekesі
ğoy…
– Atauli kün bolğannan keyіn merekeden eş
kemdіgі joq. Mіne, sol sebeptі de eñ aldimen bükіl
jwrtşiliqti, tіl maytalmandarin Elbasiniñ Jarliği-
men bekіtіlgen Qazaqstan halqi tіlderі künіmen
şin jürekten qwttiq taymin. Elbasimiz Nwrswltan
Nazarbaevtiñ «Ana tіlіmіz – bіzdі ğasirdan ğasir-
ğa, zamannan zamanğa aman jetkіzgen bіrden-bіr
arimiz da, narimiz da» degen sözі tіlіmіzdіñ qwdі-
ret-quatin kemіtpey, oniñ ruhin biіk wstauğa şaqi-
radi. Osi maqsatta men de barliq otandastarimizdi
halqimizdiñ twla boyindaği ar-namisi bolip otir-
ğan qasiettі tіlіmіzdі qwrmetteuge şaqiramin.
– Alğaşqi saualimizğa kezek bereyіk. Elіmіz-
degі «Tіl turali Zañ» jönіnde ne aytar edіñіz?
Zañniñ orindalui, qadağalanui qalay?
– Qazaqstan Respublikasindaği Tіl turali Zañ
– respublikadaği tіlderdіñ qoldaniluiniñ qwqiq-
tiq negіzderіn, memlekettіñ olardi oqip-üyrenu
men damitu üşіn jağday jasau jönіndegі mіndet-
terіn belgіleydі, elіmіzde qoldanilatin barliq tіlge
qwrmetpen qaraudi qamtamasiz etedі. Osi Zañda:
«Qazaqstan halqin toptastirudiñ asa mañizdi fak-
tori bolip tabilatin memlekettіk tіldі meñgeru –
Qazaqstan Respublikasiniñ ärbіr azamatiniñ pari-
zi», – delіngen. Osi maqsatta jergіlіktі jäne ortaliq
atqaruşi organdarda qazaq tіlіn meñgeru üşіn jağ-
daylar jasalğan. Misali, bügіngі tañda 88 respub li-
kaliq, oblistiq, qalaliq, audandiq deñgeydegі oqitu
ortaliği jwmis іsteydі. Osi ortaliqtardiñ іşіnde tek
qazaq tіlіn oqitatini – 17, qazaq jäne ağilşin tіl-
derіn oqi tatini – 46, üş tіldі üyretetіnі – 25. Oqitu
ortaliqtariniñ sani jil dan-jilğa ösіp keledі.
Ministrlіk Zañniñ orindaluin baqilaudi jüzege
asiruşi organ retіnde jüyelі türde tekserіs jwmista-
rin wyimdastirip, qwjat aynalimin memlekettіk tіl-
de jürgіzu mäselesіne twraqti monitoring jasaydi.
Üstіmіzdegі jildiñ jartijildiği boyin şa, memleket-
tіk tіldegі qwjat aynaliminiñ ülesі 83% boldi. Äri-
ne, bwl körsetkіş älі de qwjat aynalimin toliqtay
memlekettіk tіlge köşіru boyinşa bіraz jwmistar
atqarudi talap etedі. Soniñ bіrі – barliq memleket-
tіk organdar men wlttiq kompaniyalardaği, qarji
salasindaği іşkі-sirtqi qwjat aynalimin toliqtay qa-
zaq tіlіnde jürgіzu bolip otir.
Zañniñ orindalui QR Premer-ministrіnіñ töra-
ğaliğimen ötetіn Memlekettіk tіl sayasatin odan ärі
jetіldіru jönіndegі komissiya otirisinda da qaralip
keledі. Komissiya otirisinda jergіlіktі jäne orta-
liq atqaruşi organdardiñ basşilarimen qatar wlttiq
kompaniya jetekşіlerіnіñ Zañniñ orindalui boyin-
şa esepterі tiñdalip, memlekettіk tіldіñ märtebesі
men qoldanis ayasin arttiru boyinşa hattamaliq
tapsirmalar berіlude.
Osi rette ayta ketetіn mäselenіñ bіrі jarnama,
habarlandiru, körnekі aqparat qwraldarindaği
memlekettіk tіldіñ märtebesі turali jiі sin aytilip
jatadi. Köşede іlіnіp twrğan jarnamalardaği qate-
ler, dwris audarilmaui nemese basqa tіlderde ğana
jarnamalau siyaqti jayttar barşiliq. Bwl mäsele
Zañ talaptarina säykes jergіlіktі atqaruşi organ-
dardiñ nazarinda jäne öñіrlerde osi mäselenі şeşu
maqsatinda twraqti türde reydter jürgіzіledі.
Jalpi memlekettіk tіldі bіlu jäne oni qwrmetteu
– är azamattiñ parizi dep bіlemіn. Zañniñ öz deñ-
geyіnde orindaluina barşa qazaqstandiqtar üles-
terіn qosadi degen senіm bar.
– Elіmіz täuelsіzdіk alğali qazaq termino-
logiyasi bіrtіndep damip keledі dep ayta ala-
miz. Qazaq tіlі tarihinda bwrin-soñdi bolma-
ğan salaliq terminologiyaliq söz dіkter toptama-
siniñ äzіrlenuі – soniñ ayğaği. Odan bölek jil
ANA TІLІMІZ –
ARIMIZ, NARIMIZ
Qazaqstan Respublikasiniñ Mädeniet jäne sport ministrі
Aristanbek Mwhamediwlimen swhbat:
АНА ТІЛІМ – АЙБАРЫМ
18
sayin türlі salaliq sözdіkter ja riq körude. Bіraq
ökіnіştіsі – terminderdі qoldanuda bіrіzdіlіk
joq. Bwl mäsele qalay retteluі kerek?
– Şinimen de, terminologiya salasiniñ damui-
men qatar, jekelegen kemşіlіkterdіñ orin alip otir-
ğandiği ras. Özderіñіzge belgіlі, kez kelgen sözdіk
– avtorliq eñbek. Sözdіkter, negіzіnen, qwrasti-
rilatindiqtan, avtordiñ jeke wstanimimen tіkeley
baylanisti. Al bіzdіñ maqsatimiz – är terminnіñ
olarğa qoyilatin talapqa säykes bіr wğimdi bіldі-
ruі, bіr tіldіk bіrlіk qana boluin qamtamasiz etu.
Osi rette terminderdі retteu, bіrіzdendіru bağitinda
Ükіmet janindaği Respublikaliq terminologiya ko-
missiyasiniñ otiristarinda mümkіndіgіnşe köbіrek
termin bekіtіp, solardiñ negіzіnde salaliq termi-
nologiyaliq tüsіndіrme sözdіkter äzіrlenuі, olardi
qoldanisqa engіzu qajet. Bügіngі tañda Ş.Şayah-
metov atindaği Tіlderdі damitu respublikaliq üy-
lestіru-ädіstemelіk ortaliği tarapinan Terminkom-
da qaralatin terminderge lingvistikaliq saraptama
jasau, terminderdіñ definiciyasin aniqtau, salaliq
terminologiyaliq aniqtamaliqtar äzіrleu jwmistari
qolğa alinip otir. Terminkom şeşіmderіn köpşіlіk
qwptaytinin eskersek, bwl jwmistar terminderdі
bіrіzdendіruge iqpal etetіnі aniq. Terminologiya
komissiyasiniñ şeşіmderі, öz kezegіnde, respub-
likaliq BAQ-tarda, «til.gov.kz» portalinda jariya-
lanadi. Aldaği uaqitta qazaq tіlі terminderіnіñ bі-
riñğay elektrondiq bazasin qwru josparlanğan jäne
terminderdі ğalim, mamandarmen bіrge jan-jaqti
taldap, talqilap, bіr sözben aytqanda, süzgіden öt-
kіzіp barip, sapali terminderdі ğana bekіtu üşіn
terminologtar men audarmaşilar pіkіr alisatin
elektrondiq alañ qwru közdelude.
– Tіldіñ mañizdi salasiniñ bіrі – onomastika.
Elіmіzde jer, eldі meken, köşe ataularin bügіngі
közqarasqa, wlttiq sanağa say özgertude qan-
day jwmistardiñ qolğa alinip jatqanina toqtala
ketseñіz…
– Täuelsіzdіk alğan uaqittan bergі araliqta
elіmіzde köptegen eldі meken, köşelerdіñ ataulari
özgertіlіp, köp jağdayda tarihi ädіlettіlіk üstem-
dіk qwrip, onomas tika salasinda auqimdi jwmis
jürgіzіldі. Alayda jergіlіktі jerlerde atau beru jäne
qayta atau turali şeşіm qabildau tiіstі därejede aşiq
jäne jüyelі jürgіzіlmeuі saldarinan nisandarğa köp
jağdayda elge eñbegі sіñbegen belgіsіz adamdar-
diñ esіmderіn negіzsіz beru jağdaylari orin alğan.
Köptegen jerlerde köşe ataularin beybereket au-
istiru sänge aynalip, keleñsіz jağdaylar qoğamda
terіs pіkіr tudirip, sinğa alindi. Osiğan baylanisti
onomastika salasin retteytіn normativtіk-qwqiqtiq
bazani jetіldіru jwmistari jürgіzіldі. Bwl jwmis ba-
risinda äsіrese atau beru tärtіbіn jürgіzude aşiqtiq
qağidattarin, yağni haliq pіkіrіn eskeru mäselesіne
basa nazar audarildi. Nätijesіnde onomastika mä-
selelerіne qatisti ministrlіk tarapinan äzіrlengen
Zañ jobasi men zañğa täueldі normativtіk-qwqiq-
tiq aktіler qabildanip, qoldanisqa engіzіldі. Mіne,
biil onomastika salasin retteytіn jaña zañnama-
ğa säykes Wli Jeñіstіñ 70 jildiğin merekeleuge
baylanis ti batirlardiñ esіmderі öskeleñ wrpaqqa
ülgі retіnde mektepterge, köşelerge berіldі.
Degenmen onomastika sala sindaği zañnama ta-
laptarin orindau da zañ normalarin ärkelkі wğinu-
ğa baylanisti mäseleler tuin dauda. Mwnday jayttar
qwqiqtiq saldarlarğa äkeluі mümkіn. Osiğan bay-
lanisti bügіngі tañda onomastika salasin retteytіn
normativtіk-qwqiqtiq bazani jetіldіru maqsatinda
Mädeniet jäne sport ministrlіgі janinan ziyali qa-
uim ökіlderі, zañgerler, Respublikaliq onomas tika
komissiyasiniñ müşelerі, täuelsіz sarapşilar, orta-
liq jäne jergіlіktі atqaruşi organdardaği tіl mäse-
lesіmen, oniñ іşіnde onomastika salasimen ayna-
lisatin mamandardan twratin jwmis tobi qwrildi.
Atalğan jwmis tobi haliqaraliq täjіribenі zerdeley
otirip, salani retteytіn normativtіk-qwqiqtiq aktі-
lerge taldau jasap, nisandarğa atau beru jäne qayta
atau beruge qatisti kriteriylerdі naqtilau jwmista-
rin jürgіzude.
– Elіmіzde üş tіldі, qazaq tіlіmen qosa oris,
ağilşin tіl derіn bіlu kerektіgі jönіnde talap bar.
Ärine, köp tіl bіlgen jaqsi. Mwni qwptaymiz.
Alayda qa zaq balasiniñ alğaşqi kezde, yağni
bastauiş siniptarda özge tіlderdі aralastirmay
özіnіñ ana tіlіnde bіlіm alğani dwris emes pe?
Mäselen, besіnşі siniptan bastap-aq basqa tіl-
derdі oqitsaq, «qolimizdi mezgіlіnen keş serme-
gen» bolmas….
– Saualiñizdi tüsіnіp twrmin. Ärine, mektep
tabaldiriğin alğaş attağan qazaq balasiniñ ana tіlі-
men auizdanğani dwris. Mwni men de qoldaymin.
Negіzіnde solay boladi da. Sonimen bіrge qosim-
şa oris, ağilşin tіlderіn jürgіzu kerektіgі jönіnde
de aytilip jür. Oris tіlіnіñ jayi bwrinnan belgіlі,
köpşіlіktіñ ürkeksoqtaytini – ağilşin tіlі ğoy. Bwl
jerde bügіngі uaqit talabin da eskeru qajet. Qazіrgі
jağdaydi osidan on bes-jiirma jil bwrinği kezeñ-
men salistira almaysiz. Ömіr ağimi qarqindi. Ağil-
şin tіlіn meñgeru – zaman talabi. Bügіngі tañda
ağilşin tіlіn 1,5 mlrd-tay adam meñgergen, ol 12
eldіñ memlekettіk tіlі bolip tabilsa, 90 memlekette
ekіnşі tіl retіnde keñіnen qoldaniladi.
– Ağilşin tіlі – haliqaraliq tіl. Elbasimiz Qa-
zaqstan halqi Assambleyasiniñ XXII sessiyasinda
söylegen sözіnde: «Älemdegі negіzgі aqparattarğa
qoli jetpeytіn wlt bäsekege qabіlettі bola almay-
di. Bwl – XXI ğasirdiñ zañi», – dey kele aqparat-
tar ağinina іlesudіñ bіr joli – ağilşin tіlіn meñgeru
ekendіgіne toqtalip ötken bolatin.
– Haliqqa üş tіldі bіlu mäselesі – jañaliq emes,
Elbasimiz bwl mäselenі 2007 jili kötergen. Osi
uaqittan berі Ministrlіk tarapinan respublika bo-
yinşa jil sayin üş tіldі jetіk meñgergen jastar ara-
sinda türlі bayqaular, olimpiadalar wyimdastirilip,
intalandiru jwmistari jürgіzіlіp keledі.
АНА ТІЛІМ – АЙБАРЫМ
19
– Sonimen qatar äleumettіk zertteu nätijelerі
de üstіmіzdegі jili «ağilşin tіlіnde tüsіnemіn, tіl-
dese alamin» deytіnderdіñ ülesі 20,4% bolğanin
körsetіp otir.
Tіlderdі bіlu jeke adamğa ğana emes, qoğam-
niñ damuina paydali. Tіlderdі bіlu arqili sol el-
derdіñ tarihina, mädenietіne, salt-dästürіne den
qoyamiz. Bwl elіmіzde haliqaraliq mädeniet pen
ekonomikaliq baylanistardiñ damuin jandandiradi.
Bügіnde şeteldіk kompaniyalarmen bіrlesіp
jwmis atqaruda sol salaniñ mamani ğana bolu şart
emes, käsіbi bіlіmdі qajettі şet tіlderіnde qoldana
bіlu de mañizdi.
Memlekettіk tіl, oris tіlі, ağilşin tіlі jäne taği
basqa tіlderdі bіlu azamattardiñ bіlіmіn köteru-
men qatar, jaña şiğarma şiliq täjіribesіn de arttiradi.
Eşqanday el haliqaraliq arenada bіr ğana tіlmen
şektelіp, oqşau lanip qalmaydi. YUNESKO ma-
mandariniñ pіkіrіnşe, üşіnşі miñjildiqta adam ba-
lasi eñ kemі üş tіldі meñgergen bolui kerek. Osi
rette üş tіldі bіlіm beru ideya sin qwptağanimiz jön
dep bіlemіn.
–
Tіlge qatisti şaralardiñ jiі ötetіndіgі bel-
gіlі! Festivaldar, bayqaular… Mwni dwris
delіk. Osi şaralardiñ qazaq tіlіn oqip-üyrenuge
iqpal-kömegі bar ma?
– Bar dep niq senіmmen aytuğa boladi. Şaralar
– bwl da tіldі üyrenuge, qwrmetteuge intalandira-
tin joldardiñ bіrі.
Barşa qazaqstandiqtardi bі rіktіruşі negіzgі
faktorlardiñ bіrі – memlekettіk tіl.
Täuelsіzdіk alğan jildar іşіnde memlekettіk
tіlіmіz de körkeyіp, qoldanis ayasi keñeyude. Osi
rette Ministrlіk Tіlderdі damitu men qoldanudiñ
2011-2020 jildarğa arnalğan memlekettіk bağdar-
lama ayasinda memlekettіk tіldі damitu jäne nasi-
hattau boyin şa bіrqatar şaralardi jüzege asirip otir.
Soniñ іşіnde üstіmіzdegі jilği qirküyek jäne qazan
aylarinda ötkіzіletіn Qazaqstan halqi tіlderіnіñ
HVII respublikaliq festivalі ayasinda respublika
boyinşa barliği 585 şara ötkіzіlu josparlanğan bol-
sa, oniñ şamamen 81-і auqimdi şaralar bolip tabi-
ladi.
Wyimdastirilip otirğan şaralar aluan türlі: ğili-
mi konferenciyalar, festivalder, döñgelek üstelder,
poeziya keşterі, seminarlar, aqindar sayisi, jilji-
mali koncertter, forumdar, jir müşäyralari, bayqa-
ular, swhbat keşterі, körmeler, aşiq esіk künderі,
akciyalar, fleşmobtar, aşiq sabaqtar, erteñgіlіkter,
gala-koncertter, pіkіrlesu sağattari, intellektual-
di-tanimdiq oyindar, şou-bağdarlamalar jäne t.b.
Mwniñ bärі adamdardi qiziqtirmaui, olardi oylan-
dirip-tolğandirmaui mümkіn emes.
Elbasi Nwrswltan Nazarbaevtiñ «Jaña älem-
degі jaña Qazaqstan» atti Qazaqstan halqina Jol-
dauindaği «Tіlderdіñ üştwğirliği» mädeni jobasin
jüzege asiru maqsatinda biil bіrіnşі ret üş tіldі
meñ gergen memlekettіk qizmetşіler arasinda «Tіl
şeberі» konkursi, üş tіldі meñgergen jalpi jastar
arasinda «Tіl – twniq oydiñ käusari», qazaq ba-
lalari arasinda oris tіlі bіlgіrlerіnіñ «Oy-sana»
bayqaui, «Abay oqulari» jäne «Bökey oqulari» si-
yaqti respublikaliq bayqaulardiñ audanaraliq jäne
oblistiq kezeñderіn ötkіzumen qatar, özge de türlі
bayqaular, viktorinalar jäne t.b. josparlanğan.
Ärine, bwl şaralardiñ barliği jas tardi patriottiq
sezіmge, memlekettіk tіldі meñgeruge degen qwl-
şinistarin arttiruğa ülken iqpalin tigіzerі sözsіz.
Достарыңызбен бөлісу: |