Әдебиет теориясы. 1-том

оянуы – əрекеттің, мизансценаның һəм диалогтің жемісі. Мұндағы шалқар
шабытқа кенелу, «Арнольдта» тамақтану, ерлер бөлмесінде Фонзиден ақыл
сұрау, ұлдарға арналған көк ұзын жемпір (кардиган), қыздарға арналған
ұзын белдемше, Фонзидің күртешесі, Чачидің орамалы, «Аааай»,
«Мəссаған», «Мен өзімнің ішкі қалауымды таптым», «Мен əлі түсінбей
отырмын», «К. ханым», «уа, уа, уа» тəрізді əрекеттердің өз орны бар.
Сериал кейіпкеріне томаға-тұйық оқиғадан гөрі, керісінше, эпизодтары
үздіксіз жалғасатын роман желісі, эпикалық жырдың тараулары іспеттес
ұзақ уақытқа созылған оқиғалар жаңаша серпін береді.
36
(«
Шуақты
күндер»
сит-комының кейінгі маусымдарында кейіпкерлер есейіп, өзгеріп,
көрерменді сериалдар сыйлайтын лəззатқа бөлей алды деуге де болады).
Кейіпкерлер образын жасауда прайм-тайм сериалдары эпизодтық шоуларға
қарағанда тереңдеу. Себебі мұнда аудитория кейіпкерлердің ішкі жан
дүниесін толығырақ таниды. Эпизодтық драманың сəтті шығарылымы
саналатын 
«Заң жəне тəртіп»
сериалының формасын салыстырып
қарағанда, ПТС формасы кейіпкерге көп иелік етеді. Бұл – «сапалы
телевизия қайсы» деген сəнге айналған сыни дискурста жеңіп шығуға
септесетін ПТС-ның бір артықшылығы.
Кейде «эпизодтық шоу кейіпкерлері өткен аптадағы оқиғаларды есіне
сақтамайтын секілді» деген жаңсақ пікір айтылып жатады.
37
 
Алайда
эпизодтық шоудың көрермендері үшін қазіргі оқиғаны түсіну мен
таразылау маңызды болғандықтан, бұрынғы эпизодтарды есте сақтауының
еш қажеті жоқ. Эпизодтар тəртіптік рет бойынша көрсетілуі мүмкін жəне
кейінгі жүйені бұзбай-ақ ортасынан түсіп қалады. Бір жағынан, ПТС
аудиторияны кейіпкердің басынан өткерген шым-шытырық оқиғаға
шырмалтып, біршама талаптар қояды. Көрермендер əр аптада тағатсыздана
күтіп, бір-бірімен жалғасқан эпизодтардың бірін қалдырмай көріп,
кейіпкердің жетілуін мұқият түрде қадағалайды деп күтіледі.
Баяндаудағы осы реттілікті ең жоғары деңгейде қамтамасыз ететін тəсіл –
кейіпкер арқауы. Оқиға үшін сюжеттің орны қандай маңызды болса,
кейіпкер үшін де арқаудың маңызы үлкен. Басқаша айтсақ, арқау – кейіпкер
тұрғысынан көрсетілетін сюжет. Арқау – A-дан B-ға, C-ға жəне D-дан E-ге
дейінгі аралықта кейіпкердің жүріп өтер жолы. Бұл термин ПТС-ның
баяндау сарынын ұтымды сипаттайды. Əр маусымда эпизодтар тез-тез
ауысып отырғанымен, əр кейіпкер оқиғасы жеке-жеке қарастырылғанымен,
сериалдарда біртұтастық сақталады. Бұл кейіпкерлер бейнесінің ашылуына
мүмкіндік береді.
38

Кейіпкер арқауы бірнеше эпизодқа, маусымға жəне тұтас сериалға
созылуы мүмкін. Кейіпкердің ең үлкен арқауының формасы жастық шақтан
ересек өмірге дейін, кіршіксіз пəк балалық шақтан тəжірибесі толысып,
ақыл тоқтатқанға дейін дамып отырады. Кейбіреулер мұны шоудың
«эмоциялық сызығы» деп атайды.
39
Анджела Чейз, Линдсей Уейр жəне
Уиллоу Розенберг сияқты балалар ғана теледидар шоуын көріп өскен жоқ,
Джоэл Флейшман да аляскалық көршілерінің бойындағы халық даналығын
формалды мектеп ретінде, білімін қуаттандыратын азық ретінде бойына
сіңіреді. Ол 

жүктеу/скачать 5,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: