Алматы мектегь 1989
геді. « Се гі з а я қ » ж ә н е
жүктеу/скачать 4,18 Mb. Pdf көрінісі
|
syzdykova rabiga shalabaev belgibai korkem mtindi lingvistik
| геді.
« Се гі з а я қ » ж ә н е « Ө л е ң — с өз д і ң патшасы, сөз с арас ы» ( т а қ ы р ы п т а с с ө з д е р д і ц бір т е к с т е ү й і р і м е н б е р і л у і ) А қ ы н б ел г і л і бір ш ы ғ а р - м а с ын д а қ о л д а н а т ь ш с ө з д е р д і т ац - ца уд а сол с ө з д е р д і ң ең а л д ы м е н о б р а з д ы д ол б ер е т і п ж о н е о қ ы р м а н н ы ң с е з і м і н е э с е р е т ет і н д е й б о л у ы н к ө з де й д і . Б ұ л — аян нәрсе. Б і р а қ сол ә с е р л і л і к , о б р а з д ы л ы қ ү ш і н ж е к е с ө з д е р д і ң өз б о й ы н д а ғ ы м а ғ ы н а с ы , э к с п р е с с и с т і к б о я у ы м е н қ а т а р , о л а р д а н тыс өзг е ж а ғ д а й - ш а р т т а р д а қ а ж е т . Т іл д і ж ү м с а у т эжі риі бе сі нде, әсіресе к ә р к е м ә д е б и е т т е , с ө з д е р т е к бір нә рс ені ( з а т т ы , с ын д ы, қ и і м ы л д ы ) а т а п қ а н а қ о ю қ ы з м е т і н а т қ а р м а й д ы , а й н а л а с ы н д а ғ ы б а с к а с өз д е р г е д е қ ы з м е т етеді. Д ө м е к , сөз бе л г і лі бір маі қс ат ты өтеуі үшін, о н ы ң сол т екс т е г і ( д ә л і р е к а й т с а қ , миікротекстегі) өз- ге с ө з д ер г е д е нек а р т у ы , б і р - бі р і н е « қ ы з м е т к ө р с е т у л е р і » к е р е к 35 е ке н і н А б а й өт е ж а қ с ы с е зі нг е н. С о н д ы қ т а н д а ол бір ө л е ң н і ң і ші не с е м а н т и к а л ы қ мазхмұны ж ә н е б о я у л а р ы ж а ғ ы н а н бі р- бі рі - не ү нд е с е ке л е т і п, б і рі и- бі рі а йк ыид аг і , т о лыі қ т ыра т үс ет і н сөз- д е р д і ш о г ы р л а п ( ү й і р і м е н ) к е л т і р е д і . Мьгсалы, « Б а й л а р ж ү р ж и ғ а н м а л ы й қ о р ғ а л а т ы п » д ег е н ш а ғ ы н ө л е ң і н д е а қ ы н өз з а м а - н ы н д а ғ ы қ о ғ а м н ы ң а с а ж а ғ ы м с ы з м ү ш е л е р і н с у р е тт е й д і . Сон- д ы қ т а п м ұ н д а с у м - с у р қ п я , қу, б і л г і ш д ег е н з а т есім с е з д е р д е н бас- т а п, қорғалсіту, қ ү д а й ату, бүтып-іиату, есіру, і с і п - к е б у ( а у ы с п а - л ы м а ғ ы н а д а ) , қ а б а р у ( б ү л д а ) , ит ырылдату, б е л ш е с і н е н іиы- ғ ы н ғ а бату, ә б д е н с і л е с і қату, қ ү д а й қ а л жы ра ты п қ ұ м а р қ ы л у д ег е н е т і с т і к т е р д і қ о л д а н а д ы . Б ұ л а р д ы ң ә р қ а й с ы с ы — э к с пр е с - соид, я ғ н и ә р қ а й с ы с ы н д а ж а ғ й м с ы з қ ы л ы қ , і с - әрекет ті б і л д і р е - тін м а г ы н а м е н қ а т а р , с о л м а ғ ы н а н ы осерл і етіп к ө р с е т е т і н б о я у л а р ы б а р : ж о қ т а н б а р д ы жай айту емес, бутып-шату, қ ү р мақта- н у емес, есі ру, жай ш ы ғ ы н д ы б о л у емес, ш ы ғ ы н ғ а б е л и і е с і н е н бату ( м ү н д а б е л ш е с і н е н д е г е н с ө з д і ц ез і э к с п р е с с и я н ы о д а н әрі к ү ш е п т і п т ү р ) , жай қ ү м а р қ ы л у емес, қ ү д а й қ а л ж ы р а т ы п қ ү м а р қ ы л у т. т. Б ү л к ө р с е т і л г е н с ө з д е р д і ц о р қ а й с ы с ы о с ы н д а й э к с п р е с - с и я ғ а ие б о л с а , о л а р бір ж е р г е (бір ө л е ң т е кс ін е ) ш о ғ ы р л а н ы п б е р і л г е н д е , әс ері о д а п әрі к ү ш е ні н , ә л е ң д і « ж ү м ы р , т ү т а с » дү- ниеге а й н а л д ы р а д ы . С о л с и я қ т ы « А д а с қ а н н ы ң а л д ы ж ө н , а р т ы с о қ п а қ » д ег е н е л е ң і п д е « ш а р у а ғ а о л а қ » , « м а л ғ а б ө к к е н кі сі мсі н- ге н » бос кеуд ені с ур ет т е с е , о г а н д а б е л г і л і бір с ө з д е рд і т а ң д а п а л а д ы . М ұ ы д а жүктеу/скачать 4,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|