Алматы мектегь 1989



Pdf көрінісі
бет25/74
Дата08.09.2023
өлшемі4,18 Mb.
#106755
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   74
Байланысты:
syzdykova rabiga shalabaev belgibai korkem mtindi lingvistik

тізесін с о з ғ ы л а у , қ о р а з д а н у , ы р ж а ң қ а ғ у , ж а л ғ ы з
атын терлету
с п я қ т ы с е м а н т и к а с ы н д а ж а ғ ы м с ы з б о я у б а р еті сті к- 
т е р д і к е л т і р г е н а қ ы н
л а с
д ег ен б е й т а р а п мә нд і сын е сі мд і е ме с ,
ж о г а р ғ ы е т і с т і к т е р г е ү н д е с
с а л д ы р - с а л а қ
сөзі н а л а д ы , о н д а й
жігіттін, әз і н қ ұ р
жігіт
д еп а т а й с а л м а й д ы ,
с и д а ң жігіт, қ у бор-
б а й жігіт, с ы м п ы с ш о л а қ жігіт
д еп а т а й д ы . Д е м е к , бір ө л е ңг е
а л ы н ғ а н с ө з д е р д і ц б а р ш а с ы д а «бір т а к т і г е б и л е п» т ү р а д ы .
Т а қ ы р ы г і т а с с ө з д е р д і ң ш о ғ ы р л а н ы п б е р і л у і ж а ғ ы н а н ж а қ с ы
т а н ы л а т ы н ә л е ң н і ң бірі — « С е г і з а я қ » . Б ү л ш ы ғ а р м а ұ л ы а қ ы н -
н ы ц а з а м а т т ы қ а р - ү ж д а н ы н ы ң т о л ғ а н ы с ы , д ү ние г е , б о л м ы с қ а
дег ен к ө з қ а р а с ы , б иі к м а т е р и я т у р а л ы ф и л о с о ф и я с ы . С о н д ы қ т а н
А б а й м ұ н д а а б с т р а к т ү ғ ы м а т а у л а р ы н
т а л ғ а й д ы . Б ұ л ө л е ң д е
қ ы з ы л тіл
( яғ ни т о л ғ а н у
^ ф и л о с о ф и я
^сөз 
^өлен,), 
ой, әдет,
қайрат, сөз
( т о л ғ а у , ф и л о с о ф и я ) ,
м і н е з, насихат, н ыс а п , үят, дэ у -
лет, нәсі п, е ң б е к , ар, өтірік, ү р л ы қ , з о р л ы қ , тамағы тоқтық, жү-
м ы с ы жоқтық, қ у л ь і қ , с ү м д ы қ , к ү л к і , мақсүт, а м а л , қ о р л ы қ

аб-
ү й ы р
( а б ы р о й ) ,
талап, ғ ы л ы м , дерт, а л д а у , ж а л ғ ы з д ь і қ
д е г е н 40- 
қ а ж у ы қ а б с т р а к т ұ ғ ы м а т а у л а р ы н қ о л д а н а д ы . Б ү л а р д ы ц бір 
ш а ғ ы н т е к с т е ш о ғ ы р л а н ы п к е л у і н д е с т п л ь д і к мән б а р : осы а б с ­
т р а к т е с і м д с р д і т а ң д а п , т а л ғ а п к е л т і р у д і ң а р қ а с ы н д а ө л е ңг е фи- 
л о с о ф и я л ы қ с и и а т б ер і л і п тұр.
36


А қ ы н д ы т о л ғ а н д ы р ғ а н — а й н а л а с ы . АГпталасы б о л ғ а н д а , әрн- 
не, т а у -т а с , а ц- кұ с , ө с і м д і к - а ғ а ш с мсс, а д а м д а р . Б ү л ө л с ц д с сәз 
б о л а т ы н о р т а қ а р а м а - қ а р с ы екі п о л юс тс н т ұ р а д ы : бірі — а кы н -
д ы к ү ц і р е нт і п қ о й ғ а н д а р т о б ы, екінпіісі — езі. А л ғ а ш қ ы с ы көп. 
О л а р д ы а к ы н м е й л і н ш е а т а п к ө рс е т е д і . С о н д ы қ т а н б ұл т е к с т е
к у л к і ш і л к е р д е ң н а д а н , б о й д а қайрат, оііда к ө з і жоқтар, сана-
сыз, о й с ы з жарыместер, ы н с а п , уятты о й л а м а й т ы н д а р , о р ы н с ы з
ыржаң, б о л ы м с ы з қ ы л ж а ң д ы
дэулет, н е с і п еткендер, таласып
б о сқ а , жау б о л ы п д о с қа , қ о р б о л ы п қ у р ы п б а р а жатқ андар, к у л -
кі-тоқтыққа с үй е н і п , ө н е р жо қ ты қ қ а тартқандар, с ө з у а р , б і л г і ш ,
з а к о н ш і к
кәргііитер, 
қ а н ы
б у з ы қ
у р ы - қ а р ы л а р
— к ы с қ а с ы ,
«сыбьтр боп сәзі, мә з б о л ы п өзі, е ш н әрссні о й л а н а р с и к ы ж о қ »
ел. П о л ю с т і ң е к і н ші б а с ы н д а — а қ ы н н ы ң өзі, өз з а р ы , өз м ү ц ы ,
өз т о л ғ а н ы с ы : о с ы н д а й а й н а л а с ы н ег і нні ц ебін, с а у д а н ы н тегін 
үйрен і п, м а л іздеуге, е ц б е к етіп, қ а р н ы н т і ле н б е й т о й д ы р у ғ а ,
мг.
л ы н ж а у ғ а , б а с ы н д а у г а қ о р қ ы л м а у ғ а ш а қ ы р ғ а н о йі пыл. Ж а й
ғ а н а н а с и х а т ш ы емес, « қ а д і р л і б ас ы, қ а й р а т т ы ж а с ы а й ғ а й м е н
б о с қ а кеткен, ғ ы л ы м д ы і здеп, д ү н п е ні к ө з д е п , екі ж а қ қ а ү ц і лг е н ,
б і р а қ а й н а л а с ы ж а р т а с с н я қ т ы қ а ң қ етіп, т үк т і б а й қ а м а ғ а н , а қы -
р ы н д а б а қ с ы н ы ц м о л а с ы н д а й ж а л ғ ы з к а л ғ а н » ф и л о с о ф , д а н а ,
а кы н . С о ң г ы о б р а з д ы — о й п і ы л д ы ц о б р а з ы н б ер у ү ші н д е а к ы н
б ел г і л і бір т а к ы р ы п т а с с ө з д е р мен т і р к е с т е р д і қ о л д а н а д ы , я ғ ни 
қ и н а л ғ а н , тәні а у ы р м а й , ж а н ы а у ы р ғ а н д ы қ т ы б і л д і р е т і н


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   74




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет