Алматы мектегь 1989

с а л а д ы . Б ұ л а р д ы сөз т і р к е с т е р і н і ң
п а р а л л е л ь д і л і г і деп атауі 
б о л а д ы .
С ө й л е м н і ц б а с к ы б е л і г і н і ң п а р а л л е л ь д і л і г і : « Е к е у б о л с а - 
і ө р т т ү р л і , б ес е у б о л с а — он т ү р л і етігі 
б о я ғ а н д а й а л а б а ж ;
е ш к і л е р т ү й е н і ц к ө л е ц к е с і н е ұ й л ы г а д ы » . « З ы р ы л д а ғ а н бір до 
г е л е к к ө р м е г е н, а с ы қ т ы р а р бір екгіін с е з ш б е г е п қ ы р ж і г іт т е р і і
осы бір м а ц н ы ң ж ү р е г і қ а т т ы с оғ а б а с т а ғ а н д а й , ж а т с ез і л е д і
С ө й л е м н і ц с о ц г ы б ө лі г і н і ц п а р а л л е л ь д і л і г і : « Д ә л а н ы қ т а н ш< 
ж а т қ а н е л д і ң ә ң г і м е г е к ү м а р л ы ғ ы д а көп, ш а л а ү ғ а р л ы ғ ы ; 
кәп».
С ө й л е м н і ц о р т а ң ғ ы б өл і г ін і ң
п а р а л л е л ь д і л і г і : « Ж а з бой 
Қ ү л а н ө г г і е с пен Қ ү д а й м е н д ш і ң к е ң ш и ы р ы н а с ы й ы с а а л м а й , кү 
д е Қіанат се рпі с і п, к ү н д е қ а м ш ы с і л тес і п , қ а қ т ы ғ ы с ы п к е л г е н е 
б а й д ы ц а я д а й ж е р г е а р қ а т і ресі п к о н ы п ж а т қ а н д а р ы ж а й ; 
емес с и я қ т ы » . « Б ү л бір ш а р ш а п к ө р м е г е н д е й д а м ы л т а п п а й т ы
қ а й ғ ы р ы п к ө р м е г е н д е й қ а б а ғ ы т ү й і л м е й т і н а д а м » .
С и н т а к с и с т і к п а р а л л е л ь д і л і к т е р бір к ү р д е л і с и н т а к с и с т ш т 
т а с т ы қ т а р к ө л е м і п д е ж ү з е г е
а с қ а н д а екі н е ме с е о д а н д а кб 
с ө й л е м д е р т о б ы с и н т а к с и с т і к қ а т а р қ ұ р а й д ы . « О я н к а н ө л к е » р 
м а н ы н д а ә с і ре с е , қ ү р м а л а с с ө й л е м к о м п о н е н т т е р і н і ң п а р а л л е л
ді б о л ы п кел уі жн і . О д а н б а с қ а бі рі не н соң бірі, і збе-із орн 
л а с қ а п с ә й л е м д е р д е п а р а л л е л ь д і қ ү р ы л а д ы . Ү ш і н ш і ж а ғ д а Гц
с и н т а к с и с т і к қ а т а р л а р к ү р д е л і т ү т а с т ы к б о й ы н д а ж а й ы л ы п о 
н а л ас а ды.
Қ ү р м а л а с с ө й л е м комі понент т ері ні ң 
п а р а л л е л ь д і л і г і : « Ж а
д ы ң д а а у ғ а н кезі, к ү н н і ң де а у ғ а н кезі». « Б ұ й ы р ғ а н ы — өтінге: 
д ей ғ а н а , кесі м а й т қ а н ы — бі ті м а й т қ а н д а й ғ а на ». « Кө п е й д ен е
ш и р а қ т а ш ь ш ы р , ә л у е тт і екен. Б ү л а н б а й ең алды.мен о с ын ы с 
зінді. М а й б а с қ а н б о р қ ы л д а қ та е мес, с ү йе к т е рі сюз ыл ғ ан қ а
қ ы л д а емес, ж ұ м ы с с ы з д ы қ т а н с е м і р м е г е н де, ж ұ м ы с т а н езі. 
мег ен де».
Б і р і н е н соң бірі о р н а л а с қ а н
с ө й л е м д е р д і ң п а р а л л е л ь д і л і г
«Әр ү й д і ң а л д ы н д а а ң ғ а ш ы ғ ы п қ а й т қ а н ж а р а у а т т а р к а ң т а р ;
л ы түр. Әр ү й д і ң т ө б е с і н д е к е р г і ш т е п т ізген к а о қ ы р , т үлкі , қа] 
с а қ , қ о я н т е р і л е р і
а т а - б а б а д а н қ а л ғ а н ескі т у д а й
б ұ л ғ а л а і
д а й д ы » . « . . . Қ о ж е к е ц бүгін И г і л і к т і ң қ о н а қ үйі н е к о н ы п ш ы қ т
д а , И г і л і к ар ж а ғ ы н а н т ү н д е л е т і п келі п, Қ о ж е к е ң н і ң ү йі не к< 
нып ш ы қ т ы . Қ о ж е к е ң ж а л - ж а я ғ а мә з б о л ы п а т т а н д ы д а , Игілі 
Қ о ж е к е ң н і ң ү й і н д е б о л ғ а н ы н а бір ж а с а п а т г а н ы п еді...»
К ү р д е л і с и н т а к с и с т і к т ұтастььк і ші нд ег і п а ра л л е ль д і л і і к т е і
« Ж ү м а н б а й к өш а л д ы н М а й қ ү д ы қ б ұ л а ғ ы н а ж а қ ы н д а й бергеі 
д е ғ а н а қ у ы п ж е т і п еді. О ғ а н дейі н Игіліік к ө ш і н і ң қ а й д а тартк^ 
нып б о л ж а й а л м а й ә у р е б о л д ы.
С ү з і с е р же рі м і з осы б о л а р м
деп, Ше ру бс і й Н ү р а с ы н а а я л д а п еді, И г і л і к көі иі а р ы а с ы п кеті
114

д е г е н х а б а р а л д ы .
Кө п с а л т а т т ы н ы ң
қ о р ш а у ы н д а кет і п б а р а
ж а т қ а и , қ о с - қ о с т үйе 
ж е г і л г е н к өк а р б а л ы ү з ы н
к ө ш а л ы с қ а
т а р т қ а н д а п ж п н а қ ы кетіп б а р а ж а т т ы .
С ү р і н д і р е р жері м осы
ш ы ғ а р деп, С о қ ы р ө з е н і н е н тосып еді, о л б о л ж а л ы да д ү р ы с қ а
ш ы қ п а д ы .
С о н ым е н Ж ү м а н б а й д ы ц ж і п с і з ж е т е л е п і п , он екі күн 
кө ші п, ә р е ң а т т а н түсіп о т ы р ғ а п ы з а л ы ж а й ы б ар».
Р о м а н д а с и н т а к с н с т і к қ а т а р л а р д ы ң қ а н д а й т ү р і н і ң б о л м а с ы н
кө р і к т е г і ш , б ей н е л е г і ш м ү м к і н д і к т е р і мол. Ж а з у ш ы ол м ү мк і н -
д і к т е р д і өз ма'К'сатына о р а й л ы п а й д а л а н ы п о т ы р а д ы .
« М ы ң ж ы л д а р д а н бері м ы ң д а ғ а н қ а з а қ к ы з ы н ы ң б а с ы н а н
к і н а р а т с ы з , қ ы р с ы қ с ы з өтіп ж-ат.қан т а н ы с у а қ и г а о с ы д а п екі 
күн нен кейі.н І І а з ы к е ш т і ң б а с ы н а д а о р н а п қ а л ы п еді. О г ба- 
с ы н д а с ү л а й к ү л а ғ а н К ү н ш е ж а т ы р . К с ш е О м а р д ы ц үіііне ж ы -
л а п барыгі, ж ы л а п қ а й т т ы . Б а т ы р а і п ерііксіз а п а р д ы . ІІІешесініи, 
төсег і нде Н а з ы к е ш ж ы л а п ж а т ы р . Ж а л ы н а р д а, ш а ғ ы н а р д а бір 
пе н де ж о қ . Ег і лі п жылі айды. Үй с ы р т ы н д а қ а р қ ы л д а п күлі п құ- 
д а л а р отыр. І ші нд е К ү р е ң к ө з қ ү д а д а б.ар. Б і р көз і нс д о ғ а л а
түокен к ү з еу л і
ш а б д а р биені үй 
с ы р т ы н а а я ғ ы н а и
а р қ а т д а п
қ о й ы п т ы . Қ а с ы н д а н о қ т а с ы н а к і рп і д е н с ірге т і к к ен т а й ы д а түр. 
Үй д і ң б е л д е уі н е б а й л а ғ а н бір қ о з ы л ы
қой, екі қ а р а а л а е шк і
біріне^бірі ж ү м с а қ ұйлығьгсып, күйсеп ж а т ы р . Үй і ші нд е т ой ғ а
ә з і р л е н г е н бір белг і ж о қ , қ а й т а ә ш е й і н д е ж н н а қ ы д а т а з а т ү р а - 
т ын үй бүгіін қоқьгп, ыбырсьгп кетті. Е с і к а л д ы н д а ш а й қ а й н а т -
қ а н с а у ы н ш ы ә й е л д е р д і ң к ө ң і лс із к ү б і р л ө с к е н д е р і е сті л ед і . О л а р
д а ә л д е н е г е т аңғ алыі сып, а у ы з д а р ы н сыл п ет кі з і п қ о я д ы . Мү -
р ы н д а р ы н а үйі ті л і п ж а т қ а н б ас иісі келіп, қ ү д а л а р ғ а н а к е ң і л д і
о т ыр . Қ а л т а с ы н д а ғ ы а йн а с ы н ы ғ ы н
а л а қ а н ы н а қ ы с ы п а лып ,
кү й е у ж і г і т Т і л е у к е а й д ы ң ж о ғ а р ы к е т е р і л і п , ж а р қ ы р а п түсуі н 
күт еді . Ешікім б ү ғ а н ұ р с а а л м а й т ы н , ец бір ж а қ с ы той б о л ы п
ж а т қ а м ы н а ң ғ а р а т ы н с и я қт ы , о д а кәңі лді . . . »
К ү р д е л і синтаксистіік т ұ т а с т ы қ т ү г е л г е ж у ы қ п а р а л л е л ь д і л і к -
ке қ ү р ы л ғ а н . Си н т а к с юс т і к қ а т а р л а р а р қ ы л ы б і р қ а л ы п т ы , са л -
қ ы н б а я н д а л ғ а н с у р е т т е р д і ң ішкі толқын-теі бі ренгстері күшт і .
. Б ұ л к орі н і еті ң э к с п р е с с и в т і к - э м о ц и я л ы қ б оя у ы, негі зі нен, п а р а л -
. л е л ь д і л і к а р қ ы л ы б ері л г еп. Синтак.сшстік п а р а л л е л ь д і л і к т с р д і ң
: ж а з у ш ы қ а л а м ы н а тән мьг сқыл д ы кү ше й т і п , ж е ң і л а ж у а ж а с а й -
т ын ке з д е рі д е бар.
«Үйде а қ ш а с ы б а р , о й д а э р н ә р с е л е р б а р Б а й ж е к е ц У ш а к о в ,
I И г і л і к с и я қ т ы а д а м д а р м е н енді ж а қ ы н ж а н а с у д ы а р м а н ете бас- 
: т ап еді». «Ой д а жо.қ, ү мі т те ж о қ ,
е рі к те ж о қ , б н л і к те ж о қ
> С а н д ы б а й қ а р ғ а н ы ң т ұ з ы н екі қолыімен үст ап , а й н а ғ а қ а р а ғ а н -
1
. д а й ж ы м и ы п отыр».
С и н т а к с и с т і к п а р а л л е л ь д і л і к т е р д і ң Ғ. М ү с і р е п о в қ ол д а. нуына 

жүктеу/скачать 4,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: