Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының Қауымдастығы с. Қ. Тұртабаев
жүктеу/скачать 1,75 Mb. Pdf көрінісі
|
turtabaev-biohimia (1)
| 7.3. ДНҚ синтезі
ДНҚ-дезоксирибонуклеин қышқылдары синтезінің 3-түрі бар: 1. ДНҚ-ның репликациясы 2. ДНҚ-ның репарациясы 3. Кері транскрипция ДНҚ молекуласының екі еселеніп өсуі репликация деп аталады. Репликацияға керекті компоненттер: 1. Субстрат есебінде дезокси қатарына жататын төрт трифосфо- нуклеозидтер (d– АТФ, d – ГТФ, d – ЦТФ, d – ТТФ). 2. Ферменттің оптималды активтілігі үшін Mg² + қатысуы қажет. 3. Аналық ДНҚ-ның болуы міндетті, себебі генетикалық инфор- мацияның көзі қажет. 4. Нуклеотидтердің біріне-бірі қосылуы 5¹ → 3¹ бағытында бо- лады. 5. ДНҚ-на тəуелді ДНҚ-полимераза ферменті (I,II,III). ДНҚ- по- лимераза элонгацияға тікелей қатысатын фермент. Прокариоттарда бұл ферменттің үш түрі табылған: ДНҚ- полимераза І, ДНҚ-полимераза ІІ жəне ДНҚ-полимераза ІІІ. 175 ДНҚ-полимераза І протомер, молекулалық массасы 100 кДа. По- лимераза І полимеразалық жəне нуклеазалық активті келеді. ДНҚ репарациясына да қатысуы мүмкін. ДНҚ-полимеразаның ІІ қызметі толық анықталмаған. ДНҚ-полимераза ІІІ ферментінің қызметі күрделі, себебі ДНҚ молекуласындағы пайда болатын жаңа тізбектің өсуін катализдейтін осы фермент. ДНҚ-полимераза ІІІ ферменті – олигомер, 7 суббірліктен тұрады. Бірақ ДНҚ-полимераза ІІІ өз бетінше синтезді бастай алмайды. Синтезді бастап беретін құрылым РНҚ фрагментінен тұрады. РНҚ-фрагментіне ДНҚ- полимераза қосылып, праймер деген тізбектің фрагментін түзеді. Праймердің түзілуін катализдейтін РНҚ-полимеразаны праймаза деп атайды. Эукариоттарда ДНҚ-полимеразасының 5 түрі табылған: α, ε, β, γ жəне δ (28,29-кестелер). ДНҚ синтезін жүргізетін негізгі фермент ДНҚ-полимераза- δ. Ал ДНҚ-полимераза β -ның қызметі прокариоттардағы ДНҚ- полимераза І-ге ұқсас келеді. ДНҚ-полимераза – γ митохондрияда жүретін нуклеотидтер полимерленуін катализдейді: жүктеу/скачать 1,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|