ұлғая  келе тромбоциттердін өндірілуі төмедейді, ал қартая келе қан  пластинкаларында кері даму күшейеді.  Қанның ұюы

кетер еді. Қанның ұюы күрделі ферментативті қүбылыс. Оны шамамен 3 кезеңге бөлуге болады: 1 - 
қанда және ұлпада тромбопластиннің пайда болуы; 2 - тромбопластиннің тромбинге айналуы; 3 - 
тромбиннің әсерінен плазмадағы фибриноген белогының ерімейтін ф и б р и н жіпшелеріне 
айналып, жараның бетінде тор құруы. Осы торға эритроциттер мен лейкоциттер тұрып калады да т 
р о м б пайда болады. Тромб сығылып, сарысудан арылады. Жараның беті қабыршақтанып қатып, 
жараланған тамыр бүтінделеді. Кейіннен қатқан қан кабыршағы түсіп калады. Қанның ұюына 
эритроциттердің құрамындағы және қан плазмасындағы бірнеше ферменттер мен кальций 
иондары, бауырда түзілетін К витамині қатысады. 
Жаңа туған сәбидің қанының ұюы өмірінің алғашқы күндері, әсіресе 2-ші күні баяу болады, ал 
3-ші күннен бастап 7-ші күнге дейін жылдамданып, ересек адамдардың қанының ұю уақытына 
жақындайды. Дегенмен қанның ұю уақытында баланың жеке басының қасиеттеріне байланысты 
аздаған айырмашылық болады. 5,5-6 жаста қанның ұюы 1-2 минөттен кейін басталып, 3-4 минөтте 
аяқталады. Сонымен қатар, алғашқы күндері мөлшері аз тромбопластин 3 аптада ересектердегідей 
болады, ал жалпы саны 1 мкл 300 мыңнан 400 мыңға дейін. Тромбоциттер сүйек кемігінде пайда 
болады. Олардың өсіп жетілу мерзімі 7-8 күн, ал қан айналымында 5-11 күндей болады. 
Тромбоциттердің саны тамақ ішкеннен кейін, ауыр дене жұмысымен шүғылданғанда, әйел 
екіқабат болғанда көбейеді. Оның мөлшерінің тәуліктік өзгерісі де бар: күндіз көбірек, түнде азырақ 
болады. 
Тромбоциттердің қызметі көп. Оларда ферменттер де өндіріледі, фагоцитарлық қабілеті де 
бар, ұсақ қан тамырларының өткізгіштік қасиетіне де әсер етеді. Жалпы алғанда тромбоциттердің 
қызметтері оның арнайы жан-жақты қасиеттеріне байланысты. 
Тромбоциттердің саны баланың жасына карай өте көп ауытқиды; 1 мкл қанда 150 мыңнан 600 
мыңға дейін. Жаңа туған сәбидін қанында орта есеппен 150-350 мыңға жуық тромбоциттер болса, 1 
жасқа дейінгі балаларда 15 мыңнан 424 мыңға дейін (орта есеппен 250000) жетеді. Дегенмен жеке 
бір баланың
 
өзіндегі тромбоциттердің саны салыстырмалы түрде алғанда тұрақты келеді. 1 
жастан 16 жасқа дейін 1 мкл қандағы орта саны қанының плазмасындағы фибриногені 
анасының қанындағы мөлшерден біршама аз болады. 1 жастан 12-14 жасқа дейін қанның ұюына 
қатысатын факторлар шамамен дұрыс қалыпта болады, бірак, өзгермелі келеді. Қанның ұю қасиетіне 
ықпалы бар эндокриндік жүйе мен жасөспірімдердің, организміндегі функциялық басқа өзгерістер 
аяқталған соң, қанның ұюы 50-60 жасқа дейін тұрақталады. 

жүктеу/скачать 0,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: