189
∑ е=
3.14
4
. 10 . 84=659,4 шақырым
Көлемді өлшеу
табиғаттағы заттардың балансын оқып-үй ре-
ну олардың көлемін өлшеу мен тығыз байланысты. Мысалы, 1см
геоморфологияда ығыстырылып, бір жерден екінші жерге тасы-
малданған тау жыныстарының көлемі, климатологияда жау
ған
жауын-шашынның, гидрологияда зерттелетін аумақтан ағып өте -
тін судың, мұздықтардың, қар жамылғысының көлемі анық та лады.
Изосызықтармен кескінделген географиялық нысандардың
көлемін анықтау қиындық тудырмайды.
V
көлем жазықтық
қимасының аралығын қамтитын жеке қабаттар көлемінен
тұратын жиынтық көлем
v
1
түрінде берілуі мүмкн. Оны төмендегі
формуламен есептеп шығаруға болады:
V=
v
1
+
v
2
+.....+
v
n
=
+
+
h
P
P
2
2
1
+
+
h
P
P
2
3
2
+
+
−
1
2
n
n
n
h
P
P
3
1
P
n
·
h
Δ
,
Мұндағы Р
п
жəне Р
п+1
– қабатты шектейтін
төменгі жəне
жоғарғы жазықтықтың ауданы; h
n
-қабаттың биіктігі;
3
1
P
n
·
h
Δ
–
нысанның қимасы бар ең соңғы жазықтықтан
h
Δ
биіктік айыр-
ма жасайтын шыңының ауданы. Осы əдіспен тау түзілістерінің
ғана емес, егер изобатпен, қардың қалыңдығы изосызықтармен
берілгіленіп, ең терең жері берілсе теңіздердегі, көлдердегі судың,
қар жамылғысының да көлемдерін есептеп шығаруға болады.
Достарыңызбен бөлісу: