Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53



Pdf көрінісі
бет251/292
Дата06.10.2023
өлшемі11,51 Mb.
#113253
түріОқулық
1   ...   247   248   249   250   251   252   253   254   ...   292
Байланысты:
tokpanov-kartografia

417
10.38-сурет.
КА-2 Кипригель автоматтың көру алаңы: 1 - бастапқы 
шеңбер; 2 - қисық өзара биік; 3 - қисық көлденең жағдай; 4 - тік 
бұрыштарды өлшеу шкаласы
Жергілікті жерде топографиялық түсіру жұмыстарын 
жүргізу. 
Жоспарлы биіктік геодезиялық тірек торларының 
негізінде жүргізіледі. Биіктіктік геодезиялық тірек торлары 
өлшеу жұмыстарын жүргізу барысында қателіктердің кетпеуіне 
мүмкіндік береді. Шағын аумақтың мензульдық кескінін құру 
үшін жергілікті жерде мензульдық тірек торларын құруға тура 
келеді. Олар көбінесе мемлекеттік геодезиялық тірек торларына 
сүйенбейді. Мензульдық түсірудің жұмыс негізі болып табылатын 
жұмыстық тірек торлары түсіру алаңында бірдей қашықтықта 
орналасқан бірнеше нүктелерден тұрады. Оларды жергілікті 
жерде қазық қағу арқылы белгілейді. Олардың жоспарлы орны 
геометриялық торды түзеді.
Геометриялық тордың нүктелері планшетке тура белгіленеді. 
Олардың бір бұрышы базисті түзеді. Базистің сұлбадағы 
ұзындығы 5-тен 10 см-ге дейін болады. Базистің сызықтары 
жергілікті жерде екі рет өлшенеді. Мензульді АВ базисінің бір 
ұшы болып табылатын А нүктесіне орналастырады. Көтергіш 
винттің көмегімен планшетті көлденең түзу жағдайға келтіреді. 
Планшетке бекітілген ақ сызу қағазының бір бұрышына 
магниттік меридианның солтүстік жəне оңтүстік бағытын сызады 
да оның үстіне бағдарлық буссольды қойып,қағаздың солтүстік 
бағыты мен жергілікті жердегі магниттік меридианның солтүстік 
бағытымен үйлестіреді.
Мензульды орналастырып болған соң А нүктесін белгілеп 
үстіне нысаналық сызғышты қойып базистің екінші ұшы болып 
табылатын В нүктесіне бағыттайды. Содан соң АВ нүктелерінің 
27–1171


418
ара қашықтығын өлшеп алып, планшеттегі 
ab
нүктелерінің 
аралығының арақашықтығын масштабқа сай қағаз бетінде сызады. 
Содан кейін А нүктесінен СD нүктелерін атып арақашықтығын 
көлденең жəне тік бұрыштарын өлшеп алып қағаз бетінде сыза-
ды. Бұдан соң мензульды В нүктесінде орнатады да көлденең түзу 
жағдай ға келтіріп, жоғарыда көрсетілген əдіспен геометриялық 
тордың басқа нүктелерін өлшейді. Геометриялық тор теодолиттік 
жүріп өту арқылы да құрылуы мүмкін. Теодолиттік түсіру жұмыс-
тарының тіркеу кітаптарының деректеріне сүйеніп, мензуль дық
түсіру масштабына сəйкес келетін жүрістің сұлба сы алдынала құ-
ры лады.
Жабық (орман немесе құрылыс алып жатқан) жерлерде 
бастап қы жəне соңғы тірек нүктелері қызметін геодезиялық тор 
атқарады. Ол үшін мензульды жүрістің бастапқы нүктесінде ор-
натып, буссольмен бағдарлайды. Бірінші А нүктесін барлық нүкте 
планшетке сиятындай ретпен орнатады [14.38-сурет].


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   247   248   249   250   251   252   253   254   ...   292




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет