Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53



Pdf көрінісі
бет45/292
Дата06.10.2023
өлшемі11,51 Mb.
#113253
түріОқулық
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   292
Байланысты:
tokpanov-kartografia

72
2.10-сурет
.
Перспективті 
проекция арқылы құрылған 
картографиялық тордың 
мысалы
2.9-сурет
.
Бір тоғысу нүктесінен 
таралатын орталықтан жобалау сəулесі 
К арқылы жарты шарлардың градус 
торларын алу
х
=R
 ·
sіn j;
у
= R x cos j· sіnl
Бұл теңдеудегі R–6370 шақырым есебімен алынған Жер 
элипсоидының орташа радиусы, ал j жəне l градус торларының 
тоғысу нүктелерінің географиялық координаттарының.
х
пен 
у
координаттары жазықтықтағы тоғысу нүктелерінің координаттық 
білікке қатысты орны анықталады. 
Абцисса білігі ретінде орталық меридиан, ал кордината білігі 
ретінде экватор алынады. Егер орталық меридианға 0º
көрсеткіш 
берсек, географиялық координаты j = 60º
с.е. l= 30º ш.б.
болатын
градус торларының «А» тоғысу нүктесі төменде көрсетілген тік 
бұрышты жазық коордиантқа иеболады:
х
=6370 шақырым 
·
0,866 =5516,4шақырым;
у
= 6370 шақырым 
·
0,5
·
0,5 = 1592,5шақырым.
1:200 000 000 масштабты картографиялық торды құру бары-
сында төменде көрсетілген өлшемдер алынады: 
х
=27,6 мм; 
у
=8,0 мм.
Сонымен қатар, тоғысу нүктелерінің В/j = 60º
с.е. l= 60º ш.б.
х
=27,6 мм; 
у
=13,8 мм, С/j = 60º
с.е. l= 90º ш.б.
х
=27,6 мм; 
у
=15,9 
мм жəне барлық басқа нүктелердің координаттарын есептеп 
шығарады [2.11-сурет].


73
2.11-сурет
.
Географиялық координаттар j мен l тік бұрышты жазық 
координаттармен байланыстыратын формулаларды талдау жолымен 
құрылған Жарты шарлар картасының картографиялық торы Х білігінің 
сол жағында орналасқан есептелінген тоғысу нүктелерін шағылысқан 
кескін ретінде оңтүстік жарты шарға да орналастырады А нүктесін А
1
, А

жəне А
3
нүктелеріне симметриялы орналастырады [2.11-сурет].
Картографиялық торды құруды тоғысу нүктелерін түзу сызық тар-
мен немесе сызық қисық болған жағдайда лекал бойынша жа л ғайды. 
Біздің мысалымызда нүктелердің бойлықтары 0º ретінде 
қабылданған орталық меридианмен көрсетілген. Бірақ бұл 
меридианға торды құрып болған соң кез-келген басқа мəн берілуі 
мүмкін. Мысалы, жазықтыққа шығыс жарты шар картасының 
картографиялық торын құру қажет болса орталық меридиан-
ды 70º ш.б. ауыстыруға болатындықтан сəйкес келетін басқа 
меридиандардың да мəндері өзгертуге болады [2.11-сурет].


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   292




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет