89
Ламберттің тең ауданды проекциясының үш нұсқасында да
нөлдік бұрмалану нүктесі картографиялық тордың ортасында
орналасқан. Жартышарлар картасында
ұзындықтың бұрмалану
көрсеткіштері радиустардың бағытында нөлдік бұрмалану нүкте-
сінде 1 мен шетінде 0,7 дейін өзгереді. Жартышарлар картасын-
да радиус тарға перпендикуляр бағытта ұзындықтың бұрмалану
көрсет кіші
а
ортадығында 1 мен шетінде 1,4 аралығын да ауыт-
қиды. Барлық үш нұсқасында да нөлдік бұрмалану нүктесі орта-
сын да орналасқан. Бұл проекцияларда
бұрыштар мен пішін дердің
бұр малануы картаның орталығынан шетіне қарай бір шама арта-
ды. Мысалы, жарты шарлар картасының шетінде пішін нің бұрма-
лануы 2,0 тең [2.27-сурет].
2.27-сурет.
Ламберттің тең ауданды қалыпты, көлденең жəне
көлбеу
азимуттты проекциясының картографиялық торлары А –қалыпты, Ə –
көлденең, Б – көлбеу(қисық) НБН – нөлдік бұрлану нүктесі.
Ламберт өзінің тең ауданды азимутты проекциясын ХVІІІ
ғасырда ұсынды, қазір жартышарлардың жеке материктердің кар-
таларын құруға кеңінен қолданылады.
Картографиялық торды графиктік құру əдісі
. Ламберттің
тең ауданды қалыпты азимутты проекциясымен
құрыл ған карто-
графиялық торлар сирек кездескенімен оны графиктік құруды
көрнекі көрсетуге қолайлы. 1:100 000 000 масштабты жиілігі
∆φ=∆λ=10º болатын Ламберттің проекциясымен құрылған сол-
түстік жарты шардың тең ауданды
қалыпты азимутты карто-
графиялық торын төменде көрсетілген ретпен графиктік құрады.
1. Қосалқы сызбада жер элипсоидымен радиусы тең ауданды
болатын шеңбер жүргізеді.
R=а(1-
2
е
b
)
M
1
=
50000000
637111700
= 6,37см.
90
2. Шеңбердің ішіне бір-біріне өзара перпендикуляр диаметр
сыза ды.
3. Шеңбердің сол жақ жоғарғы бөлігін аралығы тең болатын
тоғыз градустық бөліктерге (меридиандарға) бөледі.
4. Шеңбердің төртен бір бөліктерінің бөлу нүктелерін
полюс-
пен қосатын түзу сызық жүргізеді.
5. Соңғы сызбада бірін-бірі өзара қиып өтетін екі диаметр
жүргізіп олар қилысатын нүктеден радиустарын бойлай белгілі
бір қашықтықта белгілеп ең үлкенінен бастап шеңберлер (парал-
лельдер) жүргізеді.
6. Меридиандарды жүргізу үшін шеңбердің əрбір төрттен бір
бөлігін аралығы теңдей тоғыз бөлікке
бөліп проекцяның ор та сын-
дағы нүктеде түйілісетін сəуле тəрізді түзу сызықтар жүргізеді.
7. Картаның бұрыштамаларын сызып, меридиандар мен па-
рал лельдердің градустарын белгілейді.
Достарыңызбен бөлісу: