Естілім белгілері: жіңішке, аш ы қ езу әуезді
дауысты дыбыс.
1 2
3
4
4 -с у р е т . Ә дауы сты ды бы сы ның моделі (үлгісі) Ы дауысты дыбысы
(5-сурет) Жасалымы: 1. Ы дыбысы жақтың қысаң ашылып, тілдің
жоғары көтерілуі арқылы (7) жасалады. Ж ақтың
қаты сы на қарай қы саң дауысты дыбыс болып
табылады.
2. Ы дыбысын айтқанда ерін (1-3) бейтарап
қалады. Еріннің қаты сы на қарай езу дауысты
дыбыс болып табылады.
3. Ы дыбысын айтқанда тіл ауыз қуысының
арт ж ағы на (8) орналасады. Тілдің қаты сы на
қарай тіл арты дауысты дыбыс болып табылады.
Дауысты жақ қатысына қарай - қы саң, ерін
қаты сы на қарай - езу, жасалу орны на қарай -
тіл арты дыбыс.
Жасалым белгілері: қы саң, езу, тіл арты
дауысты дыбыс.
Айтылымы: 1. Тілдің артқы тұсы жұмсақ таңдайға қарай
жоғары көтеріліп (дөңес тартып), ауыз қуысын
екіге бөледі. Ауыз қуысы көмей қуысынан үлкен
болады. Тіл жаты сына қарай көмей қуысты
дауысты дыбыс болып табылады.
2. Е рін қ ы са ң а ш ы л ы п , ауа е к п ін д е й
шығады. Еріннің қалпына қарай қысаң шығысты
дауысты дыбыс болып табылады.
Айтылым белгілері: көмей қуысты, қысаң
ш ығысты дауысты дыбыс.
Естілімі: 1. Ы д ы б ы с ы ж у ан ү н д е с ім ә у е з б е н
дыбысталады. Үндесім дыбысталуына қарай жуан
әуезді дауысты дыбыс болып табылады.
2. Ы ды бы сы қы саң ж әне езу ж асалы м
эуезбен дыбысталады. Жасалым дыбысталуына
қарай қы саң езу әуезді дауысты дыбыс болып
табылады.
Естілім белгілері: жуан, қысаң езу әуезді
дауысты дыбыс.
I дауысты дыбысы
(6-сурет) Жасалымы: 1. I дыбысы ж ақты ң қы саң ашылып, тілдің
жоғары көтерілуі (7) арқылы жасалады. Ж ақтың
қаты сы на қарай қы саң дауысты дыбыс болып
табылады.
2. I ды бы сы н айтқанда ерін (1-3) бейтарап
қалады. Еріннің қаты сы на қарай езу дауысты
дыбыс болып табылады.
3. I дыбысын айтқанда тіл ауьгз қуысының
орта (6) тұсына орналасады. Тілдің қатысына қарай
тіл ортасы дауысты дыбыс болып табылады.
Дауысты ж ақ қатысына қарай - қысаң, ерін
қатысына қарай - езу, жасалу орнына қарай -
тіл ортасы дыбыс болады.
