П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы


д Г Ғ үнді М н ң ж жа- қатан ш V йы - ҮЯҢ ж



Pdf көрінісі
бет33/497
Дата14.10.2023
өлшемі38,54 Mb.
#113886
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   497
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

д
Г
Ғ
үнді
М
н
ң
ж
жа-
қатан
ш
V
йы -
ҮЯҢ
ж
Г
Ғ
Ы
л ы ң қ ы
үнді
й
с
ж и-
қ атаң
с
ы
н а-
ү я ң
3
ң
қы
Ү(\ү)
қ
діріл
үнді
р
ы
жанама
л
жабы-
қатан
сы ң-
ү я ң
Д Ж
қ ы
үнді
5 - к е с т е .
Д а у ы с с ы з ды бы стар ды ң толы қ
ж а с а л ы м ж ік т е л ім і
Енді бірте-бірте вариант дыбыстарды ш ы ға- 
рып тастап, дауыссы здардың “ф он ети кал ы қ” 
құрамын ған а қалдыру керек. Алдымен Ж дау- 
ыссызы ның сөз басы нда ғана кездесетін орны - 
ғым варианты (позиционны й вариант) жабы- 
сы ңқы “Д Ж ” ды бы сы , Ғ-Г дауы ссы зы ны ң соз 
ортасындағы жуысыңқы орнығым варианты мен 
Қ, Ғ дауы ссы здары ны ң бұл жерде басы арты қ 
жіңіш ке үндесім варианттары К, Г дыбыстары 
алынып тасталады (олар төмендегі үндесім тал- 
дауда басқа дауыссы здардың жіңіш ке вариант- 
тарымен қатар ескеріледі). Сойтіп қазақ тілі да- 
уыссыз ды бы стары ны ң 17 дыбыстан тұратын 
құрамы ш ықты (6-кесте).
Дауыссыз дыбыстардың жасалым кестесін әрі 
қарай таратып әкетуге болады. Дауыссыздар әр 
жасалым белгілеріне орай топтап талданады.
1. Дауыс қаты сы на қарай:
а) қатаң дауыссыз дыбыстар жасалғанда да- 
уыс желбезегі тербелмей, бейтарап қалады: П, 
Т, Қ -К , С, Ш;
ә) ұяң дауыссыз дыбыстар жасалғанда дауыс 
желбезегі жартылай тербеледі: Б, Д, Ғ-Г, 3, Ж;
б) үнді дауыссыз дыбыстар жасалғанда^дау- 
ыс желбезегі мол тербеледі: М, Н, Ң, Р, Л, И, У.
Жасалу
тосілі
дауыс
қатысы
Ж асалу орны
ерін
тш
үшы
тш ор- 
тасы
тш
арты
тш -
ш ік
тоғы сы цқы
қ атаң
П
Т
К


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   497




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет