П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы

жүктеу/скачать 38,54 Mb.

Pdf көрінісі

бет	49/497
Дата	14.10.2023
өлшемі	38,54 Mb.
	#113886

1 ... 45 46 47 48 49 50 51 52 ... 497

Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

Жасалым белгілері:тіл ортасы, тоғысыңқы, ілгерінді, тербеліссіз (қатаң), езулік дауыссыз дыбыс. Айтылым белгілері
Естілім белгілері: күшті лепті, қатаң (шуыл), жіңіш ке, езу әуезді дауыссыз дыбыс. Жалпы сипаттамасы
ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ДЫБЫСІАГЫ 37 Жуан еріндік түрі: ҚОС, ҚҰТ т.б. (18-3- сурет) Жясалымы

Жалпы сипаттамасы:
тілш ік, тоғы сы ңқы ,
қатаң, кейінді (жуан), езулікдыбы с.
Ж іңіш ке езулік түрі: К ІС І, Ә К т.б.
(18-2-
сурет)
Жасалымы:
тіл ортасы мен таңдай жымда-
са тоғысады (3-1), жасалу орнына қарай тіл ор-
тасы; тіл ауыз қуысында ілгері итініп жатады
(6), тілдің ж аты сы на қарай ілгерінді; дауыс
желбезегі тербелмейді (5-4), желбезек қатысына
қарай тербеліссіз (қатаң); ерін жазылып (езу тар-
тып) барып жасалады (1-3), еріннің қатысына
қарай езулік дыбыс болып табылады.
Айтылымы:
тіл ортасы мен таңдай н ы қ то-
ғысады, тоғысым күшіне қарай нықтоғысыңқы;
ауыз қуысы кішірейіп, көмей қуысы үлкейеді,
үстеме жасалым орнына қарай ауыз қуысты
дыбыс болып табылады.
Естілімі:
тіл ортасы мен таңдайдың тоғы -
сымы күшті леппен аяқталады, тоғысым бітіміне
қарай күшті лепті; дауыссыз шуыл дыбыстала-
ды, үн қаты сы на қарай қатаң; әуез қатысына
қарай жіңіш ке және езу әуезді дыбыс болып
табылады.
К 1 жіңішке езулік түрінің айырым белгілері
Жасалым белгілері:тіл
ортасы, тоғысыңқы,
ілгерінді, тербеліссіз (қатаң), езулік дауыссыз
дыбыс.
Айтылым белгілері:
ны қ тоғы сы ңқы , ауыз
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері:
күшті лепті, қатаң (шуыл),
жіңіш ке, езу әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы:
тіл ортасы, тоғы -
с ы ң қ ы , қ а т а ң , ілгер ін д і (ж ің іш к е ), езу л ік
дауыссы з дыбыс.

ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ДЫБЫСІАГЫ
37
Жуан еріндік түрі: ҚОС, ҚҰТ т.б.
(18-3-
сурет)
Жясалымы:
тіл арты мен тілш ік жымдаса
тоғысады (4-2), жасалу орнына қарай тілшік; тіл
ауыз қуы сы нда кейін шегініп жатады (8), тілдің
ж а ты с ы н а қ а р а й к е й ін д і; дауы с ж ел б езегі
тербелмейді (5-4), желбезек қаты сы на қарай
тербеліссіз (қатаң); ерін дөңгеленіп (сүйірленіп)
барып (1-2) жасалады, ерін қаты сы на қарай
еріндік дыбыс болып табылады.
Айтылымы:
тіл арты м ен т іл ш ік н ы қ
т о ғ ы с а д ы , т о ғ ы с ы м к ү ш ін е қ а р а й н ы қ
тоғы сы ңқы ; ауыз қуысы үлкейіп, көмей қуысы
кішірейеді, үстеме жасалым орнына қарай көмей
қуысты дыбыс болып табылады.
Естілімі:
тіл арты мен тілш іктің тоғы сы м ы
күшті леппен аяқталады, тоғысым бітіміне қарай
күшті лепті; дауыссыз шуыл дыбысталады, үн
қатысына қарай қатаң; әуез қатысына қарай жуан
және ерін әуезді дыбыс болып табылады.
Қ° жуан еріндік түрінің айырым белгілері

жүктеу/скачать 38,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 45 46 47 48 49 50 51 52 ... 497