–  іргелі пәндер: жалпы гуманитарлық, әлеуметтік- экономикалық, жаратылыстану-ғылыми пәндер;  3 жыл  –

33 
ӨЗІН-ӨЗІ БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН СҰРАҚТАР 
1. 
Оқыту 
мазмұны
 
қандай 
нормативтік 
құралдармен 
анықталады? 
2. 
Білім мазмұны мен оқыту мазмұны арасындағы 
айырмашылық бар ма? 
3. Неге маман мен мамандықтар біліктілік сатылары бойынша 
сараланған? 
4. Кәсіптік білім беруде оқу жоспарын құрудың ерекшеліктері 
қандай? 

34 
5. КӘСІПТІК ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ 
Жоспар: 
5.1 Теориялық оқыту әдістер 
5.2 Өндірістік оқыту әдістері 
5.1 Теориялық оқыту әдістері 
Бастауыш кәсіптік білім беру мекемелерінде Теориялық оқыту 
үш циклден тұрады: жалпы білім беру, жалпы техникалық және 
арнайы. Жалпы білім беретін пәндерді оқыту әдістері педагогикалық 
әдебиетте терең және жан-жақты ашылған. Осыған байланысты 
Теориялық оқыту әдістері, ең алдымен, дидактикалық жоспарда 
біртұтас тұтас бір нәрсені білдіретін жалпы техникалық және арнайы 
пәндерді зерделеуге қатысты қаралатын болады[11]. 
Сөздік әдістер. 
Жалпы техникалық және арнайы пәндерді оқу 
барысында оқу материалын ауызша баяндау әңгіме – оқу материалын 
баяндауды толық түсіндірмемен, салыстырумен және салыстырумен, 
негіздемелермен, заңдылықтардың қорытындыларымен, есептерді ше-
шумен және т. б. үйлестіретін түсінік-кешенді әдісін қолдана отырып 
жүзеге асырылады. Бұл әңгіме эвристикалық деп аталады. Оқушы-
лардың танымдық қызметінің сипаты бойынша бөлінетін оқыту 
әдістерінің жүйесінде бұл ішінара – іздеу әдісінің бір түрі. Әңгімеле-
суді қорытындылаумен аяқтау керек: оқытушы әңгімелесу барысында 
талқыланатын мәселелер бойынша нақты анықтамалар береді. 
Оқушылардың кітаппен жұмысы. 
Педагогикалық ғылыммен 
және практикамен оқушыларды кітаппен жұмыс істеуге оқытудың 
бірқатар әдістемелік тәсілдері ұсынылды: жүгіртпе оқу, конспектілеу, 
басты бөлу және оқылған жоспар құру, тапсырмаларды талдау, 
бақылау сұрақтарына жауаптар және т. б. 
Көрнекі әдістер. 
Адам қоршаған шындықты қабылдайтын сезім 
органдарының ішіндегі ең маңыздысы – көру. Ғалымдар көру орган-
дары арқылы миға қоршаған әлемнің 80-нен 90%-ға дейінгі ақпарат 
түсетінін анықтады. Барлық жұмыс операцияларының 80% дейін 
көрермен бақылауымен жүзеге асырылады. Осының бәрі көру 
органдарымен байланысты оқыту құралдарын, ең алдымен көрнекілік 
құралдарын қабылдау үдерісіне шебер қосу қажеттілігін анықтайды. 

35 
Жалпы техникалық және арнайы пәндерді оқыту барысында 
қолданылатын барлық көрнекі құралдарды шартты түрде табиғи 
(құралдар, аспаптар, жабдықтар бөлшектері мен тораптары, 
материалдар, бұйымдар мен т.б. үлгілері) және бейнелеу (плакаттар, 
үлгілер, макеттер, схемалар, кино-бейнефильмдер, слайдтар, кодо-
проекциялар, компьютер дисплейіндегі бейнелер (мультимедиа және 
т.б.) деп бөлуге болады. 
Практикалық әдістер. 
Негізгі практикалық әдістердің бірі – 
жаттығулар. Жалпы техникалық және арнайы пәндерді оқыту бары-
сында өткізілетін жаттығулардың негізгі мақсаты – оқушылардың 
алған білімдерін практикалық қолдана білуін қалыптастыру. Жатты-
ғулар оқушылардың білімі мен іскерлігін нығайтудың және жетіл-
дірудің тиімді тәсілі болып табылады. 
Жаттығулардың дидактикалық мәселелерін қарастыру үшін бір 
жағынан оқушылардың танымдық іс-әрекеті сипатының және екінші 
жағынан олардың дербестік деңгейінің арақатынасы туралы мәселе 
маңызды болып табылады. 
Жаттығулардың барлық түрлерін үш негізгі түрге жатқызуға 
болады: репродуктивті, шығармашылық, іздеу. Жаттығулардың осы 
түрлерін таңдау белгілі дәрежеде шартты сипатта болады, өйткені кез 
келген жаттығуда репродуктивті және өнімді компоненттер де орын 
алады [12]. 
Зертханалық-практикалық жұмыстар 
оқыту әдісі ретінде. 
Кәсіби оқытуда зертханалық-практикалық жұмыстар теориялық және 
өндірістік оқыту арасында аралық орын алады және теория мен 
практиканы жүзеге асырудың маңызды құралдарының бірі болып 
табылады. Бұл ретте, бір жағынан, оқушылардың білімін бекітуге және 
жетілдіруге қол жеткізіледі, екінші жағынан – оларда белгілі бір кәсіби 
біліктер қалыптасады, содан кейін өндірістік оқыту үдерісінде 
қолданылады. 
Зертханалық-практикалық жұмыстардың мазмұнын негізге ала 
отырып, олардың мынадай түрлерін бөледі: 
— әр түрлі техникалық құбылыстарды, үдерістерді, еңбек 
заттарын (материалдар, шикізат, соңғы өнімдер қасиеттері) бақылау 
және талдау (сипаттау); 
— еңбек құралдары мен құралдарының (Машиналар, механизм-
дер, аспаптар, аппараттар, аспаптар) құрылысы мен жұмысын 
қадағалау және талдау (сипаттау); 

36 
—технологиялық 
құбылыстар, 
өлшемдер, 
сипаттамалар 
арасындағы сандық және сапалық тәуелділікті зерттеу;; 
—бақылау-өлшеу құралдарының құрылысы мен пайдалану 
тәсілдерін зерттеу; 
— ақаулықтарды диагностикалау,реттеу, баптау, түрлі техни-
калық объектілерді салу; оларға қызмет көрсету тәсілдерін зерделеу. 
Сонымен қатар, жалпы білім беру және кәсіби дайындықты 
тығыз байланыстыру мақсатында пәнаралық сипаты бар зертханалық-
практикалық жұмыстар жүргізіледі.
«Белсенді» оқыту әдістері. 
Соңғы жылдары педагогикалық 
ғылым мен практиканың назарын оқушылардың ішкі және сыртқы 
белсенділігінің жоғары деңгейінсіз өз мазмұны мен тәсілдері бойынша 
жүзеге асыру мүмкін емес оқыту әдістерін тартады. Әдетте олар 
"белсенді оқыту әдістері" деп аталады» [13]. 
Мұндай әдістерден ең көп таралған

жүктеу/скачать 1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: