150
Топырақ құрылымы деп оның құрылымдық жеке бөліктер деп аталатын
жеке бөлшектерге ыдырау қабілетін түсінеді. Олар әртүрлі формада болуы
мүмкін: комки, призмалар, пластиналар және т. б.
Көптеген топырақ үшін түйіршікті немесе түйіршікті құрылым тән.
Мұндай құрылымда топырақ диаметрі 0,5-тен 10
мм-ге дейінгі дөңгелек
кесектерге бөлінеді. Кейде құрылымдық бөлек жаман немесе мүлдем болмауы
мүмкін, сонда топырақ құрылымсыз болады. Топырақ құрылымын біз лупа мен
сызғышты пайдалана отырып зерттейміз.
Нәтижелер.
№1 учаскеде – топырақ құрылымдық.
№2, №3 учаскелер – құрылымсыз.
Топырақ тығыздығын анықтау.
Тығыз – күрек немесе пышақ қатты соққы кезінде топыраққа 2-3 см
тереңдікке енеді және топырақ қолмен әрең ыдырайды; бөртпе – күрек немесе
пышақ топыраққа оңай батырылады, ол күш салмай шашылады.
Топырақпен осындай эксперимент жүргізе отырып, біз учаскелер
топырағының біртектілігі айқын емес екеніне көз жеткіздік: топырақ тығыз
орналасқан учаскелер бар, топырақ шашыраңқы болатын учаскелер бар.
Топырақтың ылғалдылығын анықтау.
Топырақтың ылғалдылығы ондағы
судың көлеміне ғана емес,
механикалық құрамға да, гумустың болуына да байланысты. Топырақ
ылғалдылығының бес дәрежесі бар:
1) құрғақ топырақ шаңды, қолын салқындатпайды, онда ылғалдың болуы
сезілмейді;
2) аздап
ылғалданған топырақ қолды суық, шаңды емес, құрғаған кезде
аздап жарқырайды;
3) ылғал топырақ құрғаған кезде ашық
желімдейді және пішінін
сақтайды, топырақ алған кезде қол ылғалды сезінеді, Сүзгіш қағаз топырақ
түйіршігінен ылғалды болады;
4) шикі топырақ қысылған кезде қолда қамыр тәрізді массаға айналады,
ал су қолын сулайды, бірақ саусақтардың арасына бұрылмайды;
5) ылғалды топырақ қысылған кезде саусақтар
арасында суланатын
тамшылы-сұйық суды бөледі, топырақ массасы ағымдылығын анықтайды.
Достарыңызбен бөлісу: