Editor-in-Chief Shakir Ibrayev Редакция алқасы Редакционная коллегия
АЛТАИСТИКА ЖӘНЕ ТҮРКОЛОГИЯ, №2, 2012
жүктеу/скачать 4,45 Mb. Pdf көрінісі
|
N.Kelimbetov
| АЛТАИСТИКА ЖӘНЕ ТҮРКОЛОГИЯ, №2, 2012
46 маңызды, әрі қазіргі түркі дүниесінің ұстанған мұратымен қисындас. Бүгінде та- лайына жеке ел болу бұйырған түркі жұрттарының ұзақ, күрмеулі тарихи үдерісі қазақ жерінде өз ізін молынан қалдырғаны ақиқат. Оны түркітану түрлі ғылымға сүйенгенде ғана шеше алады. ХІХ-ХХ ғғ. түркілер жөніндегі зерттеулердің тал- даулары мен тұжырымдарын, олардың дереккөздерін ғылыми зерделеуден қайта өткізсек дұрыс болар еді. Н.Келімбетов Ә.Н.Нәжіпті негізге ала отырып, орта ғасырдағы аса көрнекті Сайф Сараидің «Гүлстан бит-Түрки» дастанының тілі қазіргі қазақ тіліне «өте-мөте жақын» екенін айтатын. «Гүлстан бит-Түрки» дастанының тілін Ә.Н.Нәжіп, расында да, оғыздық элементтері бар қыпшақ тілі екенін, табиғаты жағынан қазіргі татар әдеби тіліне сәйкес келетінін ай- тады. Ғалым бұл жазба ескерткіштің әлі де жете зерттелмегенін, бұл мәселеде өзбек ғалымдарының басқа пікірде екеніне назар аудартады [9]. С.Сараидің «Яд- гярнаме» аталатын екінші қолжазбасы да бар. Оны «мәмлүк Египетінде Абул ибн Кадир құрастырған» [10, 292 б.]. Құл Ғалидің «Кысса-и Йусуф» дастаны төңірегінде де пікір қайшылықтары бар екені белгілі. Түркітануда «көне қазақ тілі» (староказахский) деген ұғым орнығып келеді. Оны мақсатты түрде тарихи- филологиялық негіздеу жоғарыда аталған және т.б. тарихи жәдігерліктерге қазіргі қазақтың қаншалықты қатысы барын шешуге мүмкіндік береді деп ой- лаймыз. ӘДЕБИЕТТЕР 1. Келімбетов Н. Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі. – Алматы: «Мектеп», 1986. 2. Мағауин М. Қазақ тарихының әліппесі. – Алматы: «Қазақстан», 1995. 3. Дулати М.Х. Тарих-и рашиди. – Алматы: М.Х.Дулати қоғамдық қоры, 2003. 4. Құдайбердіұлы Ш. Түрік, қырғыз-қазақ һәм хандар шежіресі. – Астана: «Фо- лиант», 2008. 5. Сүйіншәлиев Х. VІІІ-ХVІІІ ғасырлардағы қазақ әдебиеті. – Алматы: «Мек- теп», 1989. 6. Қыраубаева А. Ғасырлар мұрасы. – Алматы: «Мектеп», 1988. 7. Тенишев Э.Р. Избранные труды. Книга первая. – Уфа: «Гилем», 2006. 8. Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка. – Алма- ты: «Санат», 1997. 9. Наджип Э. «Гулистан бит-Турки» Сайифа Сараи // в кн: Татар әдәби теле тарихы (ХІІІ-ХХ йөзнең беренче чиреге). – Казан: «Фикер», 2003. с. 336-357. 10. Сәйф Сараи. Гөлестан лирика дастан. – Казан: «Татарстан китап нәшрияты», 1999. 11. Бартольд В.В. Тюрки: двенадцать лекций по истории турецких народов Сред- ней Азии. – Алматы: «Жалын», 1998. 12. Кляшторный С.Г. Памятники древнетюркской письменности и этнокультур- ная история Центральной Азии. – Санкт-Петербург: «Наука», 2006. |