Бағдарламасы Химиялық пәндер кафедрасы 24 беттің 2беті Жұмыс оқу бағдарламасы


-бөлім. Бір және көпатомды спирттер. Фенолдар. Жай эфирлер. Тиоэфирлер



Pdf көрінісі
бет8/17
Дата17.11.2023
өлшемі0,86 Mb.
#124295
түріБағдарламасы
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17
Байланысты:
РУП 1курс фарм органика каз

4-бөлім. Бір және көпатомды спирттер. Фенолдар. Жай эфирлер. Тиоэфирлер.
Гомологтық катары. Жалпы формуласы. Жіктелуі: біріншілік, екіншілік, үшіншілік. 
Номенклатурасы (тривиалдық, рационалдық, жүйелі). Алу тәсілдері: галогеналкандардан 
(гидролиз), алкендерден (кышқылдық гидраттау және гидроборлау-тотықтыру), 
карбонилдік қосылыстар мен күрделі эфирлерден (тотықсыздандыру). Спирттерді Гриньяр 
реакциясы және литийорганикалық қосылыстар арқьшы синтездеу. Метил, этил, изопропил 
спирттерін алудың өнеркэсіптік тэсілдері. Спирттердің қүрылысы. С-О және С-Н 
байланыстарының сипаттамасы (ұзындығы, энергиясы, полярлығы, полярлануы). 
Спирттердегі сутектік байланыстар, олардың энергиясы. Физикалық қасиеттері. 
Спектралдық сипаттамасы. Химиялық қасиеттері. Қышқылдығы. Қышқылдық 
константасы. Алкоголяттардың түзілуі, олардың құрылысы. Спирттер мен алкоголят-
аниондардың нуклеофилдігі мен негіздігі, олардың біріншілік, екіншілік және үшіншілік 
галогеналкандермен реакцияға түсуі. Нуклеофилдік орынбасу реакциялары: галогенсутек 
қышқылдарымен, фосфор галогенидтерімен, тионилхлоридпен. Метанол, этанол, пропанол 
жэне бутанол, оларды органикалық синтезде қолдану. Қанықпаған спирттер. Винил 
спирттері, олардың тұрақсыздық себептері (Эльтеков ережесі). Аллил спирттері. Алынуы. 
Нуклеофилдік орынбасу (S
N
1
механизмі) реакцияларындағы реакцияласу қабілетінің 
себептері. 
Көпатомды спирттер. Жіктелуі, изомериясы, номенклатурасы. 
Екі 
атомды 
спирттер 
(гликольдар). 
Алу 
тәсілдері: 
дигалогеналкандардан, 
эпоксиқосылыстардан, 
карбонилдік 
қосылыстардан, 
дикарбон 
қышқылдарының 
эфирлерінен. Үшатомды спирттер. Глицерин, майларданалу және пропиленненсинтездеу. 
Екі- және үшатомды спирттердің физикалық және химиялық қасиеттеріндегі ерекшеліктер. 
Этиленгликоль мен глицеринді өнеркәсіпте қолдану. 
Біратомды 
фенолдар. 
Изомериясы. 
Номенклатурасы. 
Алутәсілдері: 
арилгалогенидтерден, сульфат-қышқылдардан, ароматтық аминдерден. Фенолдың 
изопропил-бензолданалынуы(кумолдық тәсіл). Физикалық қасиеттері және спектралдық 
сипаттамасы. Химиялық қасиеттері. Фенолдық қышқылдығы, оның себебі. Бензол 
сақинасындағы орынбасарлардың қышқылдыққа әсері. Жай эфирлердің түзілуі, олардың 
қасиеттері және қолданылуы (анизол, фенетол және т.б.). Фенолдардың күрделі эфирлері, 
олардың алынуы және қасиеттері. 


Химиялық пәндер кафедрасы 
24 беттің 10беті
Жұмыс оқу бағдарламасы 
Фенолдардың электрофилдік орынбасуреакцияларының (галогендеу, нитрлеу, сульфирлеу, 
нитроздау) Iерекшеліктері. Фенолят-аниондағы электрофилдік орынбасуреакциялары: 
азобірігу, 
Кольбе-Шмидт 
реакциясы, 
формальдегидпенөзара 
әрекеттесуі. 
Фенолформальдегидтік шайырлар. Екі атомдыфенолдар: пирокатехин, резорцин
гидрохинон. Алынуы, қасиеттері, қолданылуы. Үшатомды фенолдар: пирогаллол, 
оксигидрохинон, флороглюцин. Флороглюциннің ерекшекасиеттері. 
Изомериясы 
мен 
номенклатурасы. 
Алутәсілдері: 
спирттерден 
(молекулааралыққосылыстарының түзілуі. Жайэфирлердің бөлшектену реакциялары, 
олардың механизмдері (S
N
l
және S
N
2
).Автототығу (пероксидтердің түзілуі, олардың 
жарылуқауіптілігі). Диэтил эфирі, оны практикада колдану. Диоксан. Тетрагидрофуран, 
анизол, фенетол, оларды алу және қолдану. 
Эпоксиқосылыстар. 
Құрылымдық 
және 
геометриялык 
изомериясы. 
Номенклатурасы. Алутәсілдері: алкендерден, галогенангидридтерден. 
Химиялық қасиеттері: сумен, спирттермен, галогенсутектермен, аммнакпен, аминдермен, 
синил қышқылдарымен, Гриньярреактивтерімен реакцияға түсуі. Қышқылдық және 
негіздік катализдің рөлі. Эпоксиқосылыстардың құрылысы, реакцияларының механизмдері 
мен эпоксидтік циклдің ашылу бағыттары арасындағы байланыс. Этилен оксиді, 
өнеркәсіпте органикалық синтездеқолдану. 
Тиоспирттер 
(меркаптандар, 
тиолдар). 
Номенклатурасы. 
Алутәсілдері: 
галогеналкандардан, спирттерден. 
Тиоэфирлер 
(сульфидтер). 
Номенклатурасы. 
Алутәсілдері: 
галогеналкандар-дан, 
тиоспирттерден. Физикалық қасиеттері. Химиялық қасиеттері: сульфоний тұздарының 
түзілуі, сульфоксидтер мен сульфондарға дейін тотығуы. Диметилсуль-фоксид, 
органикалық синтездеқолданылуы. 
Сульфат қышқылдары. Изомериясы. Номенклатурасы. Алутәсілдері: сульфир-
леуреакциясы, сульфирлеуші агенттер. Жағдайлары мен механизмдері. Процесстің 
қайтымдылығы, кинетикалық және термодинамикалық бақылау. Алкандардың сульфат-
хлорлау реакциялары. Физикалық қасиеттері. Ароматтық сульфат қышқылының химиялық 
қасиеттері: электрофилдік және нуклеофилдік реагенттермен реакцияға түсуі 
(десульфирлеу, сілтілік балқу, циантоптарының орнын басу). Осы реакциялардың 
механизмдері, бензол ядросында сульфат топтарының реакцияға түсетін қабілетіне 
орынбасарлардың тигізетін әсері. Осы реакциялардың практикалық маңызы. Ароматты 
сульфат қышқылдарының функционалдық туындылары: тұздар, галогенангидридтер, 
амидтер, эфирлер. Оларды алу, қасиеттері, қолданылуы. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет