«Абай Құнанбаевтың әлемі мен шығармашылығына жастардың көзқарасы» атты республикалық ғылыми онлайн-конференция
шартты, ол халықтың ұлттық мәдениетінің көрінісі. Бір тілдің лексикасындағы сөз басқа
тілде болмаған жағдайда лакуналық тілдік құбылыс деп түсінеміз. [2., 156].
Лингвистикалық зерттеулерде лакуналық бірліктер «ақ таңдақтар /белые пятна», «ашық
жерлер /пробелы», «интервал», «свое-чужое», «мәдени скрипттер», «саңлау»
деп те
аталады.
Бүгінгі күнде лингвистикалық әдебиеттерде лакунаның бірнеше классификациясы
бар. Олар: тілдік жүйелік сипатына қарай –
тіларалық және тілішілік
, тілден тыс
шарттылыққа қарай –
уәжді,
уәжсіз
, мазмұнның абстрактілік дәрежесі бойынша –
заттық,
абстрактілі
,
сондай-ақ
абсолюттік және қатыстық, грамматикалық
. [3., 207].
Тіларалық лакуналар
(межъязыковые лакуны) –
екі тілді салғастыра зерттеу кезінде
тілдердің бірінде кез-келген лексикалық бірліктің екінші тілде баламасы болмаса, онда ол
лакуна болып саналады. [4., 207]. Мәселен, орыс тілінде
«травник»
сөзі қазақ тілінде жоқ
болғандықтан тек оны «шөп теруші адам» деп аударамыз, демек «травник» сөзі қазақ тілі
үшін лакуна болып табылады. Ал оның женский роды
«травница»
қазақ тілі үшін
грамматикалық лакуна, себебі қазақ тілінде род категориясы жоқ.
Тілішілік лакуналар
(внутриязыковые лакуны) –
бір
тілдің парадигмаларында
кездеседі, ондай бірліктердің қарама-қарсы мағынасы, белгілі бір стилистикалық
сипаттамасы және морфологиялық формасы болмайды.
Бір сөзбен айтқанда, бір тілдің
лексикалық жүйесінде жоқ ұғымдарды жатқызамыз. Мәселен, шіріген (солған, құрттаған)
гүл, өсімдік, жеміс-жидек, көкөніс бар да, оның қарама-қарсы мағынадағы қазір не жуық
арада жұлынып, теріп алғандығын білдіретін бірлік жоқ. Орыс тілінде «
свежие:
фрукты,
овощи, цветы
»
деп білдіруге болады.
Заттық лакуналар
(предметные лакуны) –
материалдық,
физикалық,
Достарыңызбен бөлісу: