Б. Адамбаев апық
жүктеу/скачать 4,19 Mb. Pdf көрінісі
|
adambaev baltabai khalyk danalygy
| Уа, Т өле! Сен атадан ү л к е н туасың. І н ің н ің бір ер-
к е л і г і н көтермей, ж ы лқы сы н неге қ у а с ы ң ? — Уа, ж арқыным, Әйтеке! Сен қ а р а шаңырақта қ а л - ғ а н еркесің, а ға ң н ы ң көзі тірісінде ж еңгеңді неге ертесің? С е н — Әйтеке, жесірді қ а й ы р ! С е н — Төле, ж ы лқ ы ны қ а й ы р ! Б ұ л м ыс а лд ан ағ а йын ара сын ащы, ел а р а сын ығыр қ ы л ғ а н қ а л ы ң м а л — әм е ң ге р лі к әдет қ а з а қ ж а с т а р ы үші н қ а н д а й қ ы р с ы қ б ол ғ ан ы а ң ғ а р ы л а д ы . ¥ л сүйгені- нен, қыз тигенінен а ж ы р а п , ру с а лт ы н ың қ ұ р б а н ы болған- дығы б а й қ а л а д ы . Қ а з а қ х а л қ ы М а л ы м — жаным садағасы, жаным — а р ы м садағасы деп, еркіндігін еш нәрсеге а й ы р б а с т а м а - ған, ешкі мні ң к ү л д ығ ы н а көнбеген. Ат ыс қ а н ме н атыса, ш а б ы с қ а н м е н ша б ыс а жүрі п, асты-кен, үсті -мал ұ л а н б а й т а қ жерін, елін ег емендікке жеткі зі п, сенімді қ о л ғ а тапсырып, тәуелсі зді к алып, д е м о к р а т и я л ы к д а м у жолы- н а көшті. Же с і р д ау ы күшті ру б а с ы л а р ы аз, әлсі з р у л а р д ы та- ла п - т он а п , кейде қо н ыс ы н а н қуып, б ей ғ ам елді бүлі нші - лі кке ұ ш ы р а т у ғ а же л е у болған. Ж е м қ о р биші к еште р мен б а р ы м т а ш ы л б а т ы р с ы м а қ т а р у ш ы қ т ы р а т ы н онда й дау- л а р д ы ң а я ғ ы кісі өліміне ұл а с а тын . Б а л а б и елінің бір жігіті Д о с б о л бидің руынан кыз ал ып қ а шы п, елді ң ты- н ыш ы бұзыл а ды. Д о с б о л кү ш көрсетіп, аз а та Б а л а б и ж а ғ ы Н ү р а бойына қ а ш ы п т ығ ыл ад ы. Әбі герші лі кте бір б а л а суға кетіп өледі. Осы ж е р де Д о с б о л қу а келіп, қы- зын қ а й ы р у д ы жә не ал ып қ а ш қ а н ы үшін айып төлеуді т а л а п етеді. Оғ ан Б а л а б и б ыл ай деп қ а р с ы д а у айтады: — Күнаж ын к өзін сүзбесе, б у ы р ш ы н б ү йдасы н ү з б е й < ді. Артымнан сен ң ум асаң, а л д ы м н а н Н ұ р а бумаса, ме- н ің Н ү р а д а нем б а р , Н ұ р а д а и а қ қ а н жырада нем б ар? С у ғ а кетіп б а л а м өлді, а л д ы м е н а д а м ы м н ы ң қ ұ н ы н бер! Бү л а р а да , біріншіден, жесі р д а уы ж а з ы қ с ы з елге қ а н д а й а у ы р т п а л ы қ болғ анын а ң ғ а р с а қ, екіншіден, дау үші н қ а н д ай т а п қ ы р л ы қ , ше шенді к қ а ж е т болғ анын сезі- 119 неміз. Қ а л а й б о л ғ а н д а бұл м ы с а л д а н өмі рдің шы н ды ғ ы, о й дың жү й ел і лі г і ж ә н е қ ыз сүйген үл, сүйіп тиген қ ы з а й ы п т а л м а с ы н деген х а л ы қ тілегі б а й қ а л а д ы . Қ ыз т у са б ат а ғып, бірер м а л өткізіп, басын б ай ла п қ о ю қ а з а қ б а й л а р ы н ы ң е жел г і са лт ы болған. Бі р б ал а- сына екі- үш же р де н қ ы з а й ттырып қою, тіпті с а л т а н а т пен б а й л ы қ т ы ң белгісіне есептелген. Үлкен б а л ас ы өлсе, кіші б а л а с ы н ы ң ер же туі н е қ а р а т ы п, бой же ткен келінін у а қ т ы л ы а лм а й, м а л ы м н ы ң өсімі кетеді деп қ а л ы ң м а л ы н д а өтемей, б а й л а р ке де йл е р г е қ ы с а с т ы қ ж а са й ты н. Та- р а қ т ы Т а у б а й ше шен н і ң С әме кей г е а й т қа н сөзі сон д ай бір у а қ и ғ а н ы елестетеді. С ә ме к е бай О р ы мб е к деген ке- д ей ді ң қ ы з ы н а қ ү д а түсіп « б а л ам ж а с » деген с ы л т а уме н бой же тк е н келінін у а қ т ы л ы а лм а йд ы, не басьіна р ү қ с а т бермейді. С он д а О р ы м б е к т і ң а ғ а йы ны Т а уб ай шешен Сә- мекейге б ыл а й депті: — жүктеу/скачать 4,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|