261
– Адолатой, Офтоб – Офтобой, Асал – Асалой, Чўлпон – Чўлпоной,
Барчин – Барчиной, Кумуш – Кумушой
каби.
Шахсий муносабат шакли -
ой
эркалаш маъносида атоқли таркибида
-
хон, -бека, -биби, -нисо
аффиксоиди билан синоним бўла олади. Кўп
ўринда унинг бири ўрнида иккинчисини ишлатиш мумкин:
Адолатой-
Адолатхон-Адолатбиби,
Кумушой-Кумушхон-Кумушбиби-Кумушбека,
Хуриой-Хурихон-Хуриниса, Қутлихон-Қутлибека-Қутлибиби
каби. Бунда
диалектал хосланиш ҳам кўзга ташланади.
3.
-
бека
қўшимчаси. Бу аффиксоид хотин-қиз атоқли отига қўшилиб
эркалаш маъносини ифодалаш учун хизмат қилади:
Тўйбека, Марямбека,
Қутлибека, Рисолатбека
каби.
-
бека
ҳозирги ўзбек тилида қўшимчани қабул қилганда -
бек(-бег)
шаклига киради:
Нодирабегим, Хадичабегим, Зулфиябегим
каби.
4.
-
биби
қўшимчаси. Бу аффиксоид атоқли отга қўшилганда эркалаш,
иззат қилиш, ҳурматлаш каби маъно оттенкасини ҳосил қилади:
Кумушбиби, Ҳожарбиби, Саодатбиби, Хушрўйбиби, Норбуви, Камолабуви,
Раънобиби
каби. Мисол: 1.
Сиз ўзингизни тупроқ билан тенглаштирмоқчи
бўлсангиз, мен сизни Кумушга ҳам қаноат қилмай,
Олтинбиби
деб
аташга тушдим
(А.Қод.). 2. С
инглимиз
Достарыңызбен бөлісу: