Жалпы психология

алынган шешімді орыидау болып табылады. Орындауда 
адамның еркі ацгарылады.
Ерікті орсксттер адамньщ ортүрлі қозгалыстарында 
байқалады. Күрдслі срікті орексттсргс дагдылар мсн иксмділік 
түріндегі автоматтандырылган козпиіыстар кіреді. Шешім 
алу ерікті орекет қалаіі іскс асатындығын алдын ал 
анықтайды. Сондықтан да шсшім алу үрдісі - ерікті орекеттің 
табигатын жоне оныц ерскшеліктерін психологиялық 
талдаудьщ негізгі элемснті.
Соңгы жылдары шсшім алу проблсмасы психология 
гылымыныц піецбсрінсн шыгыи, онымен экономикалық 
жоне олеумсттік ғылымдар айналыса бастады. Шешім алу 
теориясы қалыптасты.
Шындыгында, шсшім алу, оныц дүрыс стратегиясы, 
ондірістік, шаруашылық, гылы.ми бірлестіктердіи, мсмлскетгік 
мскемслердіц, жосгіарлау үйымдарыныңжсмісті жүмыс істеуі 
үшін ерешс моиі зор.
Алынган шсшім іс-орсксткс аитоматты түрдс кошпейді. 
Шешім орекетке кошу үшін саналы сріктік күш-жігср қгіжст. 
Еріктік күш-жігср түрткілсрдің күрссінде жонс шсшім алуда 
аңғарылады.
Еріктік күш-жігср жонс сріктік орекет мақсатқа жету 
жолында кездссетін ксдсргілсрді жсңуде корінеді. Адамның 
еркі белгілі ксдергілсрді жецуде срекше анық байқалады. 
Кедергілер екі түрде болады: ішкі жонс сырткы кедергілер.
Еріктік күш-жігердід комегімсн жеңуге болатын ішкі 
кедергілср болып табылатын адамньщ оз жагдайы. Адам 
тыныштық, қозгалмайтын, іс-орекетсіз жагдайда болуы 
мүмкін, мысалы, демалыс, үйықтау кезіндс, шаршаған, 
ауырган жагдайлары.
Еріктік күш-жігсрдіц комсгімсн адам ойлау қызмстін 
белсенді жагдайга кошірсді. Мысалы, лскцияны тындаганда 
еріктік күш-жігсрмсн студенттің зсйіні шогырландырылады, 
оның түрақтылыгы қалыптасады, ойлау жоне естс сақтау 
үрдістері күшейтілсді. Мысалы, парашютистердс алгашқы 
секіру жатгыгулары (срікті орекеттср) табиги қобалжу -
қорқыныш сезімін толық баса алады.
Ерік — бүл ең алдымен адамньщ озіне-озі үстемдік етуі, 
озінің үмтьглыстарын, сезімдерін жоне қүмарлықтарьш 
басқара білуі. Ерік - бүл озін-озі басқара білу қабілеттілігі, 
өзінің мінез-қүлқын, озінің іс-орекетін саналы реттеп 
отыруы.
Адам кедергілерді жеңеді, кедергілер алға қойган мақсатты 
орындауға қайшы келеді, шындықты оз мақсатгарына сойкес
293

өзгертеді, оны өз кажеттіліктеріне бейімдейді. Адам табиғатты 
қайта өзгерте алады, оның қарсылығына қарсы түрады, 
табиғатгың стихиялық жойқын әрекетіне қарсы күреседі.
Еріктік күш жігердің және еріктік өрекеттердің арқасында 
жаңа қүндьиіықтарды жасайды. Адамзат іс-әрекетінің барлық 
түрлері, кез-келген еңбектің түрі адамнан еріктік күш- 
жігерді талап етеді. Адамның еңбегі — еркінің көрінісі.
Сыртқы кедергілерді жеңу ішкі кедергілерді жеңуге 
бағытталғандықтан адамның ішкі жағдайын өзгертеді. 
Қоршаған ортаны өзгерте отырып, адам өзін-өзі өзгертеді.

жүктеу/скачать 11,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: