28 маусымындағы шешімімен баспаға ұсынылды
жүктеу/скачать 2,13 Mb. Pdf көрінісі
|
9e6c0eda3dd9ea94e26c2b2470b9a301
- Бұл бет үшін навигация:
- Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен
- Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен
| «жаңа емле»
( төте жазу ) деп аталып, халықты сауаттандыруда ірі бетбұрыс жасады. Әліпби 1913 жылдан бастап мұсылман медреселерінде, 1929 жылға дейін кеңестік мек- тептерде қолданылды. ХХ ғасырдың 20-жылдары аяғында әліпбиді ауыстыру жайлы түркі, қазақ зиялылары арасында айтыс жүріп, төте жазу қолданыстан шығарылды. Дегенмен көрші Қытайдың Шыңжаң автономиялық ауданын қоныстанған қазақ жұрты бұл әліпбиді қазіргі кезге дейін қолданып келеді. 1929 жылыКСРОқұрамындағы түркі халықтары латын әліпбиіне көшірілді. 1940 жылыКеңес Одағыхалықтары біртекті әліпбиді қолдануы қажет деген саясатпен орыс әліпбиі қолданысқа енгізілді. Орыс тілінде жоқ қазақ тілі дыбыстарының таңбалары кирилл таңбаларына ұқсастырылып ( қ-к, ғ-г, ө-о, ң- н, ) қабылданды. Бұл әліпбидің қазақ тіліне тән ерекшеліктердің бәрін толық таңбалай алмауына байланысты кейінгі жылдары қазақ жазуынлатын әліпбиінекөшіру мәселесі көтерілуде. Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен Код поля изменен 65 3. Көне дүние деректері Көне парсы деректері . Басты деректемелердің біріЗороастризмнің киелі «Авеста»деген атауымен белгілі. Ахура Маздақұдайынаарналған жырларда авторыЗаратуштра(«Кәрі түйеші» деген мағына береді) делінеді. ЗаратуштраКаспий теңізініңшығыс-солтүстігін қоныстанған арий тайпасының Спитама руынан шыққан. Шамамен алғанда, адамзат тарихындағы тұңғыш пай- ғамбар, абыз Заратуштра, біздің заманымызға дейін IX ғасырда өмір сүрді. Табиғи дарынының арқасында арийлердің батыр ұлдары жайлы жырлап, отыз жасында жаңа дінді ойлап табады.Қазақстан,Орталық Азия,Иран,Әзербайжан,Aуғанстанжерінде таралған Заратуштра ілімінің қасиетті жазбалар жинағы біздің заманымызға дейін III ғасырында хатқа түскен 21 кітаптан тұрады. «Авестаның» сақталған бөлігінде Құдай атына айтылатын жырлар (гимндер) бар. Басында Айға, Күнге, отқа,суғатабынатын арийлер оның діни уағыздарын қабылдай қоймады. Әсіресе турлар қатты қарсылық көрсеткен. Заратуштра басқа жақтарға қоныс аударып, өз ілімін көрші елдерге таратады. Осылайша зороастризм діні дүниеге келді. Заратуштра уағыздарыныңҚазақстанныңежелгі тұрғындарының тарихын, мәдениетін танып білуде маңызы зор. Онда шығыс ирандық көшпелі тайпалар "турлар" деген жинақ атаумен беріледі. Сонымен қатар "Авестада" "сайримдер", "дахтар" деген тайпалар туралы да айтылады.Tурлар мен арийлер арасындағы шымшытырық оқиғаларӘмударияменСырдария,КаспийменАрал,ЕділменКамаөңірлерінде өрбиді. Бұл деректегі кейіпкерлер доңғалақты арбаға мінген. Олардың қарулары – садақпен жебе,найза, айбалта, кәсібі – мал өсіру (өгіз,жылқыжәнетүйе), тамағы – етпен – сүт, Құдайға құрбандыққа шалуға жылқы, сиыр,қойәкелетіндігі баяндалған. Дерек Орталық Азияны мекендейтін халықтардың рухани әлемі жөнінде біршама мәлімет береді. Ондағы фактілер археологиялық зерттеулер нәти- жесінде дәлелденіп отыр. жүктеу/скачать 2,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|