Жусупова д. Ж

83 
4. Үнемі өткен тақырыптарды қайталап, бақылау жасап отыру;  
5.  Оқушыға  үнемі  өзара  өзіне 
–
  өзі  бақылау  жасату,  біліміне  анализ 
жасай білуге үйрету, дағдыландыру;  
6. Оқушы білімін бағалауға қаталдыққа, немқұрайлыққа жол бермеу;  
7. Сабақ барысында есеп шығару кезінде өздіктерінен көбірек жұмыс 
істеуге бейімдеу;  
8. Оқушы білімін бағалауға жариялықтың, нақтылықтың болуы. Оқы-
ту  мен  бағалау  процесіндегі  ең  маңызды  бөліктердің  бірі  мақсаттар  жас 
ерекшеліктерін  ескеру.  Балалардың  жас  ерекшеліктеріне  қарай  олардың 
қызығушылығы мен қабылдауы, ойлауы мен сөйлеуі әртүрлі болады. Сон-
дықтан, оларды оқыту құралдары да, тәсілдері де әртүрлі болады. Бұл мо-
дульде  біз  ең  алдымен  баланың  танымдық  даму  деңгейін  анықтап  алуы-
мыз қажет. Яғни, баланың оқу және белгілі бір мәселелерді шешу дағды-
ларын,  сонымен  қатар  оның  сөз  сөйлеуін,  ойлауын,  зейінін,  тапқырлық 
және  шығармашылық  қабілеттерінің  қандай  дәрежеде  екендігін  анықтап, 
оның ары қарай дамуына ықпал етуіміз керек. Мақсаттар жас ерекшелік-
теріне  сәйкес  олардың  мінез  –  құлықтарында  айырмашылықтар  болады. 
Мінез  –  құлықты  психология  ғылымы  зерттейтіні  баршаға  мәлім.  Бірақ 
сол  үлкен  саланың  бихевиористикалық  бағыты  адамдар  мінез  –  құлығы-
ның  қоғаммен  өзара  байланысын  зерттеп  зерделеу  үшін  пайдаланылады. 
Жас ерекшеліктеріне сәйкес оқытуды ұйымдастыруда балалардың таным-
дық  танымдық  қасиеті,  зейіні,  есте  сақтау  қабілеті,  сөйлеуі  және  ойлауы 
ескеріледі.  
Қазіргі өмірдің талабы
 –
 оқу және тәрбие процесін түбегейлі өзгерту. 
Оқушының  сабаққа  қызығушылығын  арттыра  отырып,  әдепті  ұрпақ  тәр-
биелеу. Соңғы кездегі зерттеулерге сүйенсек, жоғары сынып оқушылары-
ның  арасында  білім  сапасы  барған  сайын  төмендеп  барады.  Оқушының 
барлығын әр мұғалім өз сабағына қызықтырып, жетелеп кету мүмкін емес. 
Жаңашыл педагогтар іс-тәжірибесін сол ортаның, оқушының психология-
лық  ерекшеліктерін  ескере  отырып,  мұғалім  мен  оқушының  арасында 
өзара түсінушілік болған кезде шешуге болады.  
Сабақ өткізудің әдістері:  
1. Жаңа тақырыпты түсіндіру;  
2. Жаңа тақырыпты меңнәтижерді ме, жоқ па? Сұрақтар қою арқылы 
қысқаша шолу жасау;  
3. Тақырыпты терең меңгерту, есептер шығарып бекіту;  
4. Үнемі өткен тақырыптарды қайталап, бақылау жасап отыру;  
5.  Оқушыға  үнемі  өзара  өзіне-өзі  бақылау  жасату,  біліміне  анализ 
жасай білуге үйрету, дағдыландыру;  
6. Оқушы білімін бағалауға қаталдыққа, немқұрайлыққа жол бермеу;  

84 
7. Сабақ барысында есеп шығару кезінде өздіктерінен көбірек жұмыс 
істеуге бейімдеу;  
8. Оқушы білімін бағалауға жариялықтың, нақтылықтың болуы.  
Бақылау  -зерттеу  не  тексеру  әдісі,  оқыту  процесінде  мақсаттар  оқу 
әрекетіне  басшылық  жасау  қызметін  атқарады,  олардың  шығармашылық 
күші мен қабілетінің дамуына ықпал етеді. Ол негізінен үш жақты сипатта 
болып  келеді: 
–
  Білім  беру 
–
  қызметі  оқушылар  жаңа  білімдерді  қабыл-
дайды, бұрын алған білімдерін толықтырып, жетілдіріп, белгілі бір жүйеге 
келтіреді. - Тәрбиелік қызметі 
–
 оқушыларды жүйелі түрде жұмыс істеуге 
үйретеді. Бақылаудың нәтижесінде  олар күнделікті сабаққа үзбей дайын-
далады,  жауапкершілдік  сезімдері  артады.  Дамыту 
–
  қызметінің  маңызы 
сол, оқушылар өз бетінше оқу тапсырмаларын орындауда жаңа білімдерді 
қабылдайды,  қорытынды  жасайды,  баяндамалар  әзірлейді,  хабарламар 
жасайды.  
Бақылау  функциясы.  Әдістемелік  функциясы  оқыту  функциясы  тәр-
биелеу функциясы ағымдық бастапқы аралыққорытынды Бақылау түрлері: 
эксперименттік есептерді шешу, банкте, шеберханаларда жұмыс және т.б., 
тәжірибе  және  зерттеу  жүргізу,  мазмұндама,  шығарма,  реферат,  сұрау, 
(жеке  дара,  топтық,  аралас);  сызу,  картаны  оқу  дағдыларын  бақылау. 
Ауызша бақылау  әдістері Жазбаша  бақылау әдістері.  Практикалық  бақы-
лау  әдістері  жан-жақтылық  принципі  ЖОО  білімді  бақылау  принциптері 
әрекеттік  принцип  жүйелілік  принципі  объективтілік  принципі  саралау 
принципі  даралау  принципі  талап  бірлігі  принципі  ғылымилық  принципі 
әділдік және жариялылық принципі. 
Бақылауды ұйымдастыру формалары. фронтальды, топтық, жеке дара, 
аралас,  Өзін-өзі  бақылау,  бағдарламаларды  қолдану.  Есептік  құралдар. 
Есептік құралдарсыз. 
Мұғалімге  критериалды  бағалауды  оқу  процесін  неғұрлым  тиімді 
ұйымдастыру,  білім  алушыларға  уақтылы  қолдау  көрсету  және  олардың 
оқудағы  жетістіктерін  қамтамасыз  ету,  мүдделі  тараптарға  оқытудың 
нәтижелері  туралы  ақпарат  ұсыну  үшін  қолдану  көрсетілді.  Бағалаудың 
бұндай жүйесі біріншіден балаларды табысты оқуға ынталандыруға, білі-
міндегі олқылықтарды анықтауға және олардың өсуін көрнекті түрде көр-
сетуге  бағытталған  десек  те  1  сыныптар  үшін  оңай  деп  айта  алмаймын. 
Өйткені мектеп табалдырығын енді аттап ортаға бейімделуімен қоса олар-
дың  сауатты  оқу  мен  жазуы,  қарапайым  амалдарды  орындау,  теңдеу  ше-
шу,  салыстыруға  берілген  есептерді  шығару,  санды  өрнек  пен  әріпті 
өрнекті, теңдік, теңсіздік ұғымдарын меңгеру бағдарламада енгізілген. Әр 
сыныпты аяқтағанда оларға қойылатын талап та өз алдына. Бастауыштың 
баласын ең бірінші сауаттылыққа тәрбиелеу басты міндет болу шарт. Қа-
рапайым мысал келіре кетсек; әріпті  тану,сөздерді буындап немесе тұтас 

85 
оқи білу, дәптерге дұрыс жаза білу, жазу каллиграфиясының дұрыс қалып-
тасуы, жыл соңында минутына 25 сөз оқи білуі, өз ойын жүйелі айта білуі, 
берілген мәтінді немесе ертегіні өз ойымен жалғастырып аяқтай білу сын-
ды талаптарды орындау керек. Ол үшін жазба түрлерін кеңінен қолдануға 
тура келеді. Көшіріп жазу, есте сақтау арқылы жазу, тыңдау арқылы жазу 
т.б, бірақ осыны бағалау жүйесіне енгізбеуі қиындық туғызып отырғанды-
ғы белгілі. Оған дәлел келтіруге болады. Жиынтық бағалауда 4 дағды бе-
рілген оқылым, тыңдалым, айтылым, жазылым. Қазақта «5 саусақ» бірдей 
емес деген сөз бар, өте орынды айтылған. 
Қазақстандық  білім  сапасын  көтеруді  және  халықаралық  деңгейге 
жеткізуді  көздейді.  Мақсаттар  танымдық  қызығушылығын  арттыруға  ба-
ғытталған технологияларға сын тұрғысынан ойлау, жобалау, проблема ту-
ғызу, ұжымдық қарым-қатынаста оқыту жатады. Қызығушылық деп 
–
оқу-
шының бір нәрсеге зейін қоюын, кейбір заттар мен құбылыстарды танып 
білуге  ұмтылуын  айтамыз.  Сабақта  интербелсенді  тақта  қолдану  сабақ 
үрдісін  тиімді  қолданумен  қатар  мақсаттар  сабақты  жақсы  меңгеруіне, 
үнемделген  уақыт  мақсаттар  өз  бетінше  білім  алуына  себеп  болады.  Өз 
бетінше білім алу – білім сапасын көтерудің бірден бір жолы екенін естен 
кетірмеу қажет. Мұғалімнің алдындағы мақсат оқушының оқуға ынтасын 
көтеру,  қызығушылығын  арттыру,  бұл  білім  сапасын  көтеру  деген  сөз. 
Сабақты құру негізі мақсаттар жұмысын ұйымдастыру. Бұл сабақтың ма-
ңызың  және  әдісін  анықтайды.  Сондықтан  таңдалған  әдіс  сабақ  барысы-
ның тиімділігін көрсетеді. Сабақ барысында әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолда-
ну кезінде мақсаттар жеке қабілеттерін, білім алу деңгейін тыс қалдырмау 
қажет.  «Мақсаттар  сабаққа  деген  қызығушылығын,  ынтасын  оятып,  та-
нымдық  белсенділіктерін  арттыра  отырып,  шығармашылық  қабілеттерін 
дамытуға жағдай жасау». Оқу тәрбие процесінде мұғалім мен оқушы ара-
сындағы  қарым-қатынастың  атқаратын  рөлі  ерекше.  Біздің  міндетіміз  – 
жеке тұлғаны дамытып, білімге деген сенімін нығайту, оқуға қызығушы-
лығын оятып, ынтасын арттыру. 
 

жүктеу/скачать 1,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: