Ббк 36. 82 я 73 а 89 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»

 

146

 

кептіру  кеңінен  қолданылады,  яғни  кептіргіш  агенті  астынан 

үстіне қозғалып кептіріп жатқан дəндер қабатын көктей өтіп, оны 

қыздырады да, ылғалды сіңіріп алып, сыртқа шығарады.  

Астық  кептіргіштердің  бұл  түрінің  бір  немесе  екі  тік 

шахталары  болады  да,  олар  кептіріліп  жатқан  дəндермен  бетіне 

дейін толтырылады. Шахтаның жоғарғы бөлігі кептіру камерасы, 

ол  бір,  екі  немесе  одан  да  көп  кептіру  аймағынан  тұрады,  ал 

төменгі  бөлігі – салқындатқыш  камера.  Кептіру  агентін  алып 

келіп-кетіп  тұру  үшін  шахтаның  биіктігін  бойлай  өн  бойына 

арнайы  қораптар  орнатылады,  ал  олар  жеткізетін  жəне  алып 

шығатын каналдардан тұрады. 

Жеткізуші  қораптар  кептіру  агентінің  шахтаға  жеткізілетін 

жағынан  ашық  болады,  ал  екінші  жағы  жабық  болады.  Шыға- 

рылатын  қораптар,  керісінше,  кептіру  агентінің  шығарылатын 

жағынан  ашық  болады  да,  оның  келіп  түсетін  жағынан  жабық 

болады.  Қораптарды  болат  беттерден  қалыңдығы 1,2-2 мм,  олар 

көлденең  қиылысында  төменгі  жағы  ашық  бесбұрыш  болып 

келеді.  

Дəндер  еркін  қозғалып  тұру  үшін  қораптардың  жоғарғы 

бөлігінің  еңкею  бұрышы  көкжиекке  қатысты 53–55

о

С-ты 

құрайды.  Шахталық  кептіргіштерде  жеткізуші  жəне  шығарушы 

қораптардың  əртүрлі  сызбаларын  қолданады.  Əр  қатарды  аттап 

(32 а-сурет), бір қатарда (32б-сурет). 

Дəндер  қабаттарын  интенсивті  үрлеу  үшін  қораптардың 

арасына  вертикальді  қабырғалары  жалюзи  тектес  саңылаулары 

бар  қораптар  орналасады.  (32  в-сурет),  олар  арқылы  кептіру 

егінті  жеткізуші  қораптардан  шығарылатын  жерге  бағыт  алады. 

Кейбір шахталық дəндер кептіргіш қораптатар өлшемі мен орны 

32-33-суреттерде көрсетілген.  

 

147

 

 

 

32-сурет. Астық кептіру шахтасындағы  

қораптың орналасу сұлбасы 

а-əртүрлі қатарда;ə,б-əр қатарда біреуінен кейін 

 

 

33-сурет. Астық кептіру шахтасының корабы 

а – ВТИ типті, ə – ДСП типті, б – РД – 2х25 – 70  

 

Астықтың келіп түсетін уақыты жіберетін түсіргіш қондырғы 

арқылы реттеледі, ал ол шахтаның астында орналасқан. Үздіксіз 

жұмыс  істейтін  жібергіш  қондырғы  екі:  үстіңгі – қозғалмайтын 

жəне төменгі қозғалмалы (34 а-сурет) рамадан тұрады. 

Үстіңгі  рамалар  дəндерді  шахтаға  жіберетін  еңістің  үстіне 

орналасқан.  Шахта  ауданында  біркелкі  жіберіп  отыру  үшін 

жіберуші тесіктер санын бір қатардағы қораптар санына тең етіп 

жасайды.  

 

 

148

 

 

 

34-сурет. Астық кептіргіштің шығару құрылғысы 

а – үздіксіз; 1 – жатқызу тақтайы; 2 – каретка; 3 – рама;  

4 – жылжу; 5 – ойық; 6 – лоток; 7 – шахта;  

8 – орталықтандырылған механизм; 9 – шатун; 10 – ролик;  

ə – үздікті; 1 – жатқызу тақтайы; 2,3 – рамалар; 4 – жылжу;  

5,7 – тартқыш; 6 – рычаг. 

 

Əр  жіберуші  тесіктің  астына  лотоктар  орналастырылады, 

олар  өзара  ортақ  рамамен  байланысады  да (3), шахта 

тіреулеріндегі  тік  ойық  кеңістіктер  арқылы  қозғала  алады. (7) 

Жоғары  раманың  астында  көлденең  сөрелері  бар  жылжымалы 

корета (2) болады. (1) арбаға роликтер орнатылған (10) жəне сол 

арқылы  эксцентрикалы  механизм  арқылы  əрі-бері  қозғалысқа 

келтіреді  де,  шатунмен  байланысады. (9) арба  əрі-бері 

 

149

 

қозғалғанда дəндер аздаған порциялармен кептіру алды қорабына 

түседі.  Дəндердің  шахтадағы  əр  лотокқа  біркелкі  түсуін  реттеу 

үшін  лотоктардың  вертикальді  бағытта  қозғалысына  жағдай 

жасалады,  сондықтан  арнайы  ойық  жасалады. (5) өнімділігі 

қуатты дəндер кептіргіштерде негізінен уақ-уақ дəндер жібергіш 

қондырғы  орнатылады. (ВТИ  тектес  (30  ə-сурет)  қондырғы 

шахтаның  астына  орналастырылады  да,  екі:  жылжымайтын (3) 

жəне жылжымалы (2) рамадан тұрады. 

Үстіңгі  жылжымайтын  рама  еңіс  болады (4) араларында 

дəндерді  шығарып  отыратын  да  тесіктері  болады.  Төменгі 

жылжымалы  рама  жоғарғы  раманың  шығарып  отыратын 

тесіктерінің  дəл  астына  орналастырылады.  Шығарушы  тесіктер 

саны төменгі қатардағы қораптар санымен бірдей болады. 

Астықты шахтадан шығару үшін раманың тьягалы қақпақлар 

(7)  коленчатты  рычагпен (6) жəне  тьягамен  байланысады  да, 

заттардың  алынуын  қамтамасыз  етеді.  Дəндердің  шахтада 

болатын  уақыты  мен  астық  кептіргіштің  еңбек  өнімділігі 

жапқышты ашып-жабу арқылы реттеліп отырады.  

Қақпақды  іске  қосудың  кемшілігі  дəндердің  бір  бөлігі 

(қақпақды  ашып – жабу  кезінде)  қозғалыссыз  қалады  да, 

жеткізуші қораптардың ыстық беттерімен тікелей жанасады.  

Қыздырғыштың  құрылысы  жанатын  отын  түрі  мен  оның 

мөлшеріне  байланысты  болады.  Қыздырғыш  қондырғылар 

төмендегі талаптарға сай болғаны жөн: отынның толық əрі түтін 

мен  ыс  болмай  толық  кетуін  қамтамасыз  етуі,  қолданыста 

ыңғайлы  болып  əрі  сенімді  жұмыс  істеуге  тиіс,  қондырғыш 

газдардың  сыртқы  ауамен  жақсы  араласуына  мүмкіндік  беріп, 

араластыру  камерасына  түсіп  отыруы,  күлді  жəне  жалынды 

ұстап,  тұтып  қалатын  қондырғыларының  болуы,  сондай-ақ 

дəндер  кептіргіш  тоқтап  қалған  жағдайда  қыздырғыш  газдарды 

түтін  жүретін  мұржасынан  жылдам  бағыттауға  мүмкіндік  бере 

алатын  болуы  керек.  Дəндер  кептіргіш  қыздырғыштарында 

қатты,  сұйық  жəне  газ  тектес  отын  түрлері  қолданылады. 

Осындай  қыздырғыштардың  қатты  отынмен  жанатын  кеңінен 

таралған 

бір 

түрі 

жүктеу/скачать 9,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: