Ббк 36. 82 я 73 а 89 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»

 

150

 

Желтартқыш  тордың  артында  орналасқан  кірпіш  қабырғаны 

(5)  қыздырғыштың  табалдырығы  деп  атайды,  ал  оның  үстіңгі 

тесіктері  арқылы (9) қыздырылған  газдар  сыртқа  шығарылады. 

Желтарғыш тордың үстіндегі қатты отынның жануына мүмкіндік 

беретін  ауа  үрлегіш  есік  арқылы  жеткізіледі.  Қыздыру 

алаңындағы жанғыш ұшпа газдардың толық жанып кетпеуі үшін 

арнайы  ойық (6) арқылы  қосымша  ауа  жіберіледі.  Қыздыру 

аймағынан  шыққан  жанып  біткен  қалдық  өнімдер  тесік  арқылы 

(9)  кірпіш  циклонға  келіп  түседі (13), бұл  жерде  жанып  біткен 

өнімдердегі шоқтарды ұстап қалады.  

Газтектес  өнімдер  циклонның  ішкі  құбыры  арқылы  жанып 

болған  соң  сыртқы  ауа  берілетін  тесік  арқылы  араластыру 

камерасына (11) келіп түседі. Қыздырғышта отынды тұтандырып 

жаққанда пайда болатын жанып біткен өнім қалдықтарын сыртқа 

шығару үшін түтін жүретін құбыр орнатылады (7). Шиберлердің 

көмегі арқылы (8) қыздыру газдары (10) араластырғыш камераға 

немесе  қыздырғыш  құбырға  бағытталуы  мүмкін.  Кейбір 

қыздырғыштарда  жалынды  ұстап  қалу  үшін  қалдық  ұстағыш 

камералары орнатылады.  

Сұйық отынды пайдалануға арналған жандырғыш (35-сурет) 

кожухтан (8), форкамерадан (7) жəне  екі  болат  цилиндрден (5), 

(6) олардың ұзындығы факелдің форсункадан шашыраған сұйық 

жанып кетуіне жеткілікті болуы тиіс жəне ол рамаға бекітіледі. 

 

 

35-сурет. Қатты жанар 

майларды жағуға арналған пеш 

36-сурет. Сұйық жанар 

майларды жағуға арналған пеш 

 

151

 

1 – үрлеу  есігі; 2 – тор; 3 – пеш  есігі; 1 – бейнелеу  беті;  

2 – газоход; 3-4 – жану  камерасы; 5 – қабырға;  құбыр;  

4 – араластыру  камерасы; 6, 9, 12 – ойықтар, 7 – түтін  құбыры,  

5,6 – темірцилиндрлер; 7 – форкамера; 8, 10 – шиберлер,  

11 – араластыру 8 – кожух; 9 – форсунка; 10 – рама  камерасы;  

13 – циклон  

 

Жануға  қажетті  сыртқы  ауа  факелға  форсунка  арқылы  жəне 

цилиндрлердің  алдыңғы  ашық  жағы  арқылы  түседі,  ол  суретте 

бағыттағыш стрелкалар арқылы көрсетілген.  

Жанған өнімдер мен ауа арнайы камерада араласады (4), бұл 

жерде  олардың  саны  араласып,  отынның  аяғына  дейін  жанып 

кетуі  үшін  арнайы  қайтарғыш  тегіс  қондырғы  орнатылған (1). 

Кептіру  агенті  бұл  жерден  газ  өтпесі  арқылы (2) жəне  құбыр 

жолы  арқылы (3) дəндер  кептіргіштің  желдеткіштеріне 

бағытталады.  ВТИ  тектес  дəндер  кептіргіштер  ВТИ – 8 типті 

дəндер 

кептіргіштердің 

еңбек 

өнімділігінде 

дəндердің 

ылғалдылығы 20%-14% төмендеп, 15 т/сағ  болған  жағдайда 

элеваторларда  еңбек  өнімділігі 8 т/сағ  ВТИ–8  дəндер 

кептіргіштері  кеңінен  таралған  (36-сурет).  Оның  шахталарының 

қабырғалары  темір  бетоннан  жасалған  монолит  құрылымы 

қалыңдығы 0,070 м.  Шахта  өлшемі 3,25x1 м,  биіктігі 12 м. 

Кептіру  камерасының биіктігі 8 м, ал  салқындатқыш  камераның 

биіктігі 4 м.  

Шахтаның жанында (1) көлденең бөгесіні бар бөлетін камера 

(6),  ол  кептіргіш  жəне  салқындатқыш  камералардың  деңгейінде 

орналасқан.  Кептіргіш  камераға  кептіру  агенті  желдеткіштің  

N 8 төменгі қысымының күшімен жіберіледі, ал салқындатқышқа 

–  төменгі  қысымды N 6 желдеткіш  арқылы  сырттан  келетін  ауа 

бағытталады. 

Кептіру агенті бөлетін камерадан жеткізу қораптары арқылы 

кептіру камерасына жеткізіледі, ал ауа – салқындатқышқа түседі. 

Пайдаланылған  кептіру  агенті  мен  ауа  шахтадан  жеткізу 

қораптары арқылы шығаратын камераға (2), ал одан қабырғадағы 

жалюзилер  арқылы – сыртқа  шығарылады.  Қораптар  шахмат 

тəртібі  бойынша  орналасқан;  жеткізуші  жəне  шығарушы 

қораптар  қатары  бір  қатар  артта  орналасқан.  Жеткізуші 

 

152

 

қатарларда (13), ал  шығарушыларда (14) қораптан  орналасқан, 

жарты қораптар шахтада орнатылмайды. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1– шахта; 

2– бөлу камерасы; 

3 – маховик; 

4, 5 – чугун қақпағы; 

6 – бөлу камерасы 

 

36-сурет. ВТИ- 8 астық кептіргіші 

 

153

 

Ал шахтада екі болат немесе шойын қақпақты бекіткіштер (4) 

жəне  ВТИ  типті  орнатылады,  олардың  біреуі (4) кептіру  жəне 

салқындатқыш  камералардың  арасында,  ал  басқасы (5) – 

салқындатқыштың астында болады.  

Кептіру жəне салқындату камераларының арасындағы қақпақ 

(бекіткіш)  қолмен  маховик (3) арқылы  ашылып  жабылады. 

Бекіткіштің  арқаратын  жұмысы – дəндердің  кептіру  басталғанда 

кептіру  камерасымен  салқындатқыш  камерасына  түсіп  кетуіне 

жол бермеу. 

Кептіру  камерасындағы  дəндердің  алғашқы  партиясы 

кептірілгеннен  кейін  бекіткішті  (қақпақды)  жұмыстың  аяғында 

ашып қалады. 

Салқындатқыш  камераның  астындағы  қақпақ  (бекіткіш) 

кептірілген  жəне  салқындатылған  дəндерді  кептіру  алды 

қорабына  жіберіп  отырады.  Бұл  бекіткіш  əртүрлі  уақыт 

аралығында 10,5 мин  жəне  одан  да  артық  уақыт  көлемінде 

ашылып тұрады. 

ВТИ-8,  ВТИ-15  астық  кептіргіштерінің  негізгі  бөлшектерін 

тек  бір  өлшемде  дайындайды,  қыздырғыштары  да  бірдей,  тек 

өлшемдері əртүрлі.  

Еңбек  өнімділігі 15 т/сағ  ВТИ-15  астық  кептіргіштің 

араларында  ортақ  бөлетін  камерасы  бар  темір  бетонды 2 

шахтадан тұрады. 

ВТИ-8 астық кептіргіштердің еңбек өнімділігін арттыру үшін 

кептіру агентін өткізіп тұратын қосымша желдеткіш орнатылып, 

екі  сатыдан  тұратын  жұмыс  тəртібіне  ауыстырылады.Астық 

кептіргіштердің  бөлетін  камерасын  горизонтальді  металл 

қалқанын орнату арқылы биіктігі бойынша екі аймаққа бөледі. 

Кептіргіштің  бірінші  аймағында 15 қатар  қораптар 

орналасқан,  ал  екінші  аймағында – 11. Бұл  жағдайда  астық 

кептіргіштің еңбек өнімділігі 40 – 50%-ға артады. 

ДСП  типті  астық  кептіргіштер  екі  сатылы  ЦНИИП 

жобасымен  астық  кептіргіштері  ВТИ  типті  кептіргіштердің 

негізінде құрастырылып жасалған. Астық кептіргіштер 12, 16, 24, 

32  жəне 50 т/сағ  дəндердің  ылғалдылығы 20 – 14% төмендеуіне 

есептеліп  жобаланған.  Оларда  екі  сатылы  жұмыс  тəртібі 

қолданылады.  

 

154

 

Қораптағы  дəндер  қабатының  қалыңдығын  ВТИ-8  тектес 

астық  кептіргіштердегідей  азайту  үшін  қабырғалардың  жанында 

жарты қораптар бекітіледі. 

ДСП  тектес  астық  кептіргіштерде  шахталар  көлемі  кептіру 

агентінің мөлшерін арттыруға мүмкіндік береді де, ВТИ-8 астық 

кептіргіштің  еңбек  өнімділігін 12 т/сағ  арттырады.  Астық 

кептіргіштерді  темір  бетон  шахталарымен  бірге  жасайды,  ал 

ДСП-320т  (ашық  типті)  астық  кептіргіші  металдан  зауыттарда 

жасалады. 

ДСП-12 жəне ДСП-24 астық кептіргіштерінің шахталарының 

саны  əртүрлі  болады.  ДСП-12  дəндер  кептіргішінде  бір  шахта 

жəне  оның  жанында  орналасқан  бөлетін  камерасы  болады,  ал 

ДСП-2ң  екі  шахта  болады  да,  олардың  арасында  бөлгіш  камера 

орналасады  (37-сурет).  Шахталардың  құрылысы  мен  олардың 

өлшемдері бірдей: биіктігі 12,6 м, ені 1 м жəне ұзындығы 3,25 м. 

Жеткізетін 5 жəне шығаратын 6 қораптар горизонтальді қатармен 

бір  қатар  аттап,  орналастырылады,  жарты  қораптар  кептіру 

агентін шахтаға жеткізетін қораптар қатарына орналастырылады.  

Кептірілген  жəне  салқындатылған  астықты  шығарып  отыру 

үшін төменгі бекіткіш редуктордың 2 тартқышы арқылы ашылып 

отырады. Бекіткішті жөндеп жəне шахтаны астықтан босатқаннан 

кейін  бекіткішті  тазалап  тұру  үшін  бекіткіштің  үстіне  люк 

орнатылады. 

ДСП-12, 

ДСП-24 

астық 

кептіргіштерінің 

бөлетін 

камераларында  горизонтальды  темір  бетонды  қоршаулар 

орнатылады,  олардың  біреуі  жəне  екіншісі  аймақтардың 

биіктігінде,  ал  екіншісі  салқындату  камерасының  биіктігінде 

орналасады.  

Жоғарғы  қоршау  тек  қана  кептіру  агентінің  бірінші  жəне 

екінші 

əртүрлі 

температурамен 

берілетін 

екі 

ағынын 

араластыруға  арналған,  төменгі  қоршау  кептіру  агентінің  суық 

ауамен  араласып  кетуінен  қорғайды.  Кептіру  агенті  бірінші 

аймаққа  орта  қысымды  ВРС  №12  желдеткішімен  ойық  арқылы 

(7)  беріледі,  екіншіге  ВРС  №8  желдеткішімен  ойық 8 арқылы 

беріледі.  Дəндерді  салқындату  үшін  сыртқы  ауа  бөлетін 

камерадағы  ойық  арқылы  ВРС  №10  желдеткішімен  сығылады. 

Бөлгіш  камераға  кіру  үшін  диффузорлардың  астына  люктер (9) 

орнатылады.  

 

155

 

 

37-сурет. ДСП-24 астық кептіргіші өлшемдері 

 

Қолданылған  кептіру  агенті  ауа  қораптардан  шығаратын 

камераға келіп түседі де, қабырғадағы жалюзи ойықтары арқылы 

сыртқа шығарылады.  

 

156

 

ДСП-16  жəне  ДСП-32  астық  кептіргіштерінің  бір  немесе  екі 

шахталары болады жəне олардың құрылысы ДСП-12 жəне ДСП-

24  астық  кептіргіштерінікіндей,  бірақ  оларда  қорап  саны  артық. 

Бекіткіштер  тек  салқындатқыш  камералардың  астында  ғана 

орнатылған.  

Кептіру  камералары  жалпы  биіктігі 11,8 метрлік 11 

құрастырмалы  темірбетонды  панельдерден  тұрады.  Олардың  əр 

қайсысы 37 қатар  қораптары  бар  жəне  басқару  тетігі  кептіру 

шахтасының маңайындағы арнайы кірпіш ғимаратқа орнатылады.  

ДСП-32  ОТ-2  дəндер  кептіргішінің  кемшілігі  оның 

қондырғысының  металл,  көлемі  жағынан  үлкен (21,8 т)  жəне 

қыздырғышы (1,3 т)  болуы.  Оның  үстіне,  қабырғалары  болат 

шахталардың  қызмет  ету  уақыты  темір  бетонды  шахталармен 

салыстырғанда, біршама аз.  

жүктеу/скачать 9,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: