ҚЫТАЙ ТІЛІМЕН ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ГРАММАТИКАЛЫҚ
АЙЫРМАШЫЛЫҚТАРЫ
Жұмағали Қаныша
І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті, Талдықорған қ.
Бұл мақалада қытай тілі мен қазақ тілінің грамматикасы және олардың
айырмашылықтары,ерекшеліктері қарастырылған. Қытай тіл білімінің дамуы, сөз
таптары,сан есімдері туралы айтылған. Жалпы тіл біліміне еңбек сіңірген ғалымдарының
зерттеу нысанасы, еңбектері, пікірлері қарастырылған.
В этой статье рассматривается особенности и различие грамматики китайского и
казахского языков. В статье изложены развитие лингввистики китайского языка и части
речи. Также рассматривается мнения заслуженных ученых в сфере языкознания.
This article discusses peculiarities and differences of Chineese and Kazakh languages. This
article devoted to the development parts of speech and linquistics of Chinees language. Here are used
scientific researches, views, manuals which are done in the field of general linquistics.
Тірек сөздер: парадигма, лингвистика, лексика, грамматика, нумеративті сөздер,
синхронды, контрастивтік зерттеу принциптері
Жүйесі бір-біріне ұқсамайтын тілдердің негізгі ерекшеліктерін салғастырмалы
зерттеудің жалпы тіл білімімен қатар шет тілдерін оқыту жұмыстарында да мәні зор,
маңызы жоғары. Біздің зерттеу тақырыбымыз қытай тіліндегі мөлшер сөздерді қазақ
тілімен салғастыра қарастыруымыз осындай қажеттіліктен туындап отыр.
Қытай және қазақ тілдеріндегі мөлшер бірліктері туралы қазақ тіл білімінде шағын
мақалалар мен азын-аулақ лингвистикалық зерттеулер жарық көргені болмаса,
толықтай зерттелді деп айту қиын. Осыған орай қытай және қазақ тілдеріндегі мөлшер
сөздерді ғылыми тұрғыдан жүйелей отырып, олардың лексикалық, грамматикалық
қырлары бойынша тілде қалыптасқан заңдылықтар аясында салғастыра отырып, халық
игілігіне жарату тақырыптың өзектілігін көрсетеді.
Зерттеудің өзектілігі сөйлеушінің ақиқат шындықтағы мөлшер мағынасының қазақ
тілінде берілуін кешенді түрде зерттейтін жұмыстың қажеттілігімен және осыны
білдіретін тілдің әр түрлі деңгейлік құралдарының парадигмасын айқындауға,
семантикалық құрылымын зерттеуге арналған еңбектердің болмағандығымен
айқындалады.
Контрастивті салғастырмалы лингвистика – тіл біліміндегі ең жас саланың бірі.
Әлем тілдерін жоспарлы түрде синхронды салғастыра зерттеу ХХ ғасырдың 60-70-
жылдарында көптеген ғалымдардың, әдіскерлердің еңбектерінде бастау алған
болатын. Салыстырмалы лингвистика мәселелеріне деген ынта-ықыластың өсуін шет
елдік Р.Ладо, В.Матезиус, В.Скаличка секілді ғалымдардың еңбектерінен көруге
болады.
Құрылымы әр түрлі тілдерді салғастыра зерттеудің маңыздылығына ең
алғашқылардың бірі болып академик Н.Л.Марр терең мән берген еді [1, 410]. Ол былай
162
І.Жансүгіров атындағы ЖМУ ХАБАРШЫСЫ № 1 /2013
дейді: «... нам нужны черты не только роднящие, но и разъединящие, нам нужен анализ
парносближаемых языков и в их расхождениях». Л.В.Щерба, В.В.Виноградов, И.И.
Мещанинов секілді көрнекті ғалымдар өздерінің еңбектерінде салыстармалы және
салғастырмалы зерттеудің тіл білімінде алатын орны зор екендігін айқындап берді.
Жалпы тіл білімінде салыстыра және салғастыра зерттеу барысына көп еңбек
сіңірген
ғалымдар:
М.М.
Копыленко,
С.Е.Исабеков,
З.К.
Ахметжанова,
Э.Д.Сүлейменова, М.Т. Сәбитова, Т.А.Аяпова, Қ.Т.Рысалды, Н.С. Пак, К.К.
Дүйсекова, А. Ислам, В.У.Махпиров, Г.Сағидолдақызы, Ж.Есеналиева т. б.
Салғастырмалы тіл білімін өзінің зерттеу нысаны, нақты мақсаты мен
міндеттері бар дербес сала деп дәлелдеген У.К.Юсупов контрастивтік зерттеудің
принциптерін атап көрсетті. Ғалым З.К.Ахметжанова салғастырмалы зерттеудің алты
принципін айқындап берді. Ол әр түрлі тілдерді салғастыра зерттеудің ең басты
принциптері ретінде семантикалық және функционалдық ұстанымдарды айрықша
негіздеді және олар кейінгі зерттеулерге арқау болды, осылардың негізінде жан-жақты
ашыла түсті.
Дж. Буранов лингвистиканың типологиялық салалары ретінде генетикалық
типологияны, құрылымдық типологияны, ареалды типологияны, салыстырмалы
типологияны өзара ажырата келіп, салыстырмалы типологияның контрастивті
лингвистикамен ара-жігін айқындап берді [2, 440].
Қазақ тіл білімінде қытай тілі мен қазақ тілін салғастыра зерттеуге арналған Ф.
Дәулетованың “Қытай және қазақ тілдерінің салғастырмалы фразеологиясы” (1999 ж.)
атты кандидаттық диссертациясы, Т.Қалибекұлының «Қытай және қазақ тілдеріндегі
сөз
тіркесінің
құрылымы
мен
семантикалық
ерекшеліктері»
және
Ж.
Тұрсыналиқызының «Қытай және қазақ тілдеріндегі жай сөйлемдердің құрылымдық
мағыналық топтары» деген еңбектерін атауға болады.
Тіл білімінде сандық және мөлшер мағыналы сөздер мен сөз тіркестері
«түсіндірмелі сөздер» немесе «сандар мен зат атауларының арасында қолданылатын
сөздер» (Гордлевский В.А.), «нумеративті сөздер» (Кононов А.Н. , Щербак А.М.),
«счеттік есімдер» немесе «счеттік сөздер» («счетные имена», «счетные слова»)
(Баскаков А.Н., Кайдаров Ә.Т.) деп аталса, кейбір ғалымдар лексиканың бұл бөлігін
атауда «сан-мөлшерді білдіретін сөздер» (Зейналов Ф.Р.) «мөлшерлік сөздер»
(Летягина Н.И.), «есептеп шығарылатын» (считаемый), «есептеп шығарылмайтын»
(несчитаемый),
«санауға
келетін»
(исчисляемый),
«санауға
келмейтін»
(неисчисляемый) сөздер, метрологиялық лексика, классификаторлар (Молчанова Л.А.),
мезуративтер (Копыленко М.М., Акуленко В.В., Букреева С.А.), «халықтық
номенклатура» (Дементьева Т.В.) деп атайды.
Зерттеуші Т.Г.Бугаева мөлшер, өлшем мағыналы сөздер мен сөз тіркестерін ішкі
семантикалық құрылымдарына қарай классификаторлар, счеттік сөздердің
жиынтығы, өлшемдік атаулармен байланысы бар құрылымдар деп үш топқа бөледі.
Бұл терминдердің өзіндік ерекшеліктерін көрсетіп, әрқайсысына жеке-жеке анықтама
береді [3, 273].
Қытай тіл білімінің дамуы ертеден басталған, дегенмен көне заман қытай тілі
грамматикасы туралы біршама жүйелі жазылған еңбектердің аз екендігі шындық.
Бірақ бұл қытай тілі грамматикасы мүлде сөз болмады дегенді білдірмейді. Қытайдың
бектер заманы ғылымның өркендеген дәуірі деп саналады. Тіл білімінің алғашқы
өркендеуі осы кезден бастау алады. «Мөлшер сөз» атауының мағынасына келсек, ол
мөлшерлеу, шамалау дегенді білдіреді. Қытай тіл білімінде 1898-1952 жылдар
аралығындағы ғылыми еңбектерде мөлшерге берілген атауларда бірізділік жоқ екенін
байқауға болады. 1898 жылы Ма Цзенчжұң (马氏文通) «Грамматика сауаты»
163
І.Жансүгіров атындағы ЖМУ ХАБАРШЫСЫ № 1 /2013
кітабының есім сөздер тарауында былай деген: «Өзі сөз емес, бірақ зат санымен
қабысып келетін сөздер болады. Мысалы, ат, арба деген
Тек ХХ ғасырдың 50-жылдарынан кейінгі уақытта ғана қытай тіліндегі сөз
таптарының құрамында ол жеке сөз табы болып, ресми атау алды. 1954–1956 жылдары
құрастырылған «Қытай тілінің мектеп грамматикасының уақытша жүйесі»
оқулығында: затты немесе қимылды білдіретін мөлшер сөздерге «сандық мөлшер сөз»
деген анықтама берілген. Пекин университетіндегі «Қазіргі қытай тілінің
грамматикасы» оқулықтарында мөлшер сөздерді қытай тілінің сөз таптары құрамына
енгізу мәселесі бойынша кейінгі жылдарда мөлшер сөздерді зерттеушілер Хе Жие мен
Го Сианжын мен Ли Үймиң еңбектері аталады. Мөлшер сөздерге қатысты пікірлерді
Жао Юанрен, Паул Кратович еңбектерінен кездестіруге болады
.
Қытай Ұлттар Университеті филология факультетінің қытай тілі бөлімінің
оқытушылары құрастырған «Қытай тіліндегі мөлшер сөздердің қолданылуы» деген
еңбекте мөлшер сөздерді заттық мөлшер сөздер, етістік мөлшер сөздер, күрделі мөлшер
сөздер деп үш топқа бөліп, «заттық мөлшер сөздер заттардың санын мөлшерлеуді
білдіреді», «етістік мөлшер сөздер әрекеттің немесе қимылдың ретін санауды
білдіреді», «ал күрделі мөлшер сөздер екі мөлшер сөздің бірігуі арқылы жасалып,
күрделі бір бірлікті білдіреді» деген анықтамалар берілген. Оны Жаң Ваңчи (1992), Го
Сианжын ( 1987) еңбектерінен табуға болады. Лүй Шушяң (吕叔湘) «Қазіргі қытай
тіліндегі 800 сөз» деген кітабында мөлшер сөздерді: жекелік мөлшер сөздер,
жинақтық мөлшер сөздер, бөлшектік мөлшер сөздер (часть) (部分量词 ),
сыйымдылық мөлшер сөздері (容器量词), уақытша мөлшер сөздер, өлшемдік мөлшер
сөздер, тәуелсіз мөлшер сөздер, қимылдық мөлшер сөздер, күрделі мөлшер сөздер деп
топтастырады
.
«Қазіргі қытай тілінде етістік пысықтау түрінің екінші бөлігі мөлшер сөз бола
алмайды», дейді С.Е.Яхонтов және оны өз кітабында нақты мысалдармен дәлелдейді
[6,102]. Мәскеу тіл білімі мектебінің мөлшер сөздерді зерттеушілері ғалым
В.М.Солнцев пен оның ұстазы Н.Н.Коротковтың еңбектері ерекше орынға ие екендігін
атап айта аламыз. Өз кітабында В.М.Солнцев жеке аффикстерден зат және нәрселердің
мөлшерін немесе өлшемін білдіретін сөздерді бөлу қажет деп біледі. Мұндай сөздер
тәуелсіз мағыналы сөздер болып, жекелік аффикстерінің алдында келіп, анықтауыш
сипатына ие болуымен ерекшеленеді деп, оған 一碗茶 [ yi wan cha] бір кесе шай, 一大
碗茶[yi da wan cha] бір үлкен кесе шай, т. б. деген тәрізді мысалдар ұсынады. В.И.
Горелов
,
О.М.Готлиб, В.А.Курдюмов
және О.А.Омельченконың еңбектерінде қытай
тіліндегі
мөлшер
сөздер
«счетные
слова»
деп
қарастырылған
.
Орыс
қытайтанушыларының еңбектерінің басым бөлігінде мөлшер сөздерді «классификатор
(счетные слова)» деп атаған.
Қытай тіліндегі заттық мөлшер сөздерді сауыт-сүйек жазбаларынан(甲骨文)
кездестіреміз. Бұлар заттық мөлшер сөздер тұрмыстағы қажет бұйымдардың, сауда-
саттықта қолданылатын сөздердің негізінде пайда болғандығының дәлелі.
Ең алғашқы пайда болған мөлшер сөздердің өзіндік ерекшеліктері бар, яғни олар зат
есімнен жасалғандығы анық байқалып тұр.
Ежелгі Қытайда ұлудың қабығы мен асыл тастар ақша бірлігі ретінде қолданылған.
Сондай-ақ, ол табиғи көріністердің мөлшерін білдіру үшін де пайдаланылған. 羌百羌
[qiang bai qiang] цяннан жүз цян (ян–қытайдың бір ұлты), 田十田[tian shi
tian]атыздан он атыз алдыңғы 田 [tian] заттың өзін білдірсе, соңғы田 [tian]
мөлшерін білдіріп тұр.
Металл жазбаларында [金文] мөлшер сөздердің қолданылуы заттық мөлшер сөздер
ретінде ғана кездеседі. Бірақ сауыт-сүйек жазбаларындағы мөлшер сөздерге қарағанда,
164
І. Жансүгіров атындағы ЖМУ ХАБАРШЫСЫ № 1 /2013
олардың мазмұны күрделірек, саны да көп. Ол мөлшер сөздер өлшем, ақша,
сыйымдылық бірліктерін білдірген. Мыс.:浮牛三百五十五牛 [fu niu san bai wu shi wu
niu] Сиырдан үш жүз елу бес бас. 羊廿八羊 [Yang nian ba yang] Қой басы жиырма
сегіз тұяқ.
Бір зат есімге ұқсамайтын бірнеше мөлшер сөз қолданылады, мыс.: 车[che] арбаға 两
[liang] , 乘 [cheng] мөлшер сөздері қолданылды: 浮车十两 [fu che shi liang] Он екі
машина.
Заттық мөлшер сөздердің дамуы аса күрделі, әрі ұласпалы. Себебі қоғамда мөлшерді
өлшеудегі бірліктердің көбеюіне байланысты өлшем бірліктері де көбейген. Табиғи
көріністерге, заттардың бейнелеріне қарай 个 [ge], 口 [kou], 张 [zhang], 年 [nian] жиі
қолданылатын жекелік мөлшер сөздер пайда болып, дамыды.
1. Зат есімдердің мөлшерін шамалағанда, сан есімді қолдану әдісі әлі кең көлемде
жүйелі арнаға түспеген кез;
2. [数词+量词] «сан есім + мөлшер сөз» құрылымы зат есімнің алдында қолданылған,
бірақ салыстырып қарағанда, бұл құрылымының әлі де зат есімдердің соңынан
қолданылуы жиі кездеседі;
3. Мөлшер сөздер әлі де кемелдену деңгейіне жетпеген, орны нақтыланбаған мөлшер
сөздердің біразы әлі де болса сақталып қалған. Бір-біріне ұқсамайтын зат есімдерді бір
сөйлемнің ішінде мөлшерлеген кезде, оны тек қана бір мөлшер сөзбен білдіруге
болады. Мысалы, 车马二百五十五匹 [che ma er bai wu shi wu pi ] Арба атымен – 250.
Бұл мысалда атқа да, арбаға да匹 [pi ] мөлшер сөзі қолданылған. 将万二千人骑 [jiang
wan er qian ren qi.] Он мың әскер, екі мың ат. Адамға да арбаға да бір мөлшер сөз
қолданылған
.
Лю Шыжу: «Қытай тіліндегі қимылдық мөлшер сөздер Вэй жин оңтүстік, солтүстік (魏
晋南北
) дәуірінде пайда болды немесе сол кездерде біртіндеп пайда бола бастады»,–
дейді. Сондай-ақ Қытайдың Цинь дәуірі кезіндегі жазбалардан да қимылдық мөлшер
сөздердің де қолданыста болғаны аңғарылады. Мыс.: 小乐正立于西阶东,乃歌鹿鸣三
终。 [Xiaole zhen li yu xi jie dong, nai ge lu ming san zhong], ге лу өлеңін үш қайтара
айтып шықты.罗人欲伐之,使伯嘉谍之,三巡数之。 [Luoren yu fa zhi, shi bo jia die
zhi, san xun shu zhe.]
Ал қазіргі қытай тілінде бұл сөз мөлшерлік қызмет атқармайды, «终zhong» сөзіне
сәйкес «遍 bian» мөлшер сөзі қолданылады. 2-мысалда «三巡数之san xun shu zhe» «巡
xun» сөзіне қазіргі қытай тіліндегі «遍 bian» сөзі сәйкес келеді.
Көне қытай тіліндегі шығармаларда көп кездесетін тағы бір мөлшер сөз «一成yi
cheng» «ұрып болу, соғып болу» деген етістіктік мағынаны көрсетеді. «一成yi
cheng» сөзінің қазіргі қытай тіліндегі мағынасы «一下yixia» іс-әрекеттің қысқа
мерзімде істелуін білдіреді. «一成yi cheng» «击之ji zhi» тіркесінің соңынан жалғасып
толықтырғыш (补语)болып, іс әрекетті білдіретін «击ji ұру, соғу» қимылының
мөлшерін білдіріп тұр.
下 xia – қимылдық мөлшер сөзі қимыл-әрекеттің қысқа уақытта және сол әрекеттің
төмен қарай бағытталған рет санына қаратылады. Мыс.:母乃仗祥背及两脚百余下。
[Munai zhang xiang bei ji liang jiao bai yuxia]. Шешесі қолына таяқ алып, Сиаңның
арқасынан және екі аяғынан нешеме рет ұрды.
遍 Bian – іс-әрекеттің басталғаннан аяқталғанға дейінгі барысының мөлшерін білдіреді.
Мыс.:但读千遍,自得其意。 [Dandu qian bian, zi de qi yi.] Мың рет оқысаң, мағынасын
өзің түсінесің. 画眉千度拭,梳头百遍撩。 [Huamei qian du shi , shu tou bai bian liao.]
Қасын мың рет сызып, шашын жүз рет тарады.
165
І. Жансүгіров атындағы ЖМУ ХАБАРШЫСЫ № 1 /2013
Әлемнің тілдік бейнесін танудағы негізгі ұғым-түсініктердің біріне мөлшер, өлшем
мазмұны да кіреді. Қытай тілі мен қазақ тілінде, ауызекі тілде де, жазба тілде де белсенді
қызмет атқаратын мөлшер лексемаларының аясы ауқымды болып келеді. Қалыптасқан
үрдіске сәйкес қазақ тіл білімінде сандылық категориясына, әдетте, өзара ұқсас, бірақ
белгілі бір тұрғыдан тәуелсіз екі ұғымға: көптік ұғымы мен мөлшер ұғымына байланысты
құбылыстар жатқызылады.
Қытай тілі аса күрделі тіл болғандықтан, онда мөлшер сөздердің саны көп және
әрбір мөлшер сөздің ойды анықтайтын, толықтайтын, сипаттайтын өзіне тән қызметі
бар. Сондықтан олардың бірінің орнына бірін ауыстырып қолдануға келмейді. Қытай
тіліндегі мөлшер сөздердің қолданылуы сөз тіркесіндегі немесе сөйлемдегі білідретін
мағынасы жағынан, мөлшерлік мағынасымен, құрылымдық қызметі жағынан жіктеліп,
ерекшеленеді. Ал қазақ тіліндегі мөлшер сөздер жеке сөз табы ретінде
қарастырылмағанымен, тілде атқаратын қызметтеріне қарай олар сан есімдердің
құрамындағы нумеративті сөздер немесе өлшем сөздер, счетті сөздер, есептік сөздер
деп аталып жүр.
Мөлшер сөздердің сезімдік, формалық және тілдік реңктерін нақты білу мөлшер
сөздерді дұрыс қолдануымызға көмектесіп қана қоймай, оларды шебер таңдай
білуімізге көмектеседі, тілді одан да көрікті қыла түседі.
Қорыта келгенде, шетел тілінің жүйесін саналы түрде меңгеру барысында ана тілімен
салғастыру қазақ тілінің ерекшеліктері мен айырмашылықтарын жүйелі түрде,
тереңірек түсінуге, меңгеруге, пайымдауға жол ашады.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1. Буранов Дж . Сравнительная типология английского языка и тюркских языков.–
М.,1983. 264 с.
2. Ма Цзен Чжұң [马氏文通] .Грамматика сауаты. –Пекин,1898.
3. Яхонтов С.Е Категория глаголов в китайском языке.– Ленинград, 1957
4. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. – Алматы, 1991. - 384 б
5. Лүй Шушяң Қытай грамматикасының қысқаша очеркі. –Пекин, 1956. – 290 б.
UDC 378.147.2:811.112.2.
USING COMPUTER TECHNOLOGIES IN TEACHING
A FOREIGN LANGUAGE
Katenova M.R., Kalizhanov N.N.
Zhetysu State University named after I. Zhansugurov, Taldykorgan city
kalizhanovn@gmail.com
Мақалада бүгінгі таңда шет тілін оқытудағы компьютерлердің қолданылуы жайлы
сөз қозғайды. Күннен күнге жаңарып, өзгеріп жатқан технологиямен бірге заманға сай жүру
қиынға түсуіне байланысты, технологияның соңғы жылдары қалай өзгеретінін болжау оңайға
түспейді. Алайда сыныптарымыздағы білім алушылар дәл солай қалады. Сондықтан, осы
технолгияның қалай дамитынын талқылаудың орнына, оның қабілеттерін анықтап оқытуда
қолдану методикасын ойластыру дұрыс болар.
Следующая статья затронет тему об использований компьютерных технологий в
изучений иностранного языка. Очень трудно идти в ногу со временем с таким развивающимся
технологией. В то же время аудитория, изучающая иностранный язык, останется тем же.
Будет разумнее выявить способности компьютера и изучить, как оно может быть
использовано в обучений иностранного языка.
166
І. Жансүгіров атындағы ЖМУ ХАБАРШЫСЫ № 1 /2013
Nowadays, the technology is changing so rapidly, one just cannot follow its rate. It will be
more reasonable to focus on the abilities of the machines rather than the hardware. Yesterday we had
Pentium 3 computers. Today we have small laptops, notebooks, i-phones, etc. The question is how we
will use them in our education.
Key words: computer, development, teaching a foreign language, classroom activities,
communication.
Coming to the twenty first century, we all know that, it is the generation of development
and high technologies. Today we have so many devices to help in our studies that we even
sometimes hesitate which one to choose. Starting from PCs to our cell phones, mp3 players
(the gadgets used in everyday life and which could be used in education as well) are good
examples. These gadgets are of a great use and very practical making the teacher’s tasks very
easy to carry out. Visual aids, listening materials, visual audio, etc. are more accessible
through electronic devices rather than finding cards, posters required for the lessons. The
continuously advancing technology has been making our studies much easier lately. You
don’t have to spend much time preparing maps, cards, pictures, etc. Just open your computer
and “GOOGLE” any material you need. Thousand tones of information are available from
anywhere in the world through the World Wide Web.
Since the late 1980’s it has become more apparent that computers are going to replace most of
the classroom’s materials. This was because of the growing interest of the educators in
applying technology in the classroom and making predictions about how it would affect the
modern education. Today more and more of this can be seen in our classrooms: computers in
every classroom, projectors, sound systems, etc. This goes true mainly for western and
European countries. In countries like Kazakhstan located in central Asia it started in late
1990’s. Now that globalization has started, in many countries worldwide, computerizing is
taking place throughout these countries.
Unfortunately, with the technological development there comes out the financial
barrier. Everybody realizes that rapid growth of the technology but the finance and the
bureaucratic support do not always fit the requirements for the whole classes. For instance, if
we take our schools into consideration we can apparently say, that it is equipped well enough
for a students’ demand for learning. But during the course of learning, most teachers realize
the software or hardware are not up to date or either do not meet the standards of a modern
classroom.
In our schools, most of the classrooms are equipped with computers, active boards and
projectors. But the active boards are not used for what they are for. They are mainly used as
‘blackboards’ and background for projectors. In rare classrooms they are used for the
instructions. Most of our schools still use the ‘blackboard and white chalk’, whereas in
developed countries 3D holograms are used to teach many students at a time (of course, this is
not very common for all of the European countries).
However, the quality of education mainly does not depend on the forms and functions
of the technology. According to Maggie Sokolik, in “Computers in Language Teaching”, good
teaching methodology depends more on sound pedagogy than on access to any particular form
of computer technology. There is also the fact that today’s technology is growing so fast one
cannot just follow its rapid change. So the main focus will be set mostly on methodology
rather than the hardware.
In forecasting the technological future, it is essential to take into consideration the
capabilities of computer in teaching, and what can be done in the language classroom which
will remain current even if the technology does not [1].
167
І. Жансүгіров атындағы ЖМУ ХАБАРШЫСЫ № 1 /2013
The computers however are not, of course, capable of fully replacing the teachers.
There are still some fields which should be upgraded. They are: text translation, providing a
good feedback, essay making (everything concerning making sentences), grammar checking.
There are hundreds of translating tools and software for translation, although it has not
been realized for the most part. These translating machines make such mistakes that a native
speaker would consider it not even idiomatically or grammatically correct. These programs
are capable of translating simple sentences with little idiomatic usage. Any deviations from
these formula cause serious breakdowns in the comprehensibility of machine-translated text.
An example of a machine translation, completed July 21, 2000, is presented on the
previous page. The text is taken from the opening of the play Cyrano de Bergerac, written in
French by Edmond Rostand (1987). The first column is the original text, the second, a
translation done by a human translator, and the third, an example of machine translation.
(Teaching English as a second or Foreign Language Third edition, by Marianne Celce-
Murcia, p. 478-479).
It is obvious that the machine fails in some features. Firstly, it does not have the
required database for nineteenth century idiom. Moreover, essential issues are disturbed too:
the inability to distinguish plural forms (“Riders, middle-class man, lackey, pages”) and the
misinterpretation of the preposition à as “with” rather than “at” (“A Representation with the
Hotel of Burgundy”).
From this example you can clearly see that computers are fully capable of neither
making nor translating full texts [2].
Nevertheless, there are a lot more activities and forms of study where machines are of
a good use and even surpass human abilities in some points. Gathering and storing big data,
drill exercises, adaptive testing, distant communication where human memory may be
deficient, or where human patience may be exhausted. Simple classroom video, recording and
reviewing are the examples of machine’s advantages over humans.
Much of language learning is maintained by repeating, whether it may be a
sound, a word or a phrase. Unlike a human, who can get tired of repeating the same sentences,
words or sounds, a computer is tireless and can repeat anything hundred times if needed.
McCarthy (1994) says that computers have special advantages: organization of material and
random presentation, scoring and record-keeping, graphics and animation.
But the most common use of the computers is the Internet. It is to say that computers
are mainly used as a means communication making it a good choice for learning a foreign
language. We call it Computer Mediated Communication (CMC) [3].
Communication through computers exists in two types synchronous and asynchronous
(real-time). E-mailing is considered as asynchronous. It is a good choice for an activity
outside the classroom. Many things have been said about this and many activities have been
designed for such kind of communication.
168
І. Жансүгіров атындағы ЖМУ ХАБАРШЫСЫ № 1 /2013
Достарыңызбен бөлісу: |