Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының хабаршысы ғылыми-педагогикалық республикалық журнал

Мықтылық 
шамасы,гПа 
0,25 
- 
0,24 
- 
0,027 
0,016 
0,14 
Меншікті 
кедергі,10
-3
 
Ом*м 
2,8 
- 
1,7 
7,3 
12,0 
21,0 
1,6 
Кедергінің мен 
шікті коэффи 
циенті,*10
-3
 
0
С
-1
 
4,2 
- 
4,3 
6,5 
4,9 
3,7 
4,1 
Юнг модулі, 
*10
10 
Па 
7 
- 
12 
- 
- 
1,7 
- 
 
(1-касте. 15-абзацтан кейін) 
 
Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 
1.
 
Березин  А.С.,  Мочалкина  О.Р. Технология  и  конструирование  интегральных  микросхем.Учебное 
пособие для высших учебных заведений. Москва.1992. 
2.
 
Бондарь Б.Г. Основы микроэлектроники. К.: Вища шк. Головное изд-во, 1987.-309с. 
3.
 
Горошков  Б.И  Радио-электронные  устройства:Справочник.  М.:  Радио  и  связь,  1984.-  400с.,  ил.-
(Массовая библиотека;  Вып. 1076) 
4.
 
Титце У., Шенк К. Полупроводниковая схематика. Пер. с нем.-М.:Мир, 1983.-с.,ил. 
5.
 
Якубовский  С.В.,  Бараканов  Н.А.,  Ниссельсон  Л.И.  Аналоговые  и    цифровые  интегральные 
микросхемы.Справочное пособие. Под ред. С.В.Якубовского.-2- е изд., перераб. и доп.- М.: Радио и связь, 
1985.-432 с., ил.(Проектирование РЭА на интегральных микросхемах). 
 
Аннотация. В данной работе рассматриваются сбособы улучшения принципов работы интегральной 
микросхемы. 
Annotation.  In  the  given  work  it  was  considered  magnetic  properties  of  subjects,  and  effective  ways  of 
reception of magnetic force 
 
 
 
 
616.9 
Қ77 
 
ИППОТЕРАПИЯ – ЖЫЛҚЫНЫҢ ЕМДІК ҚАСИЕТІН ҚОЛДАНУ. 
 
Қҧрбанбаева Ш.Т., Шолпанқҧлова Г. 
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты, Тараз қ. 
 
Қасиетті  тҥлік  жылқының қазақ  халқы  ҥшін  орны  ӛте  ерекше. Жылқы қазақтың ҧлттық  сана-сезім, 
рухани  болмыс,  тҧрмыс-салт,  әдет-ғҧрып,  мәдениет  пен  ӛнерінің  тҧтас  бір  айырылмас  бӛлігіне  айналып 
кеткен.  Қазақ  баласы  жылқы  тҥлігін  тӛресіндей  кӛретіні  сондай  қазақ  жылқы  мінезді  деп,  ӛзінің  мінез-
қҧлық, бітім-болмыс, жан дҥниесінің айқындаушысына айналдырып алған. Жылқы тҥлігінің емдік қасиеті 
бар  екенін  бірі  білсе,  бірі  біле  бермейді. Жылқы  -  балама  медицинаның  зоотерапия  саласындағы  бірден-
бір «ақ халатты» абзал жануар. Мың да бір ауруға ем сҥтін айтпағанның ӛзінде, жылқы ҥстіндегі серуен  - 
әлемнің кӛптеген елдерінде балалардың церебалды салдығы (ДЦП) ауруына ең тиімді емдік тәсіл ретінде 
қолданылады.  
Жылқымен  емдеу әдісінің  Францияда 1970  жылдары  «иппотерапия»  деген  атау  алып,  ресмиленгені 
болмаса,  баланы  салт  мінгізіп,  оны  шынықтыру,  сауықтыру  -  ата  дәстҥрдің  бір  бӛлшегі.  Елімізде  БЦС 
(Балалардың церебральды сал ауры)диагнозымен  тіркелген  балалар  саны кҥрт  ӛсіп  кетті. Қолда  бар  жыл 
басындағы  мәліметке  сҥйенсек,  сал  балалардың  саны  республикада  10  мыңның  ҥстінде,  ал  жалпы 
мҥмкіндігі шектелген балаң ҧрпақ - 45 мыңға жуық. Оларды жылқының емдік кҥшімен сауықтыру шарасы 
2000  жылдардан  бастап  тәжірибеге  аса  бастады.  БЦС-ға  шалдыққан  балаларды  аптасы  2-3  мәрте  қала 
сыртына  шығарып,  салт  атпен  серуендеу-сауықтыру  шарасы  қолданыла  бастады.  Сӛйтіп,  ем 
қабылдағандарды жылына 4 рет бақылау нәтижесінде, емдеу шарасына оң баға берілді. Ескере кету керек, 
бақылауда  -  қан  анализі,  кардиограмма,  электроэнцефалограмма,  бҧлшықет  электромиографиясы  кіретін 

барлық  анализдер  тобы  анықталған-ды.  Бҧл  тағы  бір  мәрте  иппотерапияның  БЦС  сырқаттарын  емдеуде 
тиімді  тәсілдердің  бірі  екенін  дәлелдеп  берді.  Жылқыға  салт  міну  арқылы  науқас  екі  жақты  ем  алады. 
Біріншіден, жылқы малының дене қызуы адамдікінен 1,5-2 градусқа жоғары. Әлемдік тәжірибеде жылыту 
массаждарын  жасағанда,  дәл  осы  температурадағы  қызуды  қолданатынын  ескерсек,  аттың  табиғи 
жылылығы - табиғи, қоспасыз ем болып табылады. Оның ҥстіне, атпен баяу серуендегенде, адам денесіне 
минутына  100  шайқау  импульсі  беріледі.  Ол  -  массаж,  ат  ҥстінде  отырған  адамның  барлық  бҧлшықеті 
жҧмыс  жасайды.  Тепе-теңдікті  сақтау  ҥшін салт  мінген  адам  бойын  жинауға, ӛзінің  әрбір  дене  қимылын 
игеруге  жаттығады.  Жылқының  әрбір  адым  алшақтығы  адамдікімен  бірдей,  бҧл  арқылы  БЦС  –  ке 
шалдыққан  бала  ӛзінің  адымын  да  есептеп  ҥйренеді.  Ал  БЦС-ға  шалдыққан  балаға  ең  керегі  де  осы  - 
жаттығу. Бҧл тҧрғыдан жылқы - табиғи тренажер. 
Бҧл  жылқының  емдік  қасиетінің  физикалық  қыры  болса,  екіншісі  -  эмоционалдық  сипатта.  Оны 
кӛпжақты  тҥсіндіруге  болады.  Мәселен,  бала  жаны  жануарды  жақсы  кӛреді,  онымен  сӛйлеседі, 
сырласады,  салт  ат  жҥргенде  кӛңілі  кӛтеріледі.  Екіншіден,  ат  ҥстінде,  биікте  жҥрген  бала  әлемге 
жоғарыдан қарайды,  сол  арқылы  оны  ӛз-ӛзіне  деген сенімдігі артады.  Ал  дәрігерлердің  айтуынша,  сенім 
мен  кӛтеріңкі  кӛңіл  кҥй  -  нәтижелі  ем  алудың  ең  басты  шарты  болып  табылады.  Жылқының  екі  емдік 
қасиеті  бірлескенде  бір  БЦС  ғана  емес,  кӛптеген  сырқатқа  шипа.  Олардың  қатарында  -  тірек-қимыл 
аппараттарының,  сӛйлеу  жҥйесінің  бҧзылуы,  психиканың  баяу  дамуы,  Даун  синдромы,  аутизм, 
остеохондроз,  простатит,  склероз,  артроз,  қҧяң,  омыртқаның  1-2  деңгейде  майысуы,  жҥрек-қантамыр 
аурулары, тіпті девианттық әрекеттерді де жатқызуға болады.  
Тибет  медицинасында  жылқыны  тҥсінде  кӛру  де  -  шипа  болып  есептеледі  екен.  Тҥсінде  адам 
қҧлындары ортасында жҥрген жылқыны кӛрсе - ауруынан тез айығатынының белгісі десе, атты салт мініп 
жҥрсе  -  ҧзақ  ғҧмыр  кешеді  деп  болжаған.  І  дҥниежҥзілік  соғыс  кезінде  ағылшын  дәрігерлерінің 
жаралыларды  салт  мінгізіп,  жарақатын  жазып  -  емдегендері  жӛнінде  де  деректер  мол.    Алайда  оңалту 
шаралары  ҥздіксіз  жҥргізілуі  қажет.  Бір  уақыт  ем  алып,  кейін  ҥзіп  тастау  -  дҧрыс  емес.  Сол  ҥшін 
орталықтың ӛзінде иппотерапияны жҥргізетін жағдай жасалуы қажет. 
Иппотерапиядағы курсында жасалынатын жаттығулар. 
Иппотерапияда қолданылатын жаттығулар жылпы 3 тҥрге бӛлінеді. 
1.
 
Босаңсытуға арналған жаттығулар 
2.
 
Созылуға арналған жаттығулар 
3.
 
Нығайтуға арналған жаттығулар 
Бҧл  жаттығуларды  бір  орында  тҧрған  атта,  қозғалып  бара  жатқан  сәтінде,  тіпті  қатты  желіп  бара 
жатқан кезінде де жасауға болады. Жаңадан иппотерапия курстарына қатысып жҥрген балаларға міндетті 
тҥрде бҧл жаттығуларды жасау қажет.  
-
 
Денені алдыға – артқа, солға – оңға қарай бҥгу; 
-
 
Тыныс алу жаттығулары; 
-
 
Тақымды қосымша жҥкпен немесе бос кҥйінде шайқау; 
-
 
«Қайшы», «Диірмен» жаттығулары; 
-
 
Жабық кӛзбен жасалынатын жаттығулар; 
-
 
Тепе – теңдікті сақтауға арналған жаттығулар жасай ӛте маңызды. 
  Иппотерапия  курсы  кезінде  қолданылатын  бастапқы  жағдайлар  жаттығулар  кезінде  бірнеше 
бағытты байланыстыра отырып жҧмыс жасайға мҥмкіндік береді. Иппотерапия кезінде бірнеше бастапқы 
жағдайлар қолданылады. Олар:  
Атони  –  астатикалық  форма  –  бҧлшықеттердің  кҥшін  арттыруға,  қарсы  атактикалық  жаттығулар 
жасауға  бағытталған.  Мҧндай  жаттығуларды  жасар  алдында  пациенттің  қозғалыс  мҥмкіндіктеріне  кӛңіл 
бӛлген жӛн.  
1)
 
- Бір жазықтықта тҧрып жаттығу қозғалыстарын қайталау; 
-
 
Жазықтықты ауыстыру арқылы жаттығу қозғалыстарын жасау; 
-
 
Активті және пассивті жаттығу қозғалыстарын қайталау. 
2)
 
Сҧқ саусақпен және алақан кӛмегімен жасалынатын жоғары дәлдікті талап ететін жаттығулар. 
-
 
Бет және дене бӛлімдерін қол арқылы кӛрсету; 
-
 
Қозғалмайтын нысананы кӛздеу; 
-
 
Қозғалмалы нысананы кӛздеу; 
-
 
Әр  тҥрлі  диаметрдегі  доптарды  әр  тҥрлі  қашықтыққа  лақтыру  (ат  бір  орында  тҧрады  немесе 
ақырын адымдап жҥреді); 
-
 
Нысанаға лақтыру (бҧл жаттығуда да доп қолданылады). 
Гиперкинетикалық  форма  –  бҧл  формадағы  жаттығулар  пациенттердің  денсаулық  жағдайына 
байланысты жеке таңдалынып алынады. Кейде жаттығу кезінде әр тҥрлі салмақтағы жҥктер қолданылады.  
-
 
Дәлділікті арттыруға арналған жаттығулар; 
-
 
Баллистикалық жаттығулар; 
-
 
Координацияны арттыруға арналған жаттығулар; 

-
 
Тыныс алу жаттығулары; 
-
 
Тақымды шайқауға арналған жаттығулар; 
-
 
Қатты  гимнастикалық снарядтармен  жасалынатын  жаттығулар(бір  орында  тҧрған,  жҥру кезіндегі 
және желіс кезіндегі қозғалыстармен жасалынады); 
-
 
Екі қолмен допты немесе гимнастикалық таяқты ҧстау; 
-
 
Екі  қолмен  заттарды  ҧстау  және  әр  тҥрлі  амплитудада  тақымды  шайқау  арқылы  жасалынатын 
жаттығулар; 
-
 
Қозғалыс амплитудасын ӛзгерту арқылы тақымды шайқау арқылы жасалынатын жаттығулар. 
Балалардың церебральды сал ауруының әр тҥрлі деңгейлерінде жасалынатын жаттығулар. 
Спастикалық  гемиплегия  –  жоғары  тонустылықты  тӛмендетуге,  бҧлшықеттердің  кҥшін  арттыруға, 
қимыл – қозғалыстың маңызды дағдыларын қалыптастыруға бағытталған жаттығулар жиынтығы. 
1)
 
- Пассивті қозғалыстар (алғашқы массаж) 
-
 
Бҧлшықеттердегі  минималды  кернеуліктер  –  пациентті  ат  ҥстіне  отырғызғаннан  бастап  әр  тҥрлі 
жаттығуларды жасап, отыру бағытын ӛзгете отырып, жҥру жылдамдығын арттыра отырып жасалынады. 
2)
 
Қимыл  – қозғалыстарды қайталау,  кедергілерден  ӛту  арқылы  ,  әр  тҥрлі  жазықтықта,  бағыттарды 
таңдай отырып жаттығуларды жасау. 
3)
 
- Қолды тік ҧстап, алдыға – артқа қарай бағыттау 
-
 
Қолжы ауыстыра отырып жоғары кӛтеру; 
-
 
Бір уақытта қолды айналдыра отырып, алдыға – артқа қарай қозғалту. 
Қазіргі  таңда  Қазақстанның  кӛптеген  аймақтарында  иппотерапия  орталықтары  ашылып,  жҧмыс 
жҥргізуде.  Оның  бірі  Тараз  қаласындағы  «Мамыр»  саябағындағы  ашылған  иппотерапиялық  орталық. 
Қазір  орталықта  41  бала  аптасына  екі  рет  иппотерапиялық  курстан  ӛтіп,  денсаулықтарын  тҥзетуде.  41 
баланың  барлығында  БЦС  –  тің  тҥрлі  дәрежесі  анықталған.  Саябақтағы  иппотерапиялық  орталыққа 
балаларды  арнайы  инва  –  таксилермен  әкеледі.  Иппотерапиялық  курс  жҥргізу  барысында  балалармен 
арнайы  мамандар  жҧмыс  жасайды.  Олар:  невропатологтар,  тренерлер,  психологтар.  Мамандардың 
пікірінше орталыққа  келіп,  иппотерапиялық курстарды  қабылдағаннан  кейін  балалардың  денсаулықтары 
айтарлықтай жақсарған. Саябаққа келіп жылқыларды кӛрген сәтте және жаттығу кезінде балалардың кӛңіл 
– кҥйлері кӛтеріліп қалады.  
Жылқыға  салт  міну  балаларда  ӛзіне  деген  сенімділікті  оятап,  ӛзін  қоғамның  толыққанды  мҥшесі 
ретінде  сезінуге  ҥйретеді. Жылқының  ҥстінде  отырып  және  осындай  кҥшті  жануарды  басқару  пациентке 
кӛптеген  жағымды  эмоциялар  беріп,  кӛңіл  –  кҥйін  жақсартады.  Жылқыға  салт  міну  пациенттің  ерік  – 
жігерін  арттырып,  оны  сыртқы  ортамен  жақындастырып,  алдына  қойған  бірегей  мақсаттарға  жетуге 
кӛмектеседі.  Жылқыға  салт  міну  және  иппотерапия  тәжірибе  жҥзінде  кӛптеген  жылдар  бойы  қолданыла 
отырып, ӛзінің бірегейлілігі мен нәтижелілігін дәлелдеп отыр.  
Қазақстан  Республикасының  Президентінің  2014  жылғы  жолдауында  айтқанындай  «Мҥмкіндігі 
шектеулі  азаматтарымызға  кӛбірек  кӛңіл  бӛлу  керек.  Олар  ҥшін  Қазақстан  кедергісіз  аймаққа  айналуы 
тиіс.  Оларға  кӛмек  кӛрсету  –  бҧл  ӛзіміздің  және  қоғам  алдындағы  парызымыз.  Бҥкіл  әлем  осымен 
айналысады»!  Сондықтанда  мҥмкіндігі  шектеулі  балалардың  денсаулығын  жақсарту  ҥшін  қолда  бар 
мҥмкіндіктің барлығын пайдалана білуіміз керек.  
 
Әдебиеттер тізімі: 
1.
 
Ингрид  Штраус.  «Иппотерапия.  Нейрофизиологическое  лечение  с  пременением  верховой  езды», 
Москва: «Знание», 2003. 15 – 25 стр. 
2.
 
Корзюков Ю. А. «Полезные свойства животных», Алматы, 2003 ж.12стр 
3.
 
Агафонычев,  В.  Анималотерапия. Усы,  лапы,  хвост  –  наше  лекарство  //  В.  Агафонычев.  –  СПб.: 
Наука и техника, 2006. 
4.
 
Атмаджан,  А.  Умственная  патология,  страдающий  индивид  и  лошадь  //  А.  Атмаджан.  –  Париж, 
1992. 
 
  Аннотация. Иппотерапия - это форма лечебной физической культуры, где в качестве инструмента 
реабилитации  выступает  лошадь.  Лечебная  верховая  езда  в  миро-  вой  реабилитационной  практике 
рассматривается  как  многофункциональный  метод,  оказывающий  позитивное  воздействие  на  психо-
физиологический  статус  человека.  Выделяют  три  основных  критерия  эффективности  иппотерапии  как 
восстановительного  метода  лечения:  1.  Медицинский  -  укрепление  мышц  пациента,  улучшение 
координации  движений  и  пространственной  ориентации,  стабилизируется  деятельность  сердечно-
сосудистой  и  дыхательной  систем.  2.  Психологический  -  снижение  стрессорного  уровня,  улучшаются 
память, внимание и мышление.3. Социальный - совершенствуются коммуникативные навыки, изменяются 
поведенческие стереотипы, особое место занимает социализация людей с ограниченными возможностями.  

Annotation.  Hippotherapy  is  a  form  of  therapeutic  physical  culture  where  the  horse  is  an  instrument  of 
rehabilitation.  There  are  three  main  criteria  of  hyppotherapy  efficacy:  1. Therapeutic  ;  2.  Psychologic;  3.  Social. 
The criteria are described in details in the article.  
 
 
 
 
УДК574.3:631.95  
 
ОЦЕНКА ЭКОЛОГИЧЕСКОГО СОСТОЯНИЯ БАССЕЙНА РЕКИ ТАЛАС 
 
Сабыралиева Б.Н. 
М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті, Тараз қ. 
 
Наибольшее распространение в гидрологии получила асимметричная биномиальная кривая Пирсона 
ІІІ  типа,  введенная  в  практику  гидрологических  расчетов  с  1930  г.  Как    показали  многочисленные 
исследования,  эта  кривая  хорошо  согласуется  с  натурными  данными  (т.е.  соответствует  распределению 
характеристик  речного  стока),  хотя  и  не  лишена  некоторых  недостатков  [1].  Кривая  Пирсона  ІІІ  типа 
несимметрична и  имеет только положительную асимметрию. 
  Теоретическая кривая обеспеченности определяется тремя параметрами: 
1.
 
средним арифметическим ряда 
2.
 
коэффициентом вариации, или изменчивости С
υ
 
3.
 
коэффициентом асимметрии С
s.
 
При  наличии  ряда наблюдений,  например  над  расходами  воды  за  n  лет  (Q
1
,  Q
2
,  Q
3
….  Q
n
),  среднее 
арифметическое ряда, т.е. средний расход 
 
n
Q
Q
n
i
i
ср
1
,                                                                                 
(1) 
 
где  ΣQ
i
  –  сумма  всех  расходов  (членов),  входящих  в  данный  ряд,  м
3
/сек,  n  –  число  наблюденных 
расходов, т.е. число членов ряда. 
  Коэффициент изменчивости С
υ 
)
1
(
)
1
(
C
1
2
n
K
n
i
i
                                                                      ,
(2) 
где  К – модульный коэффициент, равный отношению каждого  ряда (расхода) к среднему значению 
его, т.е. 
К
1
= Q
1
/ Q
ср
, К
2
= Q
2
/ Q
ср
, ……., К
n
= Q
n
/ Q
ср
. 
  Коэффициент  С
υ
  характеризует  степень  изменчивости  ряда,  степень  отклонения  от  среднего 
значения ряда, т.е.  изменчивости стока за период наблюдений в том или ином пункте реки. 
  Для построения теоретической кривой обеспеченности (по трем параметрам   - Q
ср
, С
s
, С
υ
) вначале 
подсчитывают  модульные  коэффициенты;  вследствие    того,  что  отклонения  кривой  от  середины 
пропорциональны  С
υ
,  значения  Ф
р
,  полученные  по  таблице  Фостера-Рыбкина,  умножаем  на  С
υ
  и  к 
произведению  Ф
р
С
υ
  прибавляем  единицу,  так  как  оно  является  отклонением  от  среднего  значения  ряда 
К=1, т.е. 
К
р
= ФС
υ
 + 1,                                                                               (3) 
а ординаты кривой, т.е. расходы разной обеспеченности 
Q
р
 = 
 
Q
ср
 К
р
.,                                                                               (4)    
 
Таблица1.  Средние  годовые  расходы    воды    различной  обеспеченности  р.Талас  –  с.  Покровка 
(1927-1975 гг) 
Pтеор 
Фр 
Кр 
Qp 
0,1 
3,217466 
1,921833 
49,10163 
1 
2,391226 
1,685108 
43,05345 
5 
1,66624 
1,477393 
37,74646 

10 
1,288747 
1,369237 
34,98316 
20 
0,841253 
1,241027 
31,70745 
30 
0,511253 
1,146479 
29,29181 
40 
0,242507 
1,06948 
27,32455 
50 
-0,01875 
0,994629 
25,41215 
60 
-0,26875 
0,923002 
23,58212 
70 
-0,52749 
0,848868 
21,68806 
75 
-0,67875 
0,805533 
20,58087 
80 
-0,85 
0,756467 
19,32727 
90 
-1,27125 
0,635775 
16,24364 
95 
-1,61376 
0,537643 
13,73645 
97 
-1,84627 
0,471028 
12,03447 
99 
-2,25877 
0,352841 
9,014872 
 
 
Рис.1. Средние годовые расходы  воды  различной обеспеченности р.Талас – с.Покровка 
 
Массивные  антропогенные  воздействия,  связанные  с  интенсивным  использованием  водных 
ресурсов,  сбросами  неочищенных  хозяйственно-бытовых  стоков  городов,  сельских  населенных  пунктов, 
горнодобывающих и перерабатывающих предприятий, ухудшили экологическую обстановку практически 
на всех водных объектах бассейна. 
Для сельскохозяйственного водоснабжения характерно рассредоточенное размещение потребителей, 
преимущественно  безвозвратный  забор  воды  из  источников  и  сравнительно  небольшие  объемы 
водопотребления. 
В целом по бассейну обеспеченность населения водопроводной водой достигает   66,3 %. 
Качество поливной воды зависит не только от общей минерализации и содержания аниона хлора, но 
и  во многом  предопределяется  отношением  ионов  хлора к сульфатам  (Cl
-
/SO
4
2-
).  От  этого зависят темпы 
накопления солей в почвогрунтах, размеры оросительных или промывных норм и условия их применения 
[2] (таблица 2). 
Высокое содержание катионов натрия в минерализованной  воде  при использовании еѐ на орошение 
вызывает  осолонцевание  почвы,  что негативно  сказывается  на   развитие сельскохозяйственных  культур. 
Для оценки влияния качества воды на осолонцевание почвы разработаны различные методы.  
Распространенной  формулой  для  определения  пределов  использования  минерализованных  вод  на 
орошение  по  ирригационному  коэффициенту    является  зависимость,  разработанная  И.Н.  Антиповым-
Каратаевым и  Г.М. Кадером [3-5]: 
C
Na
Mg
Са
K
23
,
0
;                                              (5) 
     где:  С - минерализация воды, г/л; 
             Ca, Mg, Na -  содержание катионов в воде,  мг-экв. 
При  К>1 осолонцевания почвы не происходит,  К<1 вода считается непригодной для орошения. 
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
10
40
70
90
99
обеспеченность,%
расход
, к
уб
.м
/сек

Изучение  изменения  минерализации  водных  ресурсов  бассейна  р.  Талас  показывает,  что  она 
увеличивается по течению реки от 0,4 – 0,5 г/л  до 1,3 г/л.  
Таблица 2. Ионный состав воды в бассейне  р. Талас,  
экв
мг
г/л
 
Место 
отбора 
В
ре
м
я 
от
бора
 
Анионы 
Катионы 
С
ум
м
а 
соле
й 
 
рН
 
CO
3
2
 
H
C
O
3
- 
Cl
- 
SO
4
2
- 
Ca
2+
 
Mg
2+
 
Na
+
 
г. Тараз 
весна 
отс. 
0,256 
4,2 
0,014 
0,4 
0,109 
2,4 
0,052 
2,6 
0,037 
3,0 
0,032 
1,4 
0,508 
7,0 
лето 
отс. 
0,207 
3,4 
0,015 
0,4 
0,077 
1,6 
0,052 
2,6 
0,024 
2,0 
0,018 
0,8 
0,393 
7,6 
осень 
отс. 
0,244 
4,0 
0,014 
0,4 
0,097 
2,0 
0,064 
3,2 
0,036 
3,0 
0,005 
0,2 
0,460 
8,2 
Гидроузел 
весна 
0,006 
0,2 
0,226 
3,7 
0,014 
0,4 
0,072 
1,5 
0,052 
2,6 
0,027 
2,2 
0,023 
1,0 
0,420 
8,0 
лето 
отс. 
0,220 
3,6 
0,014 
0,4 
0,106 
2,2 
0,052 
2,6 
0,034 
2,8 
0,018 
0,8 
0,444 
6,9 
осень 
отс. 
0,244 
4,0 
0,021 
0,6 
0,086 
1,8 
0,058 
2,8 
0,042 
3,4 
0,005 
0,2 
0,456 
7,8 
Улгили 
 
весна 
отс. 
0,232 
3,8 
0,014 
0,4 
0,103 
2,2 
0,056 
2,8 
0,029 
2,4 
0,027 
1,2 
0,465 
7,8 
лето 
отс. 
0,232 
3,8 
0,021 
0,6 
0,115 
2,4 
0,060 
3,0 
0,039 
3,2 
0,014 
0,6 
0,481 
7,4 
Ойык 
весна 
0,012 
0,4 
0,220 
3,6 
0,043 
1,2 
0,173 
3,6 
0,056 
2,8 
0,034 
2,8 
0,074 
3,2 
0,612 
8,1 
лето 
0,012 
0,4 
0,207 
3,4 
0,128 
3,6 
0,586 
12,2 
0,096 
4,8 
0,088 
7,2 
0,175 
7,6 
1,292 
8,2 
осень 
отс. 
0,220 
3,6 
0,057 
1,6 
0,269 
5,6 
0,052 
2,6 
0,066 
5,4 
0,064 
2,8 
0,728 
8,2 
 
В  бассейне  реки  Талас  содержание  анионов  в  воде    в  убывающем  порядке    располагаются  в 
следующей последовательности: гидрокарбонаты, затем сульфаты и хлориды, в районе Ойыка – сульфаты, 
потом  гидрокарбонаты  и  хлориды;  содержание  катионов  соответственно  –  кальций,  магний,  натрий  и 
натрий,  магний,  кальций.  Отсюда  тип  засоления  -    гидрокарбонатно-сульфатно-хлоридный,  кальциево-
магниево-натриевый  в  начале  бассейна  реки  Талас  и  сульфатно-гидрокарбонатно-хлоридный,  натриево-
магниево-кальциевый  -  в районе Ойыка. 
 

жүктеу/скачать 2,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: