№№7-9(73-75), шілде-қыркүйек, июль-сентябрь, July-September, 2013
Жұмыста қолданылған материалдардың сипаттамалары жəне зерттеу
жүктеу/скачать 7,69 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Фосфогипс.
- Қорытынды.
- БАТЫРБЕК Аружан Нурдаулеткызы, ученица 8 «Ə» класса КУ «Казахская средняя школа №1 имени Д.А. Конаева», город Капшагай, Алматинская область, Республика Казахстан
- Исследование актуальности темы.
- Место компьютерного сленга в языке.
Жұмыста қолданылған материалдардың сипаттамалары жəне зерттеу əдістемесі. Жұмыста қолданылған материалдардың сипаттамалары. Осы зерттеу жұмысының негізгі міндеті жергілікті жердің шикізаттары бархан құмы жəне фосфор өндірісінің қалдығы фосфогипсті пайдалана отырып ангидритті байланыстырғыш заттар мен бетондардың оптималды құрамын жəне технологиясын жасау. Ангидритті байланыстырғыш жəне бетондар өндірісіндегі іс-тəжірибе дайын өнімнің физика-механикалық қасиеті негізінен оны құрайтын компоненттерге байланысты болатынын дəлелдеді. Сондықтан қойылған міндеттерді шешу үшін негізгі физика-механикалық, технологиялық қасиеттерін, структуралық мазмұнын анықтап алу қажет, сонымен бірге жоғарыда айтылған шикізаттық материалдардың химиялық-минералогиялық құрамын анықтап алған дұрыс болады. Тəжірибе үшін төмендегі материалдар пайдаланылды: Фосфогипс. Қаратау кен орны фосфогипсінен экстракционды фосфор қышқылын өндірудегі қалдық өнім. Фосфогипс шлам түрінде алынады, құрамында (45-50%) көп мөлшерде су болады, шлам қатты фазасы жұқа дисперсиялы жəне 90% майда бөлшектерден тұрады, көлемі 80 мкм. Қызылорда кен орнының бархан құмы – 0,14...2,5 мм майда фракциялы толықтырғыш, беттік үлесі 2100...2900 см2/г; төселу тығыздығы – 1,89 г/см3; шынайы тығыздығы – 2,6 г/см3; H3PO4 – 0,88, H2SO3 – 0,91, NaOH – 0,85; 10% ерітінділеріндегі химиялық тұрақтылығы, жазылу ретімен; құрамындағы карбонатты жыныстар 8...15%. Кальций жəне магнийдің табиғи карбонаты – доломит – CaMg(CO3)2. Түсі ақ, қоңыр, солғын сары болады. Шеттері жылтырақ жəне агрегаттағы тұтасуы қарай шыны тектес, ақшыл қаттылығы – 3,5-4; Үгітілгіш тығыздығы 2,85-3,0. Ромбоэдрикалық кристалдар түзе отырып тригональды сингонияда кристалданады. Кристал шеттері ромбо формалы жəне оның тұтасуына қарай параллель бағытталған. Гипс – кальцийдің күкіртті қышқыл сулы тұзы CaSO4*2H2O; таза түрінде 32,56% – CaO, 46,51% – SO3 жəне 20,93% – H2O бар. Моноклинді (моноқиықшалы) жүйеде кристалданады. Гипстің кристалды торының структурасы қатпарлы типке жатады. Қос қатпарлы болса тетраэдрлардан [SO4] тұрады, олар кальций арқылы байланысқан. Кристалдар пластикалы, бағаналы (жеке немесе бір-бірінен айнымайтын бөлшектердің қосылған түрінде, яғни қарлығаш құйрығы сияқты сұр- қара). Инелі жəне волокналы болады. Көбінесе жаппай түйірлі (алебастр) жəне волокналы (селенит) массалар түрінде кездеседі. Таза гипс түссіз жəне мөлдір, құрамында қоспалары болса, ашық қоңыр, сарғыш, қызғылт жəне басқа түсті болады. Минералогиялық шкала бойынша қаттылығы 1,5, тығыздығы – 2300кг/м3, 200С ерігіштігі 2,05 г/л (ең жоғарғы еру температурасы 32-410С). Композициялы алу үшін осы зерттеуге пайдаланған барлық шикізат материалдары рентгенофазалық, дифференциалды-термиялық анализден, инфрақызыл жəне лазерлі спектроскопиядан өткізілді. Қазіргі уақытта, əлемде фосфогипстің көп мөлшері жинақталған, ол фосфорлы қышқыл жəне басқа «ылғалды» технология бойынша алынатын фосфорлы тыңайтқыштар өндірісінің қалдықтары болып табылады. Фосфогипс құрамына кіретін элементтер Ca, Mg, F, P, Si. Фосфогипстегі CaSO4 көлеміне тең, сондықтан фосфогипсті құрылыс материалдары ретінде пайдалану өте тиімді болар еді. Өкінішке қарай, оның құрамында зиянды қоспалар өте көп жəне оның структурасының табиғи гипс структурасына, қарағанда көп айырмашылығы бар. Осы жағдай фосфогипсті құрылыс материалдары ретінде пайдалануда көп №№7-9(73-75), шілде-қыркүйек, июль-сентябрь, July-September, 2013 ISSN 2307-017X Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research ___________________________________________________________________ 124 қиыншылықтар туғызады. Сондықтан, осы уақытқа дейін фосфогипсті қайта өңдеп пайдаланудың негізгі əдісі көму. Зерттелген фосфогипс, стандарт бойынша, радиациялық қауіпті туғызбайды, оны құрылыс материалы ретінде пайдалануға болады. Кейбір елдерде фосфогипсті топырақ қасиеттерін жақсарту үшін пайдаланылады. Бұдан басқа, фосфогипсті құрылыс материалы ретінде пайдаланылады, мысалы, цемент өндіруде оны қоспа ретінде қолданады, сонымен бірге құрылыс гипсі ретінде де пайдаланады. Құрылыс гипсін өндіруде пайдаланатын табиғи гипс орнына фосфогипсті пайдалану үшін біраз мəселелерді шешуге тура келеді. Құрылыс гипсі қажетті қасиеттерге ие болып адамға зиян келтірмеу үшін фосфогипсті алдын-ала сумен жуады. Жуылу процесінде фосфогипстің еритін қоспалардан жəне органикалық түзілген заттардан тазартуға болады, алайда бұл əдістің өз кемшіліктері бар: ол жоғарғы капиталды шығындарға, энергия шығындарына, жуылған лас су қалдықтарының көбеюіне байланысты жəне т.б. Фосфогипсті гипсті байланыстырғыш затқа айналдырып, қайта өңдеу ісінің болашағы зор жəне экологиялық жағынан да өте тиімді. Байланыстырғыш заттарды өндіруде фосфогипсті пайдаланудың халық шаруашылығындағы тиімділігі, қаралған шығындар бойынша 500-600 тг/т құрайды. Табиғи фосфорлы рудаларды күкірт қышқылымен өңдеу барысында фосфогипс пайда болады жəне қальций сульфатының қатты фазасы фосфор қышқылы ерітіндісінің əсеріне байланысты бөлініп шығады. Химиялық реакциясы төмендегідей схема бойынша жүреді: Ca5(PO4)3F+H2SO4=5CaSO4+3H3PO4+HF Фосфаттар мен бір мезгілде басқа да минералдар ыдырайды (шіриді): шикізат құрамындағы сульфат жəне магний фосфаты, фторлы-кремний қышқылы, натрий кремнефториттері, алюминий жəне темір фосфаттары т.б. қосындылар. Бұл реакцияның ең ірі тонналы өнімі – фосфогипс, ол CaSO4*2H2O дигидраты формасында болады немесе CaSO4*0,5H2O жартылай гидрат формасында, бұл экстрациялы фосфор қышқылы өндірісінің технологиялық ерекшеліктеріне байланысты. Технологиялық тізбектен алынған фосфогипс шлам түрінде болады (РН 1-2). Жаңа фосфогипс кальций сульфатының жартылай гидраты, құрамында 92-95% масасына қарай α-CaSO4*0,5H2O, яғни байланыстырғыш қасиеті бар, мықтылығы жоғары гипстің негізгі компоненті, жетіспейтін суды қосып алса қатаяды, сөйтіп гипсті тасқа айналады. Зауыттың технологиялық тізбегіндегі шикі жартылай гидратты фосфогипс төмендегідей қасиеттері мен сипатталады: Төселу тығыздығы – 750-950 кг/м3 Шынайы тығыздығы – 2600-2720 кг/м3 Ылғалдылығы – 20-40% Беттік үлесі, 2500 см2/г кем емес. Кальций сульфаты дигидратты фосфогипстің байланыстырғыш қасиеті жоқ, біртіндеп кебеді жəне жеңіл-құрғақ ақ үгітіндіге айналады жəне уақыт өткен сайын тығыздала түседі. РФА, ИКС жəне ДТА сəйкес екі сулы кальций сульфатының негізгі компонентінің саны, CaSO4*2H2O 80-82% болады, қалғандары бос күйіндегі Р2О5 фосфаттар, фторидтер топырақ элементтері (сирек кездеседі) суық тұз қышқылында доломит үгітіндісі қайнайды, қышқылдағы кесек бөлшектері өте жай ериді, бірақ ыстық қышқылда тез ериді. Доломит-гидротермиалды кен орындарында кең тараған минерал. Сонымен бірге, магматогенді немесе жер асты сулары əсерінен кальцийдің орын ауыстыруы арқылы да түзіледі. Тау жыныстарындағы доломит негізінен (95%) доломит минералынан тұрады. Түсі көбінесе ақ немесе сұр, бірақ басқа түсі болуы да мүмкін сарғыш, қызғылт жəне №№7-9(73-75), шілде-қыркүйек, июль-сентябрь, July-September, 2013 ISSN 2307-017X Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research ___________________________________________________________________ 125 басқа. Болат инемен қашап (тырнап) жазуға болады жəне əктен (известь) айырмашылығы ерігіштігі аз жəне күшті жылтырайды. Шынайы доломитті анықтау үшін химиялық анализ жасау керек. Құрамындағы кальций мөлшері əртүрлі болады, сондықтан доломит пен əк арасында ауысу қатары бар. Кейбір доломиттерде жер асты қазба организмдері болады, ол сырттан қарағанда да жай көзге білініп тұрады. Органикалық қалдықтар, əкке қарағанда, онда сирек кездесуі, бұл доломитациялану кезіндегі органогенді структуралардың бұзылуына байланысты болуы мүмкін. Қорытынды. Маркасы 500 дейінгі суға төзімділігі жоғары композициялық ангидритті байланыстырғыш заттарды алу мүмкіндігі анықталды, ол жерігілікті минеральды шикізат жəне химиялық қоспалар негізінде алынады жəне соның негізінде декоративті қаптағыш плиталар өндіріледі. Ангидритті байланыстырғыш заттар алу үшін фосфогипстің гранулометриялық құрамына байланысты фосфогипсті шикізатты күйдіру режимінің оптимальды параметрлері анықталды, қабатаралық доломитті ангидритті байланыстырғышты қатайтқыш активизаторы ретінде пайдалану үшін құрамында 20% дейін гипсі болатын қабатарлық доломитті күйдіру режимінің оптимальды параметрлері белгіленді. Рентгенографиялық сараптама жəне ЭПР əдістерін пайдаланып жүргізілген комплексті зерттеулер арқылы анықталды: күйдіру температурасы жоғары болған жағдайда ангидритті байланыстырғыштың реакциялы қажеттері біртіндеп төмендейді немесе фосфогипсті шикізатты изотермиялық ұстау CaSO4 – H2O жүйесінде жүріп жататын фазалық өзгерістермен жəне ангидрит II термиялық прцестерімен қайта кристалдану жағдайымен байланысты қайта кристалданған оның кристалды блоктарының мөлшері өседі, сонымен бірге рекомбинациялар жəне оның молекулярлы структурасындағы белсенді орталықтар жойылады, ауадағы күйдіру өнімнің тотығу процесінде ангидритті байланыстырғыштың беріктік көрсеткіштері жоғарылайды, күйдіру температурасын 400-ден 700-8000С өсіру жоғарыда айтылған процестердің орындалу қорытындысында, оның су тұтынуын азайтуға ықпал жасайды, сонымен бірге күйдірілген өнімнің молекулярлық структурасындағы активті орталықтарды берілген температура интервалдарының интенсивті түзілуі қорытындысында байланыстырғыштың активациялануы PO42 болады. Модификациялаушы қоспалар комплексінің беріктік көрсеткіштеріне жəне композициялық ангидритті байланыстырғыш заттар негізінде гипсті тастың жұмсару коэффициентінің əсерін көрсететін тəуелділіктер жəне композициялық ангидритті байланыстырғыштың оптимальды құрамы анықталды. Ангидрит II еру жылдамдығының жоғарлауына қосылған əк қоспасы көп ылғал жасайды, сонымен бірге оның оптимальды мөлшері хлорлы немесе көміртекті натрийдің тиімді əрекетін күшейтетіні көрсетілді. Əдебиеттер 1 Будников П.П. Гипс, его исследование и применение. – М.-Л.: Стройиздат, 1943. 2 Панютин А.Г. Строительный гипс в стеновых изделиях малоэтажных зданий. – М.: Госстройиздат, 1959. 3 Волженский А.В., Стамбулко В.Н., Ферронская А.В. Гипсобетоннопуц цолановые вяжущие, бетоны и изделия. – Изд. лит. по строит., 1971. – С. 1-316. 4 Будников П.П., Гулинова Л.Г. Различные модификации гипса, как возбудителя твердения основных доменных шлаков // Прикладная химия. – 1932. – С. 3-4. 5 Будников П.П., Значко-Яворский М.Л. Гранулированные доменные шлаки и щлаковые цементы. – М.: Промстройиздат, 1953. №№7-9(73-75), шілде-қыркүйек, июль-сентябрь, July-September, 2013 ISSN 2307-017X Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research ___________________________________________________________________ 126 Əлеуметтік жəне гуманитарлық ғылымдар БАТЫРБЕК Аружан Нурдаулеткызы, ученица 8 «Ə» класса КУ «Казахская средняя школа №1 имени Д.А. Конаева», город Капшагай, Алматинская область, Республика Казахстан Руководитель: АМАНБАЕВА Сауле Каппазовна, учитель КУ «Казахская средняя школа №1 имени Д.А. Конаева», город Капшагай, Алматинская область, Республика Казахстан РОЛЬ КОМПЬЮТЕРНОГО СЛЕНГА В РАЗВИТИИ РУССКОГО ЯЗЫКА Аннотация Научная работа посвящена теме «Роль компьютерного сленга в развитии русского языка». Данное исследование о роли компьютерного сленга в развитии русского языка является актуальной проблемой. Автор затрагивает тему активного проникновения в литературный русский язык разговорного, просторечного языка, иностранных слов, а также сленга. Цель работы: Проанализировать, является ли компьютерный сленг виновником того, что «великий и могучий» русский язык теряет самобытность, становится вульгарным или сленг – это лишь закономерность в развитии современного общества. Научная работа проводится ученицей 8 «Ə» класса Батырбек Аружан. Для своей творческой работы она использовала самые свежие исследования, размещенные на сайтах Интернет. Автор исследования самостоятельно прочитала много научных изданий и анализировала их. Кроме того, ученица самостоятельно провела анкетирование среди своих сверстников и среди жителей города, систематизировала результаты. Подведя итог работы, она привела бытующие аргументы «За» и «Против» использования компьютерного сленга в разговорной речи. Настоящая научная работа может широко применяться на факультативных занятиях 8-11 классов, гимназий, лицеев, колледжей классов с углубленным изучением гуманитарных предметов, а также для самообразования при изучении компьютерных терминов. Введение. В школе мы изучаем русский язык с первого по одиннадцатый класс. Это один из труднейших школьных предметов. Но ни у кого не возникает сомнений в том, что изучать русский язык надо. Я думаю, что слова о величии русского языка о его красоте и богатстве, написанные в каждом учебнике русского языка, - это не пустой звук, не набор красивых фраз. Я лично искренне верю, что русский язык – «великий и могучий». К сожалению, сейчас для русского языка настало трудное время. Стремительные негативные изменения, которые происходят в нём, заставляют многих учёных, исследователей всё чаще и чаще говорить о том, что он истощается, теряет свой блеск, глубину. В чём причина негативных тенденций в развитии русского языка? Большинство исследователей сходится во мнении, что проблема основана на слишком активном проникновении в литературный язык разговорного, просторечного языка, иностранных слов, а также сленга. Особо выделяют компьютерный сленг, считая его «виновником» того, что русский язык теряет самобытность, становится вульгарным. Или всё-таки, как считают другие, сленг – №№7-9(73-75), шілде-қыркүйек, июль-сентябрь, July-September, 2013 ISSN 2307-017X Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research ___________________________________________________________________ 127 это всего лишь закономерное явление в развитии современного общества и нужно относиться к нему спокойно? Возможность ответить на этот проблемный вопрос стала основой актуальности моего исследования. Исследование актуальности темы. В целях выяснения распространенности компьютерного сленга, мною были составлены анкеты с вопросами об использовании компьютерного сленга в повседневной разговорной речи. Проводился опрос разных возрастных групп казахской средней школы №1 имени Д.А. Конаева до пенсионеров города Капшагай Алматинской области. Всего опрошено 32 человека. Подведя итоги анкетирования, я убедился, что компьютерный сленг занял прочное место в повседневной разговорной речи людей, являющихся пользователями ПК. Но и люди, совсем не имеющие никакого отношения к компьютеру, отвечая на вопросы анкеты, отмечают, что им знакомы некоторые слова компьютерного сленга. И только 4 человека из 32 опрошенных ответили, что не знают, что такое компьютерный сленг и никогда не слышали таких слов и даже не догадываются об их значении. Особое место компьютерный сленг, конечно же, занимает в Интернете. На нем создаются художественные тексты (можно говорить, вероятно, даже о целом направлении Интернет-литературы), которые хранятся затем в электронных библиотеках. В качестве примера приведем небольшой фрагмент из широко известного в Интернете текста «Гуртовщики мыши»: «Если вы только что закрепили себе Окна 95, вы можете увидеть, что ваша мышь плохо себя ведет. Курсор может не двигаться или движение мыши может проявлять странные следы на поверхности стола, окнах и обоях. Мышь может неадекватно реагировать на щелчок по почкам. Но не спешите! Это могут быть физические проблемы, а не клоп Окон 95» (см.: http://lib.ru). А многочисленные словари компьютерного сленга? Приведу в качестве примера введение к «Краткому словарю ФИДОвого диалекта» (автор Зыков 1996): «Этот бук релизится для юзеров, только что на халяву влезших в Фидо. Хотя даже старые фидошники могут откопать тут юзабельный хинт, ну или просто приколоться (Никита Зыков); Данный справочник предназначен в основном для пользователей персональных компьютеров, недавно вступивших в мир коммуникаций бесплатной сети ФидоНет. Однако и достаточно опытные в этом деле люди могут найти здесь для себя что- нибудь интересное, или хотя бы забавное (Никита Зыков)». В СМИ можно натолкнуться на часто употребляемые слова компьютерного сленга. Таков, в частности, глагол «виснуть» – 1. (о компьютере) прекращать реагировать на внешние воздействия (нажатие клавиш или кнопок мыши); 2. (о программе) переставать выполняться». Например: «Мы попали в сложную финансовую ситуацию, так что программа по строительству бань, увы, пока что зависла («Московский комсомолец». – 11 августа. – 1999). Таким образом, я сделала вывод о достаточной актуальности темы и считаю проблему перехода компьютерных терминов в русский сленг актуальной и заслуживающей пристального внимания. Место компьютерного сленга в языке. Имея дело с компьютерным сленгом, мы имеем дело с некоторым синтезом всех четырех групп: Во-первых, эти слова служат для общения людей одной профессии – программистов, или просто людей, использующих компьютер дня каких-то целей. №№7-9(73-75), шілде-қыркүйек, июль-сентябрь, July-September, 2013 ISSN 2307-017X Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research ___________________________________________________________________ 128 При этом они используются в качестве синонимов к английским профессиональным терминам, отличаясь от них эмоциональной окраской. Во-вторых, компьютерный сленг отличается «зацикленностью» на реалиях мира компьютеров. Рассматриваемые сленговые названия относятся только к этому миру, таким образом, отделяя его от всего остального, и зачастую непонятны людям несведущим. Например, ни каждому человеку станет понятно выражение трехпальцевый салют, которое обозначает сброс компьютера нажатием клавиш Ctrl- Alt-Del. Благодаря знанию такого специального языка компьютерщики чувствуют себя членами некой замкнутой общности. Таким образом, эти наблюдения не позволяют причислить компьютерный сленг ни к одной отдельно взятой группе нелитературный слов и заставляют рассматривать его как явление, которому присущи черты каждой из них. Это и позволяет определить термин компьютерный сленг, как слова, употребляющиеся людьми, имеющими непосредственное отношение к компьютерам в повседневной жизни, заменяющие профессиональную лексику и отличающиеся разговорной окраской. Кроме того, нельзя забывать, что большинство слов, относящиеся к компьютерному сленгу, являются производными от профессиональных терминов, практически все из которых заимствованы из английского языка. Поэтому необходимо проследить: 1) за появлением этих терминов и за их переходом в русский язык; 2) за процессом образования от этих терминов компьютерного сленга. Значение компьютерного сленга для русского языка. Проследив путь слова от самого рождения в английском языке до перехода в сленг, я заключила, что сленг в русском языке является своеобразной «отдушиной», облегчающий процесс адаптации англоязычного термина. Сленг помогает ускорить этот процесс, в ситуации стремительного развития компьютеров, когда язык пытается угнаться за новыми технологиями. В этом вопросе русский язык, вне всяких сомнений, находится под непосредственным влиянием английского языка. И мы не сможем остановить этот процесс, до тех пор, пока сами не станем создавать что-то новое в области компьютерных технологий. Как мы видим, компьютерный сленг в большинстве случаев представляет собой английские заимствования или фонетической ассоциации, случаи перевода встречаются реже, да и то благодаря бурной фантазии компьютерщиков. К привлечению иностранных слов в язык всегда следует относиться внимательно, а тем более, когда этот процесс имеет такую скорость. Существование компьютерного сленга позволяет специалистам не только почувствовать себя членами некоей замкнутой общности, но и позволяет им понимать друг друга с полуслова, служит элементарным средством коммуникации. Не будь сленга, им бы пришлось или разговаривать на английском языке, или употреблять в своей речи громоздкие профессионализмы. Вывод. Итак, можно сделать вывод: компьютерный сленг был, есть и будет в разговорной речи современного человека. Хорошо это или плохо? Вопрос, по- видимому, остаётся спорными. Компьютерный сленг нельзя ни запретить, ни отменить. Он меняется с течением времени, одни слова умирают, другие – появляются, точно так же, как и в любом другом языке. Конечно, плохо, если компьютерный сленг полностью заменяет человеку нормальную речь. Но современного человека совсем без компьютерного сленга представить невозможно. №№7-9(73-75), шілде-қыркүйек, июль-сентябрь, July-September, 2013 ISSN 2307-017X Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research ___________________________________________________________________ 129 Главные достоинства тут – выразительность и краткость. Не случайно, что в настоящее время компьютерный сленг употребляется в прессе и даже в литературе (причем не только в специализированной) для придания речи живости. Даже государственные деятели высокого ранга используют в своих выступлениях сленговые выражения. Следовательно, нельзя относиться к компьютерному сленгу как к чему-то тому, что только загрязняет русский язык. Это неотъемлемая часть нашей речи. Но и опускать глаза, закрывать уши, прятаться от этой проблемы тоже не стоит. Я думаю что компьютерный сленг должен стать объектом пристального внимания ученых-языковедов, ведь, как показывают примеры других жаргонных систем, специальная лексика иногда проникает в литературный язык и закрепляется там на долгие годы. жүктеу/скачать 7,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|