35
2-нші ереже.
«О» дыбысы сөздің бас буынында ғана естіледі. Басқа бу-
ындарында һәм дауысты дыбыстардан соң қазақ сөзінде һеш
орында естілмейді, сондықтан бас буыннан басқа орында яки
дауысты
дыбыстан соң و (о) жазылса,
ؤ (ұ) қылып оқу тиіс.
Сынау. Төмендегі сөздерді көшіртіп,
و (о) келетін жеріне
و
(о) қойдырып,
ؤ (ұ)
келетін жеріне ؤ қойдырып жаздырту.
Күресін қар көбейтер, қара қарын дау көбейтер. Бәрің бірдей
қойшы болсаң, құл боларсың, бәрің бірдей тойшы болсаң қу
боларсың. Ауыл қонағы айда-жылда бір қонар. Құтты қонақ
келсе, қой егіз табар, құтсыз қонақ келсе, қойға қасқыр шабар.
Ауруда шаншу жа ман, сөзде қаңқу жаман. Ac – адамның арқауы.
Аман болса бұл басым, тағы шығар бұл шашым. Дертің тұмау
болсын, қысың тұман болсын. Татулық – байлық. Төртеу түгел
болса, төбедегіні алады, алтау ала болса, ауылдағы кетеді. Бай
бір жұттық, батыр бір оқтық. Тоқал ешкі мүйіз сұраймын деп
құлағынан айырылған. Алуан-алуан жүйрік бар, әліне қарай
жүгірер.
3-нші ереже.
«
У» қысқа айтылатын дыбыс, «
у» ұзын естілсе, ол жерде екі
«
у» болғандықтан, оның алдыңғысы
бүтін «у», соңғысы
жар-
ты «у»,
шолақ «у», «у»
ұзын естілетін жерге екі «
у» жазу тиіс.
Достарыңызбен бөлісу: