115
d. Соңғы көлемді анықтаңыз. Түбірлік жүйенің көлеміне тең жылжуды
табу үшін соңғы көлемнен бастапқы көлемді алып тастаңыз. Миллилитрдегі
сұйықтық көлемі текше сантиметрдегі тамырлардың кеңістіктік көлеміне тең.
Көлемді деректер кестесіне енгізіңіз
Баламалы әдіс: Су шүмектен
аға бастағанша, құю шүмегі бар
сыйымдылыққа су қосыңыз. Артық су ағып кетсе, шүмек
астына
градуирленген цилиндр орнатыңыз және түбірлік жүйені толығымен салыңыз.
Градуирленген цилиндрге келіп түсетін су мөлшерін өлшеңіз.
8. Тамыр жүйесінің ұзындығын бағалаңыз. Бұл параметрді бағалау үшін
біз бірінші басшы әзірлеген әдісті қолданамыз (1966, Бағбандық ғылымдар
журналы 41: 197-206) және бірнеше басқалармен өзгертілген.
a. Қағаз бетіне тамыр жүйесін орналастыру үшін көлемі 5 × 5 см торды
созыңыз.
b. Тамыр жүйесін мүмкіндігінше мұқият құрғатыңыз, оны қағаз немесе
мата сүлгілермен шаю арқылы, үдерісті жаңа орамалмен қайталаңыз және
тамыр жүйесіне бірнеше минут жата тұруға мүмкіндік беріңіз.
c. Тамыр жүйесін торға орналастырыңыз және тамырларды олар
жабылмайтындай етіп орналастырыңыз. Қажет болған жағдайда, ұзын немесе
көп тармақталған тамырларды кесіп, оларды тордың бос бөлігіне қоюға
болады.
d. Оларды торда ұстау үшін, оларды жұмсақ қысып, шынының парағын
немесе пластикті тамырдың үстіне қойыңыз. Қажет болса, шыны немесе
пластик парақты үстелге немесе орындыққа жабыңыз.
e. Қолмен санауышты пайдалана отырып, тамыр мен тор сызықтары
арасындағы қиылысулар санын жүйелі түрде санаңыз (көлденең және тік).
Ескертпе
:егер қиылысулардың жалпы саны 50-ден аз болса, 2 × 2 см торды
пайдалана отырып, а-e әрекетін тағы бір рет орындаңыз.
f. Түбірлік жүйенің есептік ұзындығын сантиметрмен есептеу үшін келесі
формуланы пайдаланыңыз (егер тор 2 см пайдаланылса, 3,93 коэффициентін
1,57-ге ауыстырыңыз):
Тамырдың ұзындығы (
К) = қиылыстар саны × 3,93
Деректер кестесінде тамыр жүйесінің болжамды ұзындығын (жақын см
дейін) жазыңыз.
9. 48 сағ құрғатудан кейін өсімдіктің жер үсті
бөліктерін пештен алып
шығарыңыз және құрғақ массасын өлшеңіз (ең жақын 0,1 г дейін). Деректер
кестесіне құрғақ массаны жазыңыз
10. Тамырлы жүйені пешке 60°C кезінде 48 сағатқа қойыңыз, оны тұрақты
массаға дейін кептіру үшін. Содан кейін тамыр жүйесінің құрғақ массасын (ең
жақын 0,1 г дейін) алады және оны техникалық паспортқа жазады.
116
11. Өсімдіктің жер үсті бөлігінің құрғақ массасын түбірлердің құрғақ
массасына бөліп, өсімдік үшін өскіндер /
тамырлардың арақатынасын
есептеңіз. (Бір түрдің шегінде, топырақ қаншалықты кедей болса,
өскін/тамырлар арақатынасы соншалықты төмен болады.)
Достарыңызбен бөлісу: