Қазіргі түркі тілдеріндегі сөзжасамдық Үдерістер шойбекова ғазиза бейсенбекқызы
жүктеу/скачать 1,7 Mb. Pdf көрінісі
|
ҚАЗІРГІ-ТҮРКІ-ТІЛДЕРІНДЕГІ-СӨЗЖАСАМДЫҚ-ҮДЕРІСТЕР
| Тапсырмалар:
1. Сөзжасам мен атау (аталым) теориясының арақатынасы. 2. Атау туралы жалпы тіл білімінде қалыптасқан пікірлер. 3. Қазақ тіл біліміндегі атау (аталым) теориясы туралы жаңа, тың пікірлер. 4. Атаулардың жасалуындағы семантикалық тәсілдің ерекше сипаты. 5. Аталымның жасалу сақинасы. 199 Тест сұрақтары: 1. Төмендегі синоним сөздердің доминант (тірек) сөзін көрсет А) ауқат В) дәм С) тағам D) ас 2. «Айдын шалқар көл» сөз тіркесі қандай тәсілмен жасалған? А) плеонастикалық В) кірігу С) парафраза D) қосарлану 3. Шикі өкпе, бала, нәресте деген синонимдер қандай тәсілмен жасалған? А) фразалық В) еркін С) ононимдік D) шектеулі 4. Аданас, аталас, ағайын синонимдеріндегі аданас қандай сөз? А) диалект В) жарыспалы С) күрделі D) термин 5. Жемқор, парақор синонимдері қандай тәсіл арқылы пайда болған? А) метафора В) сөзжасам С) метонимия D) қысқарту 200 ҚАЗІРГІ ТҮРКІ ТІЛДЕРІНДЕГІ СӨЗЖАСАМДЫҚ ҮДЕРІСТЕР 6. Орыс тілінен енген сөз арқылы жасалған омонимді көрсет: А) Жәшік – яшик (зат есім) В) ай (зат ес.) – ай (зат ес.) С) болыс (ет. – молыс (зат ес.)) D) сен (ет.) – сен (жік. ес.) 7. Астына мініп аң атты, Қолына алды болатты (Жамбыл) деген өлең жолдарында метафора қандай қолданыста? А) индивидуалды В) жалпы С) тілдік D) ұғымдық 8. Объект, диалект, екпін, үстеу, дирижер т.б. сөздер қандай сөздер қатарына жатады? А) бейнелі В) қарапайым С) терминдік D) диалект 9. Сөздерді бір-бірінен ажыратып танудағы негізгі мағына қандай мағына? А) грамматикалық В) лексикалық С) стилистикалық D) синтаксистік 10. Синонимдік, омонимдік, антонимдік мағыналар қалай дамиды? А) сөздің ішкі мағынасының дамуымен байланысты В) мағынаның тарылуымен байланысты С) сөздің сыртқы әсерден өзгеруімен байланысты D) сөздің ауыспалы мағынасының өзгеруімен байланысты 201 11. Жас адам, жас бала, жас ағаш тіркестері кандай мағынада қолданылып тұр? А) фразеологиялық байлаулы В) еркін С) Синтаксистік шартты D) туынды 12. «Жәрмеңке жастық уақыт өтті» деген сөйлемде «жәрмеңке» кандай мағынада колданылған? А) базар В) қуаныш, шаттык С) кызық, думан D) көніл-күй 13. Тамаша, шіркін, ойбай, ғажап сөздері кандай мағына береді? А) бейнелі В) поэтикалық С) бейтарап D) терминдік 14. Поэтикалық мағына дегеніміз не? А) бейнелі мағына В) ауыс мағына С) көтеріңкі стильдік мағына D) қарапайым мағына 15. Лексикалық мағынасы жоқ сөзді анықта: Оқу үшін барған еді. А) оқу В) барған С) үшін D) еді 16. Көмекші етістіктерде, шылауларда кандай мағына болады? А) грамматикалы қ В) лексика-грамматикалық С) лексикалық D) лексика-семантикалық 202 ҚАЗІРГІ ТҮРКІ ТІЛДЕРІНДЕГІ СӨЗЖАСАМДЫҚ ҮДЕРІСТЕР 17. С.К. Огден мен И.А. Ричардстың семантикалық үшбұрышына тән емес атауды көрсет: А) ой, сана, үғым (мағына) В) таңба (сөз) С) зат D) дыбыс 18. Болмыстағы заттар мен құбылыстардың сезім мүшелері мен түйсік арқылы санада бейнеленуін не деп атаймыз? А) Ұғым В) зат С) мағына D) таңба 19. Дыбыс пен мағына арасындағы тілдің дыбыстық бейнелеуіштің байланысын зерттейтін ғылым қалай аталады? А) фоностилистика В) фонема С) фоносемантика D) полисемия |