77
философияда іс-әрекетке нақты және жікке бӛлінген анықтама жоқ.
Бұл ұғымды ғалымдар әртүрлі мағынада қолданады» [146 57б.]. Іс-
әрекетті
диалектикалық-материалдық
тҥсінуде
(оның
басқаша
тҥсіндірмелері болса да, мысалы субъектік және объективтік
идеалистикалық) ең алдымен оның пәндік сипаты, іс-әрекеттегі пәндік
пен және сезімдіктің біртҧтастығы мойындалады. Мҧндай тҥсінуде іс-
әәрекетті белгілі бір адам жасайды – субъект немесе субъекттер
жиынтығы немесе белгілі бір адамдар қауымы. Іс-әрекет субъектінің
болуы, «әрекетшінің» болуы бҧл қҧбылысты психологиялық тҧрғыдан
тҥсіндіру ҥшін ӛте маңызды. Адам іс-әрекет субъекті ретінде
жоспарлайды, ҧйымдастырады, бағыттайды, оған тҥзетулер жасайды.
Сол мезгілдің ӛзінде іс-әрекеттің ӛзі адамды субъект, тҧлға ретінде
қалыптастырады. Субъект пен оның іс-әрекетінің байланысын
осылайша тҥсіну С.Л. Рубинштейн бойынша, сана мен іс-әрекеттің
біртҧтастығы принципін айқындайды. Іс-әрекеттің субъекттілігі (В.И.
Слободчиковтың, А.В. Петровскийдің тҥсініктемесіндегі субъект
феноменінің ортақ контексінде) оның негізгі сипаттамасының бірі
ретінде қарастырылады (С.Л. Рубинштейн, К.А. Абульханова, А.В.
Брушлинский, В.А. Лекторский, В.В. Давыдов және т.б.). А.Г.
Асмоловтың анықтамасы бойынша «
іс-әрекет дегеніміз субъекттің
қоршаған ортамен қарқынды түрде, ӛзін-ӛзі айқындаушы ӛзара
әрекеттесуінің иерархиялық жүйесі болып табылады, бұл процесс
Достарыңызбен бөлісу: