142
білу қабілеті (бірақ, әрине, беделдік тек осы негізде ғана жасалмайды,
мысалға, білімді ӛте тамаша білу, мҧғалім сезімталдығы мен әдебінің
негізінде де және т.б.). Авторитарлық қабілеттер мҧғалімнің тҧлғалық
сапаларының бірқатар жиынына байланысты, соның ішінде оның ерік
сапалары (шешімділік, тӛзімділік, табандылық, талап қоюшылық және
т.б.), және де оқушыларды оқыту мен тәрбиелеуге жауапкершілік
сезіміне, мҧғалімнің ӛзінің дҧрыстығына сенімділігіне, осы сенімділікті
ӛз шәкірттеріне бере алу іскерлігіне байланысты.
7. Коммуникативтік қабілеттер – балалармен қарым-қатынас
жасау қабілеті, олармен қарым-қатынас жасауда дҧрыс тәсіл таба алу,
олармен, педагогикалық кӛзқарас тҧрғысынан, орынды ӛзара
әрекеттесуді орнату іскерлігі, педагогикалық әдептің болуы.
8. Педагогикалық қиял (немесе, болжам жасау қабілеттер) – бҧл,
ӛз әрекеттерінің салдарын алдын ала кӛруден, оқушыдан болашақта кім
шығатынын елестете отырып, оның тҧлғасын тәрбиелеуді жобалаудан,
тәрбиеленушілердің қандай да бір сапаларының дамуын болжай алу
іскерлігінен кӛрінетін арнайы қабілеттер.
9. Зейінді бір мезгілде бірнеше іс-әрекеттерге тарату қабілеті
мҧғалім жҧмысы ҥшін ерекше мәнге ие. Қабілетті, тәжірибелі мҧғалім
материалды мазмҧндаудың мазмҧны мен формасын, ӛз ойының (немесе
оқушы ойының) ӛрісін мҧқият бақылайды, сонымен бірге оқушылардың
барлығын кӛз алдында ҧстайды, шаршау, назар аудармау, тҥсінбеу
белгілерін, тәртіп бҧзуды байқап отырады, және де ӛз мінез-қҧлқын
қадағалап отырады (тҧрысы, мимикасы және пантомимикасы, жҥрісі).
Келтірілген педагогкиалық қабілетттер анықтамасынан кӛрініп
отырғандай, олар ӛз мазмҧнында, біріншіден, кӛптеген тҧлғалық
сапаларды қамтиды, және екіншіден, белгілі бір әрекеттерде,
іскерліктерде ашылады. Бҧл жерде, бірнеше қабілеттер мазмҧнына
енетін іскерліктер бар, мысалы, дидактикалық қабілеттерге жататын
шәкірттердің ӛз бетінше жҧмысын ҧйымдастыру іскерлігі, іс-жҥзінде
басқалардың жҧмысын ҧйымдастыру іскерлігі болып табылады. Ол
ҧйымдастырушылық қабілетіне кіреді. Перцептивті қабілеттерді
ашатын іскерліктер, зейінді тарату қабілетіне енетін іскерліктерге ӛте
таяу, және т.б. бҧл, мҧғалімнің белгілі бір әрекеттері (іскерліктері)
негізінде, тіпті қандайда бір педагогикалық функция жҥзеге асатын
олардың жиынтығында, бірнеше қабілеттер жатуы мҥмкін екендігін
кӛрстетеді.
Достарыңызбен бөлісу: