boyish ['bɔii∫] adj балаң, балғын;
баланыкіндей, бала сияқты ♦~ hopes – балғын үміттер boyishly ['bɔii∫li] adv boyishness ['bɔii∫nis] n балаңдық, балғындық;
бала сияқтылық
Boy Scout [,bɔi'skaut] scout 2
boy wonder [,bɔi'wʌndə(r)] өте табысты бала,
жас жігіт (сөзбе-сөз: таңғаларлық бала)
bozo ['bəuzəu] n (pl~s) есалаң, ақымақ ♦Who’s the ~ in the pyjamas? – Мына пижама киген жетесіз неме кім? bra [brα:] = brassiere
brace I [breis] A.n 1.қапсырма, құрсау,
қапсырма шеге, жақ(ша) шеге (скоба) 2.тісті
түзеу үшін ауыздың ішінен киетін қапсырма
сым 3. ~s (US suspenders) иық бау, аспа бау,
подтяжки (сымның, шалбардың) 4. { жəне
} белгілері, жақша 5. = ~ and bit B.v 1.(a)
(қапсырмамен, құрсаумен, ұстатқышпен)
ұстату, қапсыру ♦The struts are fi rmly ~d. – Темір стерженьдер мықтап тұрып қапсырылған. (b)бекіту, мықтылау 2.аяғымен,
қолымен тіреу, ұстау ♦He ~d his foot against the wall and jumped. – Ол аяғын дуалға тіреп секірді. 3. ~ onself (for smth) (қиын я жайсыз
нəрсеге) бас тігу, бел буу, көз тігу, əзірлену
♦We ~d ourselves for a bumpy landing. – Біз өзімізді жайсыз қонуға əзірледік. 4. (phr v) *to ~ up (жеңіліс, реніштен кейін) жасымау,
ұнжырғасы түспеу
brace II [breis] n (pl өзгермейді) жұп, қос, екі
♦two ~ of partridges – төрт (екі жұп) құр ♦a ~ of pistols – қос тапанша (пистолет) brace and bit [,breisənd'bit] n коловорот, қол
бұрғысы
bracelet ['breislit] n (a)білезік (b) (қолға
тағатын) мата таспа, білезік
bracing ['breisiŋ] adj сергітетін, ширататын ♦a ~ sea breeze – жан сергітерлік теңіз самалы bracket ['brækit] A.n 1.тұтқа, құлақ, ілме (м:
қабырғаға ілінетін жиһазды ұстап тұратын)
2. (əдетте pl) (сөз(дер)ді, сөз тіркестерін
жақшаға алатын) жақша (м: ( ) – round ~s or
parenthesis – доға жақша(лар); [ ] – square ~s
– шаршы (квадрат) жақша(лар); < > - angle
~s – бұрыш жақша(лар); { } – braces – құрсау
жақша(лар) ♦Put your name in ~s. – Есіміңді жақшаға ал. ♦Please put the proposal of the Kazakh delegation in square ~s. – Қазақстан делегациясының ұсынысын шаршы жақшаға алуыңызды өтінемін. 3.əлеуметтік, т.б. топ,
қабат, санат ♦to be in lower/higher income ~ - кірісі аз/көп қабатта (топта) болу ♦the 20- 30 age ~ - 20 мен 30 жас аралығындағылар (20-30 жастағылар) B.v 1.ұстамамен,
мықтамамен, жақшамен ұстату, мықтау, бекіту
3.(сөзді, фразаны, ұсынысты, т.с.с.) жақшаға
алу, қою 3.~ A and B (together); ~ A with B топтастыру, бір топқа, санатқа жатқызу,
енгізу ♦It’s wrong to ~ him with the extremists in his party – his views are very moderate. – Оны өз партиясындағы экстремистер қатарына жатқызу қате – оның көзқарастыры байыпты. brackish ['bræki∫] adj кермек, кермек дəмді (су)
bract [brækt] n гүл күлтесінің астындағы
жапырақшалар
brad [bræd] n (= paper fastener) қағаз
(канцеляриялық) түйрегіш, түйреуіш
bradawl ['brædɔ:l] n біз (құрал)
brae [brei] n (Scot) тік еңіс, құлама жер, биік
ылди
brag [bræg] A.v (-gg-) ~(about/of smth) мақтану, лепіру, көпіру, бөсу ♦Stop ~ging! – Көпірмеші осы! ♦He’s been ~ging about his new car. – Ол өзінің жаңа машинасына мақтанып жүр. B.n 1.көпірме сөз, бөспе, мақтан сөз 2.
мақтаншақ, бөспе
braggart ['brægət] n мақтаншақ, бөспе
bragger ['brægə(r)] n мақтаншақ, бөспе
braggery ['brægəri] n мақтаншақтық, бөспелік
brahmin ['brα:min] n (кейде brahman [-ən])
браһман, брахман (көне Үндістандағы ең
жоғарғы тап (каста) өкілі)
braid [breid] A.n 1. (a) өрме бау, өрме тоқыма
(бірнеше жіпті айқастыра өрген жіп я таспа)
(b) оқа (алтын оқа, күміс оқа) ♦The general’s uniform was trimmed with gold ~. – Генералдың униформасы алтын оқамен əдіптелген еді. 2.
(US) өрім, бұрым (шаштың) = plait ♦She wears her hair in ~s. – Ол шашын өріп жүреді. B.v 1.
(a)өру, тоқу (b)өрме баумен, оқамен əдіптеу,
көмкеру, жиектеу 2. (US) өру = plait ♦She ~s her hair every morning. – Ол таңертеңгісін ылғи да шашын өреді. Braille [breil] Брейл (соқырларға арналған оқу,
жазу жүйесі)
brain [brein] A.n 1.ми ♦a disease of the ~ - ми ауруы ♦The ~ is the centre of the nervous sys- tem. – Ми - нерв жүйесінің орталығы. ♦~ surgery – миға (жасалған) хирургиялық опе- рация 2.ми, ақыл ♦He has very little ~. – Оның ақылы аз. ♦She has an excellent ~. – Ол өте ақылды. ♦You need ~s to become a university professor. – Университет профессоры болу үшін саған ми керек. 3. (ауызекі) (a)ақылды
адам, данышпан, ойшыл, алғыр ♦He is one of the leading ~s in the country. – Ол елдегі мықты ойшылдардың бірі. (b) the ~s «ми», топтағы
ең ақылды адам ♦He’s the ~s of the family. – Ол отбасының «миы». ♦She was the ~s behind the whole scheme. – Бүткіл жоспардың артында тұрған сол. 4. (idm) *to blow one’s ~s out blow *to cudgel one’s ~s cudgel *to have smth on the ~ (ауызекі) бірнəрсені қоймай
ойлау ♦I’ve had this tune on the ~ all day but I can’t remember what it’s called. – Бұл əуен күні бойы есімнен кетпеді, алайда қалай атала- тыны есіме түспей-ақ қойды. *to pick smb’s ~s pick *to rack one’s ~(s) rack *to tax one’s/smb’s ~s tax B.v басынан ұрып өлтіру
♦(ауысп. мағ.) I nearly ~ed myself on that low beam. – Ана төмен белағашқа басым соғылым парша-паршасы шыға жаздады. brain child [‘breinʧaild] біреудің өзі ойлап
тапқан жоспары, туындысы ♦Remodeling the kitchen was Dad’s ~. – Кухняны басқаша өзгерту - əкемнің өз ойы болатын. brain-drain ['breindrein] (ауызекі) (сөзбе-сөз:
мидың сарқылуы) елдегі интелектуалдық
ресурстың, жоғары дəрежелі жұмыс күшінің
елден ағылуы
brain-fever [‚brein,fi :və(r)] мидың қабынуы
brainless [‚breinlis] adj мисыз, ақымақ
brain-pan [‚breinpæn] n бассүйек, бастың
сүйегі
brain-power [‚brein,pauə(r)] n 1.ми күші, ми
қабылеті 2.аса қабылетті ғалымдар, адамдар
brain-sick [‚breinsik] adj ақымақ, есуас
brainstorm [‚breinstɔ:m] n 1.мидың, ойдың
оқыс толқуы, еліруі 2. (Brit ауызекі) ойдың,
естің абдырауы, берекесінің қашуы ♦I must have had a ~ - I couldn’t remember my own telephone number. – Мен есімді жоғалтып алған болуым керек – бір сəтке өз телефон нөмірімді еске түсіре алмай тұрдым. 3. (US ауызекі) = brainwave brainstorming ['breinstɔ:miŋ] n (көбінесе US)
топ болып мəселе я тақырып жөнінде пікір
алмасу
brain-teaser ['breinti:zə(r)] n күрделі мəселе
(сөзбе-сөз: ми қытықтағыш)
brain(s) trust ['brein(z)trʌst] (телерадио хабар-
ларында) ақыл-кеңес беретін эксперттер тобы
brainwash ['breinwɒ∫] v~ smb (into doing smth) (сөзбе-сөз: миын жуу) басын айналды-
ру, айныту; үгіт, насихат күшімен көзқарасын
өзгерту ♦Young people are being ~ed by this religious group. – Мына діни топ жас балалардың басын қатырып жүр. brainwashing n brainwave ['breinstɔ:m] n(brainstorm) (кенет
ойға келген) ұтқыр ой, тамаша ой ♦Unless someone has a ~ we’ll never solve this problem. – Біреуміздің басымызға бір ұтқыр ой келмей, мына мəселені шешетін түріміз жоқ. brainy ['breini] adjақылды, тапқыр
braird ['brɛəd] A.n жаңа өскін, жаңа өркен B.v өну, қылтию (өсімдіктің)
braise [breiz] v бұқтыру (етті, жемісті) ♦~d beef and onions – бұқтырылған сиыр еті мен пияз brake I [breik] A.n тежегіш (машинаныің,
т.б.) ♦to put on/apply the ~s – тежегішті басу/қолдану ♦His ~s failed on a steep hill. – Оның тежегіші тік жотада ұстамай қалды. ♦(ауысп. мағ.) The government is deter- mined to put a ~ on public spending. – Үкімет əлеуметтік қаржыландыруды шектеуге бел буды. B.v тежегішті басу, қолдану ♦The driver ~d hard as the child ran onto the road in front of him. – Тап алдынан жолға жүгіре шыға кел- ген баланы көріп, жүргізуші тежегішті бар пəрменімен басты. brake II [breik] n тал-шілік, бұталы жер, тоғай,
жыңғыл
brake III [breik] n үлкен папоротник,
қырыққұлақ
brake band ['breikbænd] (болаттан жасалған)
тежегіш таспасы
brake fl uid ['breikfl u:d] тежегіш сұйықтығы
brake-horsepower [,breik'hɔ:spauə] n тежегіш
күші (моторды тежеу күші)
242
243
brake light ['breiklait] n (USstoplight) тежегіш
шамы (тежегішті басқан кезде жанатын маши-
на артындағы шам)
brake(s)man ['breik(s)mən] поезд
жүргізушісінің көмекшісі
brake shoe ['breik∫u:] n тежегіш қапсырмасы,
қалыбы, колодка
bramble ['bræmbl] n (бот) бөрткен, қара
бүлдірген
bran [bræn] n кебек, еленді (елеп, ұннан
бөлінген қоқым, қалдық)
branch [brα:nʧ; US brænʧ] A.n 1.бұтақ, тармақ
♦He climbed up the tree and hid among the ~es. – Ол ағашқа өрмелей бара бұтақтардың арасына тығылды. 2.тармақ, сала, сілем
(жол, тау, өзеннің) 3.үрім-бұтақ; ғылым, т.с.с.
тармағы ♦His uncle’s ~ of the family emigrated to Australia. – Оның ағасының үрім-бұтағы Австралияға қоныс тепкен. 4. филиал, тармақ
(үлкен ұйымның, т.с.с.) ♦The bank has ~es in all parts of the country. – Елдің барлық түпкірінде банктің тармақтары бар. 5. (idm) *root and ~ root B.v 1.тармақтану, бұтақтану, сілемдену
2. (phr v) *to ~ off (a)көліктің үлкен жолдан
кіші долға түсуі ♦The car in front of us suddenly ~ed off to the left. – Алдымыздағы машина кілт басқа жолға түсіп кетті. (b) жолдың ұсақ
жолдарға тармақталуы ♦The road to the village ~es off on the right. – Ауылға баратын жол оңға қарай кетеді. *to ~ out (into smth) жаңа
бағытта өрбу, өрістеу, қанат жаю ♦Don’t be afraid to ~ out and try new ideas. – Тың өріске бас қойып, жаңа идеялармен айналысқаннан қаймықпағын. branchiae ['bræŋki:] n [pl] желбезектер
(балықтың)
branchial, branchiate ['bræŋkiəl; 'bræŋkieit] adj желбезекті, желбезек тəрізді, желкен тынысты
branchy [brα:nʧi] adj бұтаққа толы, тармаққа
толы, бұтақты, тармақты
brand [brænd] A.n 1.(a) түр, сорт, сапа
♦Which ~ of toothpaste do you prefer? – ТІс пастасының қандайын ұнатасың(ыз-дар)? ♦~ loyalty – тұтынушылардың белгілі бір маркаға, компания өнімдеріне адалдығы (бүйрегі бұрушылық) (b) ерекше, оғаш,
біртүрлі, бірқызық ♦a strange ~ of humour – оғаш əзіл (біртүрлі əзіл) 2. (a) жанып жатқан
ағаш, ағаштың көсеуі (b)шала жанған отын,
шала 3.(a) (малға қызған темірмен басылған)
таңба, ен, белгі (b) (кейде branding-iron)
қыздырып мал таңбалайтын темір 5.(бұрын
қылмыскерлерге басылатын) таңба 5. (арха- изм) семсер B.v 1. ~ smth (on smth) ен, таңба
салу, таңбалау ♦On big farms cattle are usually ~ed. – Үлкен фермаларда əдетте малға ен салады. ♦(ауысп. мағ.) The experiences of his unhappy childhood are ~ed on his memory. – Бақытсыз балалық шағындағы өткен- кеткендері оның жадына мөрдей басылған. 2. ~ smb (as smth) біреуді жамандау, қаралау
♦The scandal ~ed him for life. – Жанжал оны бүткіл өмір бойына жаман атқа қалдырды. ♦He was ~ed (as) a trouble-maker for taking part in the demonstration. – Наразылық шеруіне қатысқаны үшін ол бұзық атанды. branded [‘brændid] adj əйгілі, жоғары сапалы
♦~ product - əйгілі компанияның өнімі branding-iron [‘brændiŋ,aiən] = brand A.3.(b)
brandish [‘brændi∫] v 1.бұлғау, желбірету
♦The demonstrators ~ed banners.- Шерушілер ұрандар желбіретті. 2.сермеу, бұлғау,
шошаңдату ♦to ~ a gun, knife, axe – қаруын, пышағын, балтасын шошаңдату brand name ['brænd,neim] белгілі фирма өнімі;
товардың сауда белгісі = trade name brand-new [,brænd'nju:] adj жап-жаңа, судай
жаңа
brandling ['brændliŋ] n жауын құрты, шылау-
шын, жер құрты
brandy ['brændi] n брəнди, брэнди (коньяктың
бір түрі)
brandy-snap ['brændi,snæp] n ирек ащы вафли
brant(-goose) [‘brænt(gu:s)] n (зоол) қарашақаз
brash I [bræ∫] adj (жақтырм) 1.менмен(шіл),
алкеуде, кеудемсоқ, өркөкірек ♦His ~ answers annoyed the interviewers. – Оның менмен жау- аптары сынақтан өткізушілердің қытығына тиді. 2.əлем-жəлем, жасымық, көзге түрпідей
қадалатын ♦He was wearing a rather ~ tie. – Оның галстугі тым ашық түсті еді. brash II [bræ∫] A.n 1.қоқым, қиық, тас-топырақ
үйіндісі 2.(кейде mush) жаға жиналған уатын-
ды мұздар 3.асқазан қыжылы, қышқыл, ащы
кекірік 4. (Brit жергілікті қолданыс) (a) тосын
нөсер, жаңбыр (b) лоқсу, лобу, жүрегі айну
brashly [‘bræ∫li] adv[қ-з: brash I] brashness [‘bræ∫nis] n[қ-з: brash I] brass [brα:s; US bræs] n 1.жез, брас (мыс пен
мырышты (цинк) қосып балқытып алған
ашық сары метал) ♦~ door knobs – жез есік тұтқалары 2.(a)жезден жасалған заттар (b)
жылқыға тағылған жез өрнек, əшекей 3. the ~ үрмелі музыка аспаптары 4. (Brit) (шіркеудің
қабырғасына ілінетін) мемориалдық тақта
5. (Brit slang) ақша, пұл ♦He's got lenty of ~. – Оның пұлы көп. 6. (ауызекі) бетбақтық,
именбеушілік ♦He had the ~ to ask his boss for a 20% pay rise. – Ол ұялмай-қызармай бастығынан жалақыны 20%-ке көтеруін сұрапты. 7. (idm) *bold as ~ bold *to get down to ~ tacks (ауызекі) басты фактілерді не
егжей-тегжейлі ойша қарастыра бастау *top ~ top
brassard ['bræsα:d] n (қолдың иық жағына
тағылатын) темір белгі, значок
brass band [,bræs'bænd] n үрмелі (муз-қ)
аспаптар оркестрі
brassed off [,brα:st'ɒf] adj (Brit ауызекі)
шаршаған, қажыған, жалыққан, мезі болған,
ығыры шыққан ♦I’m really ~ with the way he treats me. – Оның маған қарым-қатынасы жүйкеме тиіп болды. brasserie ['bræsəri] n барссери (тамақпен бірге
сыра ұсынатын ресторан)
brass hat [,bræs'hæt] (Brit ауызекі) (a)
жоғары шенді əскери офицер (b) маңызды
адам
brassiere ['bræsiə(r); US brə'ziər] n (кейде bra)
əйелдердің кеудетартқышы
brassilyadv[қ-з: brassy] brassiness n[қ-з: brassy]
brass knuckles [,bræs’nʌklz] (US) = knuckle duster brass plate [,bræs’pleit] n (атақты біреу жайлы
жазылып үй сыртына ілінген мемориал) жез
(мыс) тақта
brassy [‘brα:si] adj (-ier, -iest) 1.жез түсті, мыс
реңді 2.кернейдің үніндей қатты, ащы (дауыс)
3.жеңілтек (əйел)
brat [bræt] n (жақтырм) жүгермек, тентек
(бала)
brattle [‘brætl] A.n тарсыл, дүбір, тысыр,
шытыр, пытыр, қытыр B.v дүрсілдете,
тасырлата шабу, дүрсілдету, тасырлату
bravado [brə’vα:dəu] n өжетсіну, батырсыну
♦Take no notice of his threats – they’re sheer ~. – Оның қорқытқанына мəн берме - əшейін батырсығаны ғой. brave [breiv] A.adj (-er, -est) 1.батыр, өжет, ба-
тыл, қайсар, ержүрек, жаужүрек, өр, өржүрек,
қайсар, қайтпас ♦Be ~! Тайсалма! ♦It was ~ of her to go into the burning building. – Ол жанып жатқан үйге барып батырлық танытты. ♦~ act – батыл əрекет ♦a ~ fi ght against disease – ауруға қарсы батыл күрес 2. (idm) *~ new world (сөзбе-сөз: өжет жаңа əлем) қоғамдағы
революциялық өзгерістерден, реформалардан
туындайтын жаңа заман B.n 1.(Солт. Амер-қ)
үндіс жауынгері
2. the ~ батырлар, қаһарман адамдар ♦the ~ who died in battle – ұрыста қаза болған қаһармандар C.v 1.(жүрексінбестен,
қаймықпастан) бастан өткеру, бетпе-бет келу;
тайсалмау ♦to ~ dangers – қауіп-қатерден үрікпеу ♦to ~ one’s critics - өзін сынағандардан тайсалмау ♦We decided to ~ the bad weather. – Біз қолайсыз ауа-райына төтеп беруге бел будық. 2. (phr v) *~ it out қастыққа, айыпқа,
күдікке тіке қарау; тайсалмау ♦He tried to ~ it out when the police questioned him. – Полиция тергегенде ол қаймықпауға тырысты. bravely adv bravery ['breivəri] n ерлік, батырлық,
қайсарлық, табандылық ♦a medal for ~ in battle – ұрыстағы ерлігі үшін медаль bravo [,brα:'vəu] interj, n (pl~s) браво!
жарайсың! бəрекелді! (актерді, əншіні құптай,
қошаметтей дауыстау; сөз төркіні: итальян-
шадан аударғанда «батыл» дегенді білдіреді)
♦Bravo! Well played! – Барво! (Жарайсың!) Та- маша орындалды! bravura [brə'vuərə] n (муз-қ орындаудағы) та-
маша шеберлік, ғажап икем ♦a ~ performance – ғажап орындау brawl [brɔ:l] A.n ұрыс-керіс, кикілжің, егес,
ерегес, даурығу ♦a drunken ~ in a bar – бардағы мас егес (ерегес) B.v ұрысып-керісу,
дауырға ерегесу ♦gangs of youths ~ing in the street – көшеде ұрысып-керісіп жүрген жастардың əртүрлі топтары brawler ['brɔ:lə(r)] n егесуші, керісуші
brawn [brɔ:n] n 1.білеудей бұлшық ет(тер);
бұлшық ет күші, қара күш ♦a job needing brains rather than ~ - қара күштен гөрі миді қажет ететін еңбек 2. (Brit) (UShead-cheese)
244
245
қайнатылған шошқаның я бұзаудың бас еті
(қонаққа тартқан кезде жұқаланып тілініп
беріледі)
brawny ['brɔ:ni] adj (-ier, -iest) бұлшық еті
білеудей, өте күшті
bray I [brei] v (көне қолд) түю, уату,
талқандау
bray II [brei] A.n есектің аңырасы, аңырауы,
ақырысы B.v аңырау, ақыру ♦a ~ing laugh – ақыра қарқылдау brazen ['breizn] A.adj 1. (жақтырм)
безбүйрек, дөрекі ♦~ insolence, rudeness – ба- рып тұрған (нағыз) дөрекілік, ожарлық 2.(a)
мыстан, жезден істелген; жез, мыс сияқты
(b) ащы дауысты ♦the ~ notes of a trumpet – кернейдің ащы үн(дер)і B.v (phr v) *~ it out (қателікке, ағаттыққа қарамастан) беті бүлк
етпеу, шімірікпеу, безбүйректену
brazen-faced ['breiznfeist] adj беті бүлк етпе-
ген, именбеген, безбүйрек
brazenly ['breiznli] adv именбестен,
безбүйректене, -тікпен
brazier ['breiziə(r)] n 1.темір пеш 2.шашлық,
кəуап пісіретін пеш
brazil ['bræzil] n бразил 1.троп-қ Амер-да
өсетін, қызыл бояқ өндіруге қажет ағаш
(Caesalpinia – Сезалпиния) 2.осы сияқты
Үндістанда өсетін ағаш (Ceasalpinia sappan –
Сезалпиния саппан)
Brazilian [brə'ziljən] n, adj бразилия(лық)
brazil-nutn бразилия жаңғағы
brazil-wood = brazil
breach [bri:ʧ] A.n 1.(заңды, т.с.с.) бұзу,
салақтық ♦a ~ of trust, protocol – сенімді, про- токолды бұзу ♦a ~ of confi dence – құпиялықты, сенімді бұзу ♦a ~ of security – сақтық ережелерін бұзу 2.(қарым-қатынасты) бұзу,
үзу ♦a ~ of diplomatic relations between two countries – екі ел арасындағы дипломатиялық қатынастарды үзу 3.ойық, тесік, зақымданған
тұс ♦The huge waves made a ~ in the sea wall. – Алып толқындар теңіз жағасындағы дуалды ойды. 4. (idm) *to step into the ~ step B.v бұзу, жару, ою, тесу; ережені бұзу ♦Our tanks have ~ed the enemy defences. – Біздің танкілер жаудың қорғаныс шебін жарып өтті. ♦to ~ the rules –ережені бұзу breach of promise (заң) (бұрынғы кездерде)
үйленем деген сөзінде тұрмау
breach of the peace (заң) қоғамдық
тыныштықты, тəртіпті бұзған қылмыс (егес,
төбелес)
bread [bred] n 1.нан ♦a piece of ~ - бір үзім нан ♦white ~ - ақ нан 2. (slang) ақша, пұл 3. (idm)
*~ and water нан-су (яғни, талғажау етерлік
қана тамақ, қөрек) ♦I had to live on ~ and water when I was a student. – Студент кезімде нан- сумен ғана күн көрдім. *to cast one’s ~ upon