adieu [ə’dju:; US ə’du:] interj, n (фр) (pl adieus,
adieux [ə’dju:z; US ə’du:z]) (архаизм, кітаби)
1.қоштасу ♦Bidding them ~ we departed. –
Олармен қош айтысып тарқадық. 2. (idm) *to
make one’s adieus қош айтысу
ad infi nitum [,æd,infi ’naitəm] adv (латын)
шексіз, мəңгілік
adipose [‘ædіpəus] adj жануар майы, майлы
adiposity [ædі’pɒsəti] n майлылық
Adj abbr Adjutant
adjacency [ə’ʤeіsnsi] n көршілік, көршілестік,
іргелестік
adjacent [ə’ʤeіsnt] adj ~ (to smth) іргелес,
көрші, шектес ♦My room is ~ to his. – Менің
бөлмем оныкімен көрші. ♦~ villages –
іргелес ауылдар ♦~ angles (матем) – іргелес
бұрыштар
adjacently adv
adjectival [,æʤеk’taіvl] adj (грам) сын есімдік,
сын есім ретіндегі
adjectivally [,æʤеk’taіvəlі] adv
adjective [‘æʤіktіv] n (грам) сын есім
adjoin [ə’ʤɔіn] v іргелес, көрші, шектес болу
♦We heard laughter in the ~ing room. – Бізге
көрші бөлмеден қарқыл естілді.
adjoining [ə’ʤɔіniŋ] adj іргелес, көрші, шектес
adjourn [ə’ʤз:n] v 1. кейінге қалдыру,
уақытша тоқтату; үзіліс жасау ♦The trial was
~ed for a week. – Сот бір жетіге шегерілді.
♦The court will ~ for lunch. – Сот түстікке
үзіліс жасайды. 2.~ to... басқа жерге ауысу
♦After dinner we all ~ed to the lounge. –
Тамақтан соң бəріміз холлға ауыстық.
adjournment [ə’ʤз:nmənt] n
adjudge [ə’ʤʌʤ] v (кітаби) 1.(кейде adju-
dicate) үкім шығару, шешу ♦The court ~d her
(to be) guilty. – Сот оны кінəлі деп тапты
(үкім шығарды). 2.~ smth to smb айып тағу
♦The court ~d legal damages to her. – Сот оған
шығынды өтеткізетін үкім шығарды.
adjudg(e)ment [ə'ʤʌʤmənt] n
adjudicate [ə'ʤu:dikeit] v 1.төрелік ету, үкім
шығару ♦Would you please ~ on who should
get the prize? – Сыйлықты кім алуы керектігі
жөнінде шешім шығарар ма екенсіз? 2.= ad-
judge 1.
adjudication [ə,ʤu:dі’keіʃn] n
adjudicator [ə’dʒu:dіkeіtə] n төреші, арбитр
adjunct [‘æʤʌŋkt] v 1 ~ (to/of smth) тіркеме,
қосымша 2. (грам) анықтауыш, пысықтауыш
сөз (нақтылауды қажет етеді)
adjuration [,æʤuə’reіʃn] n [қ-з adjure]
adjure [ə’ʤuə(r)] v (кітаби) өтіну, жалыну ♦I
~ you to tell the truth before this court. – Мен
сізден сот алдында шындықты айтуды
өтінемін.
adjust [ə’ʤʌst] v 1.(a) ретке келтіру, дұрыстау,
түзеу ♦She carefully ~ed her clothes and her
hair before going out. – Ол сыртқа шығардан
бұрын киімін, шашын мұқият түзеді. (b)
сəйкестеу, икемдеу, лайықтау, ыңғайлау,
орнықтыру, қиюластыру ♦~ the rear mirror, the
focus of a camera – көліктің артқы айнасын
түзеу, фотоапараттың фокусын орнықтыру
♦The brakes need ~ing. – Тежегіштерді
дұрыстау керек. 2.~ (smth/oneself) (to smth)
бейімделу, үйрену ♦former soldiers who have
diffi culty in ~ing to civilian life – азаматтық
өмірге бейімделуі қиын бұрынғы солдаттар
3.(мəселені, дауды) реттеу, шешу
adjustable [ə’ʤʌstəbl] v икемге келетін,
бейімделетін, орнығатын♦~ bookshelf –
жиналатын кітап сөресі ♦~ screw-wrench
(spanner) – жайылмалы гайка кілті
adjusted [ə’ʤʌstid] adj икемделген, орныққан,
бейімделген, т.с.с. ♦~ fi re – көздеп атылған оқ
adjuster [ə’ʤʌstə] n 1.монтаж(дау)шы,
құраушы, орнатушы 2.реттеуші, басқарушы
adjustment [ə’ʤʌstmənt] n [қ-з: adjust]
adjutancy [‘æʤutənsi] n адъютанттық атақ не
қызмет
adjutant [‘æʤutənt] n 1.адъютант (бастықтың
қызмет бабындағы тапсырмаларын орындауға
тағайындалған офицер) 2. адъютант (əскери
бөлімдегі əкімшілік жұмысқа жауапты
офицер) 3. = adjutant bird
40
41
Adjutant General [,æʤutənt ‘ʤenərəl] генерал-
адъютант (армиядағы шені жоғары əкімшілік
офицер)
adjutant bird [‘æʤutənt bə:d] n үлкен үнді
шағаласы
ad lib [,æd ‘lib] А.adj, adv (кітаби, латын)
1.дайындалмастан, жанынан шығарып,
импровизациялап ♦an ~ performance – ойда
жоқта болған концерт (өнер көрсету) ♦I had
forgotten to bring my notes and had to speak
~. – Мен жазбаларымды əкелуді ұмытып
кетіп, ойдан сөйлеуге тура келді. 2.еркін,
қалауынша В.v (-bb-) дайындықсыз, жанынан
шығара сөйлеу, əрекет ету ♦ The actress often
forgot her lines but was very good at ~bing. –
Актриса көбінесе өз сөздерін ұмытып қалып
отырғанымен, жанынан шығара сөйлеуде
шебер болды.
Adm abbr Admiral
adman [‘ædmæn] n (pl admen [‘ædmen])
(ауызекі) жарнамашы, коммерциялық жарнама
шығарушы
admass [‘ædmæs] n (көне Brit) қоғамның
жарнама не баспасөз əсеріне тез бой алдырады
деген бөлігі
administer [əd’ministə(r)] v 1.(a) (кітаби) ~
smth (to smb) беру, қамтамасыз ету ♦~
punishment, justice – жазалату, əділдікті
қамтамасыз ету ♦~ relief to famine vic-
tims – ашаршылық құрбандарына қол ұшын
беру ♦~ an oath to smb – ант қабылдату (b)
қолдану ♦~ the law – заң қолдану 2.басқару,
бақылау ♦~ a charity – қайырымдылық қорын
басқару
administration [əd,mіnі’streіʃn] n 1.~ (of
smth) қамтамасыз ету, беру ♦~ of justice,
the law, charitable aid, an oath - əділдікті,
заңды қамтамасыз ету, қайырым жəрдемін
жеткіздіру, ант қабылдату 2.əкімшілік,
басқарма ♦He works in hospital ~. – Ол
госпитальдың əкімшілігінде жұмыс істейді.
3. (көбінесе the Administration) АҚШ
(Президенті) Əкімшілігі, Үкіметі ♦~ during
the Reagan Administration – Рейган Əкімшілігі
кезінде
administrative [əd’mіnіstrətіv; US -streіtіv] adj
əкімшілік, шаруашылық ♦an ~ post, problem -
əкімшілік қызмет, шаруашылық мəселесі
administratively adv
administrator [əd’mіnіstreіtə(r)] n 1.жетекші,
басқарушы, администратор 2.(заң)
қамқор(шы)
admirable [‘ædmərəbl] adj сүйсінерлік,
тамсанарлық, тамаша, керемет ♦an ~ per-
formance – тамаша концерт (өнер көрсету
♦His handling of the situation was ~. – Оның
жағдайды тізгіндеуі сүйсінерлік болды.
admirably [-əbli] adv
admiral [‘ædmərəl] n адмирал
admiralty [-əlti] n 1.the Admiralty (Brit)
адмиралтейство, Британиядағы бұрынғы теңіз
министрлігі 2.адмиралдық атақ
admiration [,ædmə’reiʃn] n 1.сүйсінушілік,
тамсанушылық, масаттану ♦They looked in
silent ~ at the painting. – Суретке олар үнсіз
тамсанушылықпен қарады. 2.мақтаныш,
беткеұстар ♦He was the ~ of his whole family. –
Ол бүткіл жанұясының мақтанышы еді. 3.
(idm) *a mutual ~ society (кекесін) бірін-бірі
қолпаштағыштар қоғамы
admire [,æd’maiə(r)] v l.~ smb/smth (for smth)
сүйсіну, тамсану, масаттану ♦They ~d our gar-
den. – Олар бақшамызға тамсана қарады. 2.
сүйсіну, тамсану
admirer [,æd’maiərə] n сүйсінуші,
масаттанушы, құштар, қадір тұтушы,
табынушы
admirіng adj сүйсінетін, қолдайтын,
тамсанатын
admiringly adv сүйсіне, қолдай, тамсана
admіssible [əd’misəbl] adj 1.(заң) жарамды,
жарайтын, қабылдауға болатын ♦~
evidence – жарамды айғақ 2.(кітаби) көнуге,
төзуге болатын, көнерлік, төзерлік ♦Such
behaviour is not ~ among our staff. – Біздің
қызметкерлердің арасында мұндай жүріс-
тұрысқа орын жоқ.
admissibility [əd,misə’biləti] n
admissibly [-bli] adv
admission [əd’miʃn] n 1.~ (to/into smth)
қабылдау, кіру, мүше болу ♦~ to the club –
клубқа қабылдану (мүше болу) ♦~ to a univer-
sity – университетке қабылдану 2. (кіргені
үшін) жарна, төлем ♦You have to pay ₤2 ~.
– Кіру үшін ₤2 төлеуіңіз керек. 3.~ (of smth);
~ (that...) мойындау ♦an ~ that one has lied –
алдағанын мойындау ♦Her resignation amounts
to an ~ of failure. – Отставкаға кетуі оның өз
сəтсіздігін мойындағанымен пара-пар. 4.(idm)
*by/on one’s own ~ өзі мойындағандай, өзінің
мойындауынша ♦He is a coward by his own ~. –
Өзінің мойындауынша, ол – қорқақ.
admit [əd’mit] v 1.~ smb/smth (into/to smth)
қабылдау, енгізу, кіргізу ♦That man is not to be
~ted. – Ана адамды енгізуге болмайды. ♦Each
ticket ~s two people to the party. - Əр билет
кешке кіру үшін екі адамға жарайды. ♦The
small window ~ted very little light. – Шағын
терезе арқылы аз ғана жарық түсіп тұрды.
♦to ~ to school – мектепке қабылдау 2.сыйғызу,
қабылдау ♦The theatre ~s only 250 people. –
Театрға 250 адам ғана сыяды. 3.~ to smth/do-
ing smth мойындау ♦to ~ one’s guilt, mistake –
кінəсін, қатесін мойындау 4.(кітаби)~ of smth
бірнəрсені мүмкін ету, орын қалдыру ♦His con-
duct ~s of no excuse. – Оның қылығын кешіруге
ешбір қисын жоқ. ♦The plan does not ~ of
improvement. – Мына жоспарды жақсарту
мүмкін емес. 5. (idm) *be ~ed to smb’s pres-
ence (кітаби) (біреуді көру үшін) кіруге рұхсат
ету
admittance [əd’mitns] n 1.кіру, ену 2.кіруге
рұхсат
admitted [əd’mitid] adj өзі мойындағандай ♦an
~ liar – суайттығы бетіне шыққан
admittedly [əd’mitidli] adv 1. айтуына
қарағанда ♦A~, he didn’t know that at the time. –
Айтуынша, бұл туралы ол сол кезде білмепті.
2.шынында, расында ♦A~, I’ve never actu-
ally been there. – Расында, ол жерде мүлде
болмаппын.
admix [əd’miks] v араластыру, шылау, т.с.с.
admixture [æd’mikstʃə(r)] n (кітаби) (a) қоспа,
араласқан, шыланған нəрсе (b) араластыру
(процесі)
admonish [æd’mɒniʃ] v (кітаби) l.~ smb (for/
against smth) ескерту, сөгу ♦The teacher ~ed
the boys for being lazy. – Мұғалім ұлдарды
жалқаулығы үшін сөкті. 2. ақыл айту, кеңес
беру ♦She ~ed us to seek professional help. – Ол
бізге кəсіби көмек алуға кеңес берді.
admonishment [æd’mɒniʃmənt] n (кітаби)
ескерту, сөгу
admonition [,ædmə’niʃn] = admonishment
admonitory [əd’mɒnitri; US -tɔ:ri] adj (кітаби)
(қ-з: admonish)1.ескертетін, сөгетін 2.ақыл,
кеңес беретін
ad nauseam [,æd ‘nɔ:ziæm] (латын)
жалықтыратын, тойдыратын, жүрекке,
жүйкеге тиетін ♦to play the same tape ~ - бір
таспаны (касетаны) жүйкеге тигенше
(қайта-қайта) ойнату
ado [ə’du:] n қиыншылық; апыр-топыр болу;
бейберекет тірлік ♦It was all much ~ about noth-
ing. – Бұл жөнсіз абыр-сабыр болды.
adobe [ə’dəubi] 1.шикі, күнге қақталған кірпіш
♦~ houses – шикі кірпіштен салынған үйлер
2.осындай кірпішті жасауға керек балшық
adolescence [,ædə’lesns] n жас өспірім шақ,
жеткіншек кез
adolescent [,ædə’lesnt] adj, n жасөспірім,
жеткіншек (əдетте 13 пен 17 жас аралығы)
adopt [ə’dɒpt] v 1.~ smb (as smth) асырап алу,
бағып алу ♦to ~ an orphan – жетім баланы
асырап алу ♦ He is their ~ed son. – Ол олардың
асыранды ұлы. 2.~ smb as smth сайла(н)у,
тағайында(л)у ♦She has been ~ed as Labour
candidate for York. – Ол Йорктегі Лейбор
партиясының кандидаты болып сайланды.
3.(а) қабылдау, игеру ♦to ~ a custom, an idea,
a style of dress – салт, идеяны, көйлек үлгісін
қабылдау (b) ұстану ♦to ~ a hard line towards
terrorists – террористерге қарсы ымырасыз
бағыт ұстану 4.қабылдау, мақұлдау ♦Con-
gress has ~ed the new measures. – Конгресс
жаңа шараларды мақұлдады (қабылдады).
5.(лингв.) сөз ауысу, қабылдау
adoptee [,ædɒpti:] n асыранды, асырап
алынған адам
adoption [ə’dɒpʃn] n [қ-з: adopt] ♦to offer a
child for ~ - сəбиді асырауға ұсыну ♦ her ~ as
Labour candidate for York – оның Йорктегі
лейбористер кандидаты болып сайлануы ♦
the country of her ~ - оны асыраған ел ♦This
textbook has had ~s in many countries. –
Мына оқулық көптеген елдерде (арнайы оқу
мақсатына) таңдалып алынған.
adoptive [ə’dɒptiv] adj 1.асыраған, асырап
алған, өгей ♦his ~ parents – оның өгей (асырап
алған) ата-анасы 2.қабылдағыш, тез игергіш
adorable [ə’dɔ:rəbl] adj аса тартымды, сүйікті,
сүйкімді, т.с.с. ♦What an ~ child! – Неткен
сүйкімді сəби. ♦Your dress is absolutely ~. – Сенің
көйлегің – керемет. ♦ My darling, you are ~. –
Сүйіктім, сен ғажайыпсың.
adorably [-əbli] adv
42
43
adore [ə’dɔ:(r)] v 1.(a) шексіз сүю, қадірлеу,
аялау, құрмет тұту ♦ He ~ s his wife and chil-
dren. – Ол əйелі мен балаларын аялайды. (b)
құлшылық ету, сиыну, табыну 2. ( кітаби)
құштар болу, өте жақсы көру ♦to ~ ice-cream,
Paris – балмұздаққа құштар болу, Париж
десе есі кету ♦ I simply ~ that dress! – Мен сол
көйлекке ғана құштармын!
adoration [,æd ɔ:’reiʃ(ə)n] n (a) шексіз
сүю(шілік), қадірлеу, аялау, құрмет тұту ♦ be
fi lled with ~ – (тұла бойы) сүйіспеншілікке
толы болу (b)құлшылық ету(шілік), сиыну,
табыну ♦ They knelt in ~ of their gods. – Олар
құдайларына құлшылық ете тізелерін бүкті.
adorer [ə’dɔ:rə] n құштар, сүюші,
құрметтеуші, аялаушы; табынушы, т.с.с.
adoring [ə’dɔ:rіŋ] adj сүйетін, құштар, т.с.с.
♦ his ~ grandmother – оның сүйікті əжесі ♦to
give smb an ~ look – біреуге сүйіне көз тастау
adoringly [ə’dɔ:rіŋli] adv
adorn [ə’dɔ:n] v ~ smth/smb/oneself (with
smth) əшекейлеу, əсемдеу, əдемілеу, сымбат
беру ♦ to admire the paintings that ~ the walls –
қабырғаларға сымбат беретін суреттерге
масаттана қарау
adornment [ə’dɔ:nmənt] n əшекейлеу
(процесі); əшекей, орнамент ♦ a simple
dress without ~ - əшекейсіз жай көйлек ♦ Many
~ s were carved on the
temple walls. – Ғибадатхана қабырғаларына
көптеген əшекейлер ойып салынған.
adrenal [ə’dri:nl] adj (анат) бүйрекке жақын
тұрған, бүйрек үсті
adrenal gland (анат) бүйрек бездері (бүйрек
үстіндегі адреналин бөлетін қос без)
adrenalin [ə’drenəlin] n (медиц) (a) адреналин
(бүйрек үсті бездері бөлетін гормон, жүрек
соғысын жиілетеді, нерв жүйесіне дем береді)
(b)жасанды адреналин
adrift [ə’drift] adj 1.(a) (суда) ығып кеткен,
ағыс əкеткен, т.с.с. ♦ The survivors were ~ on a
raft for six days. – Тірі қалғандар сал үстінде
алты күн ығып жүрген. (b) (ауыспалы мағ.)
сенделген, мақсатсыз, ойсыз ♦ young people ~
in our big cities – біздің ірі қалаларымыздағы
сенделген жастар ♦ to turn smb ~ - біреуге
қол ұшын бермей жіберу 2.( ауызекі) (a)
орнықпаған, бекімеген, бос(аған) ♦ Part of the
car's bumper had come ~ . – Машина бамперінің
бір бөлігі босап кетіпті. (b)бұзылған, істен
шыққан ♦ Our plans went badly ~ . – Біздің
жоспарымыз шатқаяқтап кетті.
adroit [ə’drɔit] adj ~ (at/in smth) шебер; алғыр,
зерек ♦ the minister's ~ handling of the crisis –
министрдің дағдарысты шебер тізгіндеуі
adroitly [ə’drɔitli] adv шеберлікпен, еппен;
зеректікпен
adroitness [ə’drɔitnis] n шеберлік, еп; зеректік
adsorb [æd’sɔ:b] v (хим) адсорбтау (көбіне
қатты денелердің өз бетіне газ не сұйықтық
тартуы, сіңіруі) ♦ Iron ~ s oxygen. – Темір
оттегіні адсорбтайды.
adsorbent [æd’sɔ:bənt ] adj, n (хим) адсорбент
adsorption [əd’sɔ:pʃn] n (хим) адсорбция
(тарту, сіңіру)
adulation [,ædju’leiʃn; US ,ædʒu’l-]
п маймөңкелік, жалпақтаушылық,
жарамсақтану, өбектеу, жағыну,
жағымпаздану; қошаметтеу
adulatory [‘ædjuleitəri] adj жағымпаз,
маймөңке, т.с.с.
adult [‘ædʌlt, кейде ə’dʌlt] adj, n үлкен, ересек,
ер жеткен, кəмелетке толған
adulthood [‘ædʌlthud] n ересектік, ақыл
тоқтатқан кез, үлкен кез
adulterant [ə’dʌltərənt] n қоспа, араласқан,
қосылған
adulterate [ə’dʌltəreit] v сапасын бұзу, көз бояу
♦~ d milk – су қосылған сүт
adulteration [ə,dʌltə’reiʃn] п [қ-з: adulterate]
adulterer [ə’dʌltərə(r)] n көзге шөп салушы
(ер)
adulteress [ə’dʌltəris] n көзге шөп салушы
(əйел)
adultery [ə’dʌltəri] n зина жасау, көзге шөп
салу
adulterous [ə’dʌltərəs] adj көзге шөп салатын,
ашыналық, көңілдестік ♦ to have an ~ affair
with smb – ашыналық қатынаста болу
adumbrate [‘ædʌmbreit] v (( кітаби) 1.меңзеу,
тұспалдап білдіру, ишара ету 2. алдын-ала
білдіру, кеңес беру, ескерту
adumbration [
,
ædʌm’breiʃn] n [қ-з: adumbrate]
adust [ə’dʌst] adj 1.күнге күйген, күн қаққан,
қақталған 2.( арх) кейігіш, тұнжыраған
advance [əd’vɑ:ns; US -’væns] А. n 1.алға
жылжу, ілгерілеу ♦ The enemy's ~ was halted.
– Жаудың ілгерілеуі тоқтатылды. 2.(a)
прогресс, ілгерілеу ♦ the continued ~ e of civiliza-
tion - өркениеттің толассыз ілгерілеуі (b) ~
(in smth) жетілу, алға басу, ілгерілеу ♦ recent ~ s
in medical science – медицина ғылымындағы
жуырдағы қадамдар 3. ~ (on smth) бағаның,
соманың өсуі ♦ Share prices showed signifi cant
~ s today. – Акциялар құны бүгін əжептəуір
өсті. 4.аванс, алдын-ала төленген ақша ♦
She asked for an ~ on her salary. – Ол
жалақысынан аванс өтінді. 5.~ s (to smb)
біреумен жылы қатынастар орнатуға тырысу,
қырындау ♦ She rejected his ~ s. – Ол (əйел) оның
(еркектің) қырындауына қарамады. 6.(idm)
*in ~ (of smth) алдын-ала ♦ The rent must be
paid in ~ . –Жалдау (аренда) құны алдын-ала
төленуі керек. ♦ Galileo's ideas were well in ~ of
the age in which he lived. – Галилейдің ілімдері
өзі өмір сүрген заманнан əлдеқайда көш
ілгері еді.В. adj 1.алдыңғы, ілгері ♦ the ~ party
– алдыңғы (бұрын баратын) топ 2.бұрын,
алдын-ала ♦ to give smb ~ warning – біреуге
алдын-ала ескерту жасау ♦ to make an ~ book-
ing – ерте тапсырыс (заказ) беру (қонақ үйге,
театрға) С. v 1.(a) ~ (on/towards smb/smth)
алға жылжу, ілгерілеу ♦ The mob ~ d towards/
on us shouting angrily. – Топ ызалана айқайлай
бізге қарай жылжыды. (b) (ауыспалы мағ.)
өсу, жоғарылау, даму, ілгерілеу ♦ to ~ in one’s
career – қызметінің өсуі ♦ Has civilization ~ d
during this century? – Бұл ғасырда өркениет
ілгеріледі ме? 2.ілгерілету, алға жылжыту
♦ The general ~ d his troops at night. – Генерал
өз əскерін түнде алға жылжытты. 3.себін
тигізу, демеу, жəрдем болу ♦ Such conduct is
unlikely to ~ your interests. – Бұндай қылықтың
сенің мүдделеріңе септігі тие қоймас. 4.
( кітаби) (ой, теория ж.) дамыту, пысықтау,
ұсыну ♦ Scientists have ~ d a new theory to ex-
plain this phenomenon. – Бұл құбылысты
түсіндіру мақсатымен ғалымдар жаңа
теория ұсынды. 5. ~ smth (to smb) алдын ала
төлеу; қарыз беру ♦ The bank ~ d me ₤2000. –
Банк маған 2000 фунт стерлинг қарыз берді.
♦ Не asked his employer to ~ him a month’s sal-
ary. – Ол бастығынан бір айлық жалақыны
алдын ала беруді өтінді. 6.(оқиғаны) алға
жылжыту ♦ The date of the meeting was ~ d from
10 to 3 June. – Мəжіліс уақыты 10 маусымнан
3-не жылжытылды. 7.(бағаның, т.с.с.) өсу,
көтерілу ♦ Property values continue to ~ rapidly.
– Жылжымайтын мүлік бағасы күннен күнге
өсе түсуде.
Достарыңызбен бөлісу: |