abusively adv.
26
27
abut [ə’bʌt] v (-tt-) ~ on/against smth
шекаралас болу, тоғысу, түйісу, тірелу ♦His
land ~s on the motorway. – Оның жері тас
жолға барып тіреледі. ♦Their house ~s against
ours. – Олардың үйі біздікімен түйіседі.
abutment [ə’bʌtmənt] n 1.меже, шекара, шек,
белгі 2.(құрылыста) көпірдің не арканың
негізгі салмағы түсетін , құрылым, структура
abuzz [ə’bʌz] adj 1.гуілдеп, гүжілдеп тұрған
2.істеп тұрған
abysm [ə’bizm] n (поэтикада) тұңғиық, түпсіз
abysmal [ə’bizməl] adj 1.(ауызекі) өте нашар,
тым мүшкіл ♦an live in ~ conditions - өте
нашар жағдайда өмір сүру 2.тым, өте, барып
тұрған ♦~ abysmal ignorance – барып тұрған
қараңғылық
abysmally adv.
abyss [ə’bis] n түпсіз терең тұңғиық ♦an ~ of
ignorance, despair, loneliness – қараңғылық,
ашыну, жалғыздық тұңғиығы
acacia [ə’keiʃə] п акация (ағаш)
academic [,ækə’demik] A. adj 1.♦an ~ year
– оқу жылы, академиялық жыл ♦~ free-
dom – академиялық бостандық (ғылыми
əрекет бостандығы) 2.академиялық, ғылыми
♦~ subjects – академиялық, ғылыми пəндер
3.теориялық, ғылыми маңызы бар ♦a matter of ~
concern – теориялық жағынан қызықты мəселе
B.n (a) университет, колледж мұғалімі (b) ғалым
academically [-kli] adv.
academician [ə,kædə’miʃn; US ,ækədə’miʃn] n
академик
academy [ə’kædəmi] n 1. академия, мектеп,
училище ♦an ~ of music – музыка мектебі
♦a naval/military ~ - теңіз/əскери училище 2.
(Шотландияда) орта мектеп 3. (əдетте Acad-
emy) Академия, академия ♦ The Royal Academy
(of Arts) – Корольдік көркемсурет академиясы
♦the Academy of Science of Kazakhstan –
Қазақстанның Ғылым академиясы
Academy Award [ə’kædəmi ə’wɔ:d] n АҚШ-
та кинодағы табысы үшін берілетін жылдық
сыйлық
acanthi [ə’kænθai] pl of acanthus
acanthus [ə'kænθəs] n (pl -ses [-siz], -thi) акант
(оңтүстікте өсетін үлкен жапырақты өсімдік)
acarpous [ə'kα:pəs] adj (бот) жемісі жоқ, жеміссіз
асcede [ək’si:d] v ~ (to smth) 1.(a) қызметке
ие болу ♦to ~ to the chancellorship –
университеттің ректоры болу (b) таққа отыру
♦to ~ to the throne- таққа отыру 2. келісу,
келісім беру
accelerando [æk,selə’rændəu] adv, adj, n (pl -dos
не -di) (муз) аччелерандо (музыка темпінің
баяу ұлғаюы)
accelerant [ək’selərənt] n (химия) катализатор
accelerate [ək’seləreit] v үде(т)у, тезде(т)у,
жылдамда(т)у, ұлғаю(-йту) ♦~ing the rate of
growth - өсу қарқынын ұлғайту
accelerating [ək’seləreitiη] adj үдететін,
үдеткіш ♦~ force – үдеу күші
acceleration [ək,selə’reiʃn] n үдеу, акселерация
♦an ~ in the rate of economic growth –
экономикалық өсу қарқынының үдеуі ♦a
car with good ~ - тез жылдамдық алатын
(жылдамдықты тез үдететін) көлік
accelerator [ ək’seləreitə(r)] n 1.(техн) үдеткіш,
жылдамдатқыш 2.(химия) катализатор
асcent [‘æksent, ‘æksənt] A.n 1.екпін
2.дыбыста(л)у, акцент 3.екпін белгісі м:
ac’cede [ək’si:d] ♦to speak English with a foreign
~ – ағылшынша шет елдік акцентпен сөйлеу
B.v [æk’sent] 1. екпін қою, екпінмен айту 2.
баса айту, қадай айту, ерекше көңіл аудару
3.дыбыстау
accentual [ək’sentjuəl] adj екпінге қатысты,
ырғақты
accentuate [ək’sentʃueit] v 1. екпін қою,
екпінмен айту 2. баса айту, қадай айту, ерекше
көңіл аудару
accentuation [ək,sentʃu’eiʃn] n
accept [ək’sept] v 1.(a) алу, қабыл алу ♦to ~ a
gift, a piece of advice, an apology – сыйлықты
алу, кеңесту қабыл алу, кешірімді алу (b)
мақұлдау, келісім беру, келісу ♦Не proposed
marriage and she ~ted (him). – Жігіт үйленуді
ұсынды, ал қыз келісімін берді. (c) қабылдау,
дұрыс көру ♦Will you ~ a cheque? – Сіз чекті
қабылдайсыз ба? ♦The college I applied to has
~ed me. – Құжатымды тапсырған колледж
мені қабылдады. 2. көну, келісу ♦to ~ the
judge's decision – судьяның төрелігіне көну
3.мойнына алу, мойындау ♦He ~s blame for the
accident. – Ол апат үшін кінəсін мойындауда.
4. ~ smth (as smth) сену, нану, қабылдау,
илану ♦We do not ~ your explanation. – Сенің
түсініктемең бізді иландырмайды. ♦It is an
~ed fact. – Бұл мойындалған факт. 5. жылы
шыраймен қабылдау, т.с.с. ♦He was never re-
ally ~ed by his classmates. – Оны кластастары
ешқашан жылы қабылдамаған-ды.
acceptability [ək,septə’biləti] n жарамдылық,
тиімділік, қолайлылық
acceptable [ək’septəbl] adj ~ (to smb) 1.(a)
жарамды, қабылдауға тұрарлық, қолайлы,
тиімді ♦Is the proposal ~ to you? – Бұл ұсыныс
сізге жарамды ма? (b) қалаулы, жақсы ♦A
cup of tea would be most ~. – Бір кесе шай
(ішсе) тамаша болар еді. 2. келісуге, көнуге
тұрарлық, болатын ♦an ~ risk, profi t – көнуге
болатын тəуекел, келісуге болатын пайда
acceptably [-bli] adv
acceptance [ək’septəns] n 1.қабылдау
2.мақұлдау 3.сөздің қабылданған мағынасы
4.(коммерцияда) (a) шотты төлеуге келісу (b)
осылай қабылданған счет
acceptation [,æksep’teiʃən] n сөздің, сөз
тіркесінің қабылданған (мойындалған)
мағынасы
accepted [ək’septid] adj кең танылған,
мойындалған ♦the ~ truth – бəріне мəлім
шындық
acceptor [əksep’tə(r)] n (физ) артық электрон
қабылдай алатын атом не молекула
асcess [‘ækses] A. n 1. ~ (to smth) кірер жер,
кіреберіс, асу, өткел ♦The village is easy/diffi cult
of ~. – Ауылға жету оңай/қиын. 2. ~ (to smth/
smb) (a) өткел, қол жеткізер мүмкіндік, жол
♦~ to the ocean – мұхитқа шығар жол, өткел
(b) ♦to get ~ to classifi ed information – сапалы
ақпаратқа қол жеткізу ♦Students must have
~ to a good library. – Студенттердің жақсы
кітапханаға қолдары жетуі тиіс. ♦Only
high offi cials have ~ to the president. – Жоғары
лауазымдылар ғана президентке кіре алады.
B. v (компьютерден) ақпарат алу не оған енгізу
асcessary [ək’sesəri] = accessory A 2
accessibility [ək,sesə’biləti] n [қараңыз acces-
sible]
accessible [ək’sesəbl] adj ~ (to smb) қол
жетерлік, жете аларлық ♦a beach ~ only
from the sea – теңіз жақтан ғана бара
алатын пляж ♦documents not ~ to the public –
көпшілікке жабық документтер
асcession [æk’seʃn] А.n ~ (to smth) 1.(таққа,
қызметке) отыру ♦celebrating the queen's ~ (to
the throne) – королеваның таққа отыруын
тойлау 2. толығу, қосылу, өсу, түсу; түсім
♦recent ~s to the art gallery – көркемсурет
галлереясындағы жаңа толығулар (жаңа
экспонаттардың келуі ♦the ~ of new members
to the party – партияға жаңа мүшелердің
қосылуы 3.қол жеткізушілік, мүмкіндік
4.~ catalogue жаңа түсімдер каталогы В. v
кітаптарды каталогқа енгізу, тізімдеу
accessorial [,æksə’səuriəl] adj көмекші,
қосымша
accessory [ək’sesəri] А. n 1. (əдетте көпше
түрде қ.) (a) қосалқы бөлшектер ♦bicycle ac-
cessories – велосипед қосалқы бөлшектері
(b) (əсіресе əйелдердің) ұсақ-түйек заттар
(с) арматура 2. (заң) ~ (to smth) сыбайлас,
істес ♦He was charged with being an ~ to
murder. – Оған кісі өліміне қатысы бар деп
жала жабылды. 3. (idm) *~ before/after the
fact (заң) қылмыс болғанға дейін немесе
болғаннан кейін қылмыскерге көмектесуші В.
adj қосымша, көмекші, қосалқы
access road [‘ækses ,rəud] n бара жол, өткел
access time [‘ækses ,taim] компьютердегі
сақталған информацияны алуға кететін уақыт
accident [‘æksidənt] n 1.оқиға, апат ♦to be
killed in a car/road ~ - көлік/жол апатында
қаза табу ♦I had a slight ~ at home and broke
some crockery. – Мен үйде абайсыз оқиғадан
біраз ыдыс-аяқ сындырып алдым. 2.күтпеген
оқиға, ойда жоқта, абайсызда болған нəрсе ♦by
~ - ойда жоқта, аяқ астынан ♦by a lucky ~ -
ойда жоқта жолы бола ♦without ~ - аман-сау
3.(idm) *~s will happen (мəтел) өмірде бəрі
болады
accident-prone adj апатқа ұшырағыш
accidental [,æksi’dentl] adj абайсызда,
байқаусызда, ойда жоқта, аяқ астынан ♦an ~
meeting – күтпеген кездесу
accidentally [-təli] adv
acclaim [ə’kleim] A. v 1.(a) жамырай (дуылдай)
қошамет көрсету; ду қол шапалақтау ♦to ~
the winner of a race – жарыс жеңімпазына
жамырай қошамет көрсету (b) ~ smb/smth
(as smth) мойындау, тану ♦a much ~ed per-
formance – көпшілікті тəнті еткен өнер
көрсету ♦It was ~ed as a great discovery. – Бұл
керемет ғылыми жаңалық ретінде танылған.
2. (кітаби) жариялау ♦They ~ed him king. –
Олар оны король етіп жариялады. В. n үлкен
28
29
қошамет, мақтау, мадақ ♦The book received great
critical ~. – Кітапты жұрт зор қошеметпен
қабылдады.
acclamation [,æklə’meiʃn] n 1.жамырай
қошамет көрсету, құптау ♦elected by ~ -
дауыссыз (көпшілік қолдауымен) сайланған
2.қуанышты дауыстар, ұрандар
acclimate [ə’klaimətaiz] = acclimatize, -ise
acclimation [,æklai’meiʃən] = acclimatization
acclimatization, -isation [ə, klaimatai’zeiʃən]
n акклиматизация, (жаңа жағдайға, ортаға)
бейімделу
acclimatize, -ise [ə’klaimataiz] v ~ (oneself/
smb/smth) (to smth) (жаңа климатқа, ортаға,
жағдайға) бейімделу, үйрену ♦It takes many
months to ~/become ~d to life in a tropical climate.
– Тропикалық климаттағы өмірге бейімделу
үшін көп айлар кетеді.
acclivity [ə’klivəti] n (кітаби) дөң, қия, биік, өр
acclivous [ə’klavəs] adj көлбеу
accolade [‘ækəleid; US ,ækə’leid] n 1.мақтау,
мадақ; даңқ 2.жүлде, сыйлық 3.(тарих)
рыцарьлыққа өту рəсімі (кеудеге семсердің
жазық жағын жанату)
accommodate [ə’kɒmədeit] v 1.тұрақ табу,
орналастыру ♦This hotel can ~ up to 500
guests. – Бұл мейманхана 500 адамға дейін
қабылдай алады. 2. ~ smth to smth икемдеу,
ыңғайластыру, сəйкестендіру ♦I will ~ my
plans to yours. – Мен жоспарымды сенікіне
икемдеймін. 3.(кітаби) (a) ~ smb (with smth)
беру, қамтамасыз ету ♦The bank will ~ you
with a loan. – Банк сені қарызбен қамтамасыз
етеді. (b)қызмет көрсету, жəрдемдесу ♦I shall
endeavour to ~ you whenever possible. – Мен
саған қай кезде болмасын, мүмкіндігінше,
көмектесуге тырысамын. 4.(кітаби) шешу,
ретке келтіру, келістіру
accommodating [ə’kɒmədeitiŋ] adj
қошаметшіл; көнгіш, икемделгіш
accommodation [ə,kɒmə’deiʃn] n 1.(a) (Brit)
тұрақ, жатын орын (b) (US) ~s (pl) жатын
орындар, жатын орын мен тамақ (с) пана,
баспана 2. ~ (of smth to smth)
бейімде(л)у, ыңғайла(н)у, сəйкесте(н)
у ♦to arrange the ~ of my plans to yours –
менің жоспарымның сенікіне (сіздікіне)
ыңғайласуын ойластыру 3.(кітаби) келісім,
ымыра ♦The two sides failed to agree on every
point but came to an ~. – Екі жақ барлық
мəселе бойынша келісе алмағанымен, бір
ымыраға келді.
accommodation address [ə,kɒmə’deiʃn
ə’dres] n (хат, поштаға арналған) уақытша
адрес
accommodation ladder [ə,kɒmə’deiʃn ,lædə] n
басқыш (кеме сыртындағы)
accompaniment [ə’kʌm’pənimənt] п 1.(a)
еріп, ілесіп жүру (b) үйлесім, үйлесу ♦
White wine provided the perfect ~ to the meal.
– Ақ шарап тамақпен керемет үйлесті. 2.
(музыка) аккомпанимент, сүйемелдеу, үн қосу,
қостау ♦singing with (a) piano ~ - пианиноның
сүйемелдеуімен əн салу
accompanist [ə’kʌmpənist] n (муз)
аккомпаниатор, сүйемелдеуші, қостаушы, үн
қосушы
accompany [ə’kʌmpəni] v 1.ере, еріп, қосыла,
ілесе жүру, еру, ілесу ♦Warships will ~ the con-
voy. – Ұрыс кемелері жүк кемелері конвойына
ілесіп отыратын болады.
. ~
2
smth (by/with smth) қосақталу, араласу,
бірге болу ♦ strong winds accompanied by
heavy rain – нөсерлете соққан боран ♦Each ap-
plication should be accompanied by a stamped
addressed envelope. – Əр арызға сыртында
адресі көрсетіліп, мөр басылған конверт
тіркелуі керек. 3. ~ smb (at/on smth) (музыка)
сүйемелдеу, қосылу ♦The singer was accompa-
nied at/on the piano by her sister. - Əншіні əпкесі
(қарындасы, сіңлісі) пианинода сүйемелдеді.
accomplice [ə’kʌmplis] п сыбайлас, істес
accomplish [ə’kʌmpliʃ] v 1. табысқа жету,
тындыру ♦to ~ one’s aim, a task – мақсатқа
жету, тапсырманы аяқтау 2. (idm) an ~ed fact
нақты, мойындалған факт
accomplished [ə’kʌmpliʃt] adj 1.болған, біткен,
аяқталған 2. ~ (in smth) шебер, өнерлі, іскер,
дарынды ♦an ~ dancer, cook, poet – шебер биші,
бармағынан бал тамған аспаз, дарынды ақын
3.тəрбиелі, биязы, сыпайы ♦an ~ young lady –
биязы жас бикеш
accomplishment [ə’kʌmpliʃmənt] n 1.табысты
аяқта(л)у, орында(л)у 2.жетістік, табыс
3.өнерлілік, дарындылық, білімділік ♦Danc-
ing and singing were among her many ~s. -
Əн салып, би билеу оның көптеген жақсы
қасиеттерінің бірі болатын.
accord [ə’kɔ:d] A. n 1.келісім, шарт ♦an ~ be-
tween countries – елдер расындағы келісім
2.(idm) in ~ (with smth/smb) бірнəрсемен/
біреумен үйлесе, сəйкес ♦Such an act would not
be in ~ accord with our policy. – Мұндай əрекет
біздің саясатпен үйлеспейді. ♦They live in perfect
~ with each other. – Олар бір-бірімен тату-
тəтті өмір сүреді. (idm) *of one’s own ~ өз
еркімен, біржақты ♦He joined the army of his
own ~. – Ол əскерге өз еркімен қосылды. (idm)
*with one ~ бірауыздан, бəрі бірдей
♦With one ~ they all stood up and cheered. – Бəрі
бірден түрегеліп елге жайдары ишара етті.
B. v 1.~ with smth (кітаби) үйлесу, келісу,
сəйкес келу ♦His behaviour does not ~ with his
principles. – Оның жүріс-тұрысы өзі ұстанған
принциптерге қайшы. 2.~ smth to smb (кітаби)
(а)беру ♦to ~ smb permission – біреуге рұхсат
беру (в) сыйлау, құрмет көрсету ♦The tribute
~ed him was fully deserved. – Оған көрсетілген
құрмет толығымен орынды.
accordаnсе [ə’kɔ:dəns] n (idm) *in ~ with smth
бірнəрсеге сай ♦in ~ with smb’s wishes, the regu-
lations, the law – біреудің тілегіне сай, ережеге,
заңға сай
accordаnt [ə’kɔ:dənt] adj 1.сəйкес, үйлесімді 2.
тиісті
according [ə’kɔ:diŋ] 1.~ to prep (a) айтуынша,
айтуына қарағанда, көрсетілгендей,
көрсетілуінше ♦~ to John – Джонның
айтуынша ♦~ to our records – біздегі
жазбаларға (құжаттарға) қарағанда (b)сай,
сəйкес ♦Everything went ~ to plan. – Бəрі де
жоспарға сай болды. ♦salary ~ to qualifi cations
and experience – біліктілігі мен тəжірибесіне
қарай жалақысы 2.~ as conj (кітаби) сəйкес,
қарай ♦Everyone contributes ~ as he is able. –
Əркім шамасына қарай үлес қосады.
accordingly [ə’kɔ:diŋli] adv 1.(бірнəрсеге)
тиісінше, қарай, шамалай, сəйкес ♦You know
the situation, so act ~. – Жағдайды білесің,
сондықтан тиісінше əрекет ет. 2.сондықтан,
сол себепті, солайша
accordion [ə’kɔ:diən] n (кейде piano accordion)
акардеон
асcost [ə ‘kɒst; US ə’kɔ:st] v (a)(бөгде біреудің)
ай-шайы жоқ сөйлеу, жақындап еркін сөйлеу;
килігу ♦She was ~ed by a complete stranger. –
Оған бөтен біреу кезігіп , (таныс адамша) ай-
шайы жоқ сөйлепті. (b)(жезөкшелер ж.) тиісу,
айналдыру, сөз тастау
асcount [ə’kaunt] A. n 1.(қысқаша a/c) есеп,
шот, есеп-қисап (тауар н/е қызмет үшін
төленген немесе қарызданған сома туралы
қағаз) ♦to send in an ~ - счет(ты) жіберу
♦to keep the ~s – есеп жүргізу (жұмсалған,
қабылданған ақшаның егжей-тегжейлі
жазбасын жүргізу) ♦The ~s show a profi t of
£9000. – Есептеулер 9000 ф.с. пайда көрсетуде.
2. (қысқаша a/c) есеп-шот, шот, счет (банктегі
есеп айырысу шоты) ♦to have an ~ at a bank –
банкте есеп-шоты (счеты) ♦to open/close an
~ – шот ашу/жабу ♦I have 1000 tenge in my
~. – Менің шотымда 1000 теңге бар. ♦Will you
pay cash or shall I charge it to your ~? – Нақ
ақша төлейсіз бе, жоқ шотыңызға жазайын
ба? 3.түсініктеме, баяндама, суреттеме ♦She
gave the police a full ~ of the incident. – Ол
полицияға болған оқиғаны толығымен айтып
берді. ♦Don't believe the newspaper ~ (of what
happened). – (Болған оқиға жайлы) газеттің
жазғанына сенбе. ♦Keep an ~ of your daily activi-
ties. – Күнделікті іс-əрекетің жайында жазып
жүргін. 4.(idm) *by/from all accounts елдің
айтуына қарағанда, мəліметтерге сүйенгенде
♦I've never been there but it is, by all accounts, a
lovely place. – Мен ол жерде болған емеспін,
алайда, естуімше, жақсы жер көрінеді. *by
one’s own ~ өзінің айтуынша *to call smb to ~
біреуден түсініктеме алу *to give a good, poor,
etc ~ of oneself (көбінесе сайыс кезінде) жақсы,
жаман жағынан көрсету, əрекет ету ♦Our team
gave a splendid ~ of themselves to win the match.
– Матчты ұту үшін біздің команда барын
салды. *to leave smth out of ~/consideration
бірнəрсені есептен/ойдан шығарып тастау
*of great, small, no, some, etc ~ аса маңызды,
маңызы төмен, маңызы жоқ, біршама маңызды
♦a man of no ~ - түкке тұрғысыз адам *on
~ (a) аванспен төлеу, төлемнің бір бөлігін
алдын-ала төлеу ♦I'll give you £20 on ~. – Мен
саған 20 ф.с. алдын-ала төлеп қоямын. (b)кейін
төлейтіндей етіп ♦to buy smth on ~ - бірнəрсені
кейін төлейтіндей етіп алу *on ~ of smth; on
this/that ~ бірнəрсеге байланысты, бірнəрсе
болғандықтан, себепті ♦We delayed our depar-
ture on ~ of the bad weather. – Ауа-райы нашар
болғаны себепті кеш ұштық. *on no ~; not on
30
31
any ~ ештеңеге қарамастан, не болса да, т.с.с.
♦ Don't on any ~ leave the place. – Не болса да
бұл жерден кетпе. *on one’s own ~ тек өзі
үшін, қара басының қамы үшін ♦ to work on
one’s own ~ - өзі үшін жұмыс істеу ♦ I was
worried on my own ~ not yours. – Мен өзім үшін
уайымдадым, сен үшін емес. *on smb’s ~ біреу
үшін, біреуге бола ♦ Don't change your plans on
my ~. – Маған бола жоспарыңды өзгертпе.
* to put/turn smth to good ~ дұрыс, тиімді
пайдалану ♦ He turned his artistic gifts to good
~ by becoming a sculptor. – Ол өзінің өнерге
деген дарынын дұрыс пайдаланып, мүсінші
болды. *to render an ~ of oneself, etc істеген
ісін түсіндіріу, ақтау, дұрыс көрсету *to set-
tle one’s/an ~ (with smb) қарымын, есесін
қайтару *to square one’s ~ /~ s with smb (a)
қарызын қайтару (b)кегін қайтару *to take ~
of smth; take smth into ~ бірнəрсені есепке,
назарға, көңілге, ойға алу ♦ Don't take his age
into ~. – Оның жасына қарама. *for ~ of
smb біреудің арқасында *to lay one’s ~ with
smth (a)бірнəрсеге үміт арту, дəмелену (b)
бірнəрсені есепке, назарға алу *not to hold
of much ~ жоғары пікірде болмау *to make
~ of мəн беру *to be called to one’s ~, to go to
one’s ~, to hand in one’s ~ өлу, қайтыс болу
*the great ~ ( дін) ақырзаман B. v 1.қарастыру,
есептеу ♦ In English law a man is ~ed innocent
until he is proved guilty. – Ағылшын заңында
адам қылмысы дəлелденбейінше кінəсіз деп
саналады. 2.~ (to smb) for smth есеп беру ♦ We
must ~ (to the committee) for every penny we spend.
– Біз (комитетке) жұмсалған əр тиын үшін
есеп беруіміз керек. 3. (idm) *there’s no account-
Достарыңызбен бөлісу: |