affl ux [‘æfl əks] n тасу, толысу
afford [ə’fɔ:d] v 1.(əдетте can, could я be able
to модальді етістіктермен бірге қолданылады)
мүмкіндігі, мұршасы, шамасы болу ♦They walked
because they couldn’t ~ (to take) a taxi. – Олар
таксиге ақшасы болмағандықтан жаяу жүрді.
♦You can’t ~ £90. – Сен 90 фунт ст. жұмсай
алмайсың (яғни, шамаң жоқ не жұмсауға
болмайды). ♦I'd love to go on holiday but I can't
~ the time. – Менің демалысқа барғым-ақ келіп
тұр, бірақ уақыт жоқ. 2.(əрекет етуге, т.с.с.)
шамасы келу, мүмкіндігі болу ♦I can't ~ to lose
my job. – Жұмысымнан айырылар жайым жоқ.
3.~ smth (to smb) (кітаби) беру, қамтамасыз
ету ♦The tree ~ed (us) welcome shade. – Ағаш
бізге жанға жайлы сая болды. ♦Television ~s
pleasure to many. – Теледидар көпке қызық
сыйлайды.
afforest [ə’fɒrist; US ə’fɔ:r-] v орман отырғызу,
ағаш отырғызу
afforestation [ə,fɒris’teiʃn; US ə,fɔ:r-] n орман
отырғызу, ағаш отырғызу
48
49
affranchise [ə,frænʧaiz] v еркіне жіберу
affray [ə’frei] n қоғамдық тəртіпті бұзу,
бұзақылық ♦The men were charged with caus-
ing an ~. – Ол адамдарға қоғамдық тəртіпті
бұзды деген айып тағылды.
affreightment [ə,freitmənt] n (теңіз) фрахталау,
кеме жалдау
affricate [‘æfrikit] n (фонетика) аффрикат (дыбыс)
affront [ə’frʌnt] А. n ~ (to smb/smth) тіл тигізу,
шамына тию, даттау ♦His speech was an ~ to
all decent members of the community. – Оның сөзі
қауымның барлық мүшесіне тіл тигізу болып
табылады. В.v 1.тіл тигізу, шамына тию,
даттау 2. (қауіпке, т.с.с.) тура қарау, қаймықпау
affronted adj ~ (at/by smth) ренжіген,
шамданған, ширыққан, қорланған ♦He felt deeply
~ at her rudeness. – Оның (əйелдің) дөрекілігі
оның (ердің) шымбайына батып кетті.
affusion [ə’fju:ʒən] n (су) құю, төгу
Afghan [‘æfgæn] n 1.(a) ауған, ауғандық (b)
ауған тілі 2.afghan ауған тоны (қой терісінен
жасалған)
Afghan hound [,æfgæn ‘haund] n ауған тазысы
afi cionado [ə,fi sjə’nα:dəu; кейде ə,fi ʃі-] п (pl ~s)
(испан) сері, ойын-сауыққа қызыққыш, əуесқой
адам ♦an ~ of bullfi ghting – бұқалар соғысының
əуесқойы
afi eld [ə’fi :ld] adv (idm) * far/farther/further
~ алыста, қашықта, т.с.с. ♦Some villagers have
never been further ~ than the neighbouring town.
– Ауылдағы кейбіреулер көрші қалашықтан
алыс ешқайда ұзамаған. ♦То fi nd the causes of
the problem we need look no further ~ than our own
department. – Проблеманың себебін табу үшін
бізге өз департаментімізден алысқа ұзап
керегі жоқ.
afi re [ə’faiə] adv от, жалын құшағында, т.с.с.
afl ame [ə’fl eim] adj 1.от, жалын құшағында,
т.с.с. ♦The whole building was soon ~. – Аздан
соң ғимарат тұтастай от құшағында қалды.
♦Her cheeks were ~. – Оның беті алаулап тұрды.
2.толқыған, қозған ♦~ with desire – ынтыға
толқыған
afl at [ə’fl æt] adv көлбеу, жайпақ, жазық, тегіс
afl oat [ə’fl əut] adj 1.(суда, ауада) қалқыған,
толқыған, аққан, т.с.с. ♦The boat stuck on a
sandbank but we soon got it ~ again. – Қайық
қайраңға отырды, алайда аздан соң біз
қайтадан жүзіп бара жаттық. ♦The ship was
listing badly but still kept ~. – Кеме бір жағына
қатты жантайса да су үстінде тұрды.
2.теңізде; кемеде ♦to enjoy life ~ - теңіздегі
өмірге рахаттану 3.қиындықтан, қарыздан
аман ♦The fi rm managed to stay ~ during the re-
cession. – Құлдырау кезінде фирма қиындықтан
аман қалды. 4.істеп тұрған ♦to get a new busi-
ness ~ - жаңа бизнес бастау 5. (өсек, қауесет
ж.) айтылып жүрген, елге тараған ♦There's
a story ~ that he’ll resign. – Ол отставкаға
кетеді деген өсек бар.
afoot [ə’fut] adj дайындық үстінде, əзірленуде;
болып жатыр ♦There's a scheme ~ to put a motor-
way through the park. – Парк арқылы асфальт
жол салу схемасы əзірленуде. ♦Great changes
are ~. – Үлкен өзгерістер болып жатыр.
afore- [ə’fɔ:-] pref жоғарыда
aforementioned [ə,fɔ:’menʃənd] (кейде afore-
said [ə’fɔ:sed], said) adj (кітаби) (əсіресе расми
құжаттарда) жоғарыда аталған ♦~ persons –
жоғарыда аталған адамдар
aforethought [ə’fɔ:θɔ:t] adj əдейі, қасақана
aforethought [ə'fɔ:taim] adv бұрын, ескіде,
көнеде
a fortiori [,ei ,fɔ:ti'ɔ:rai] adv (латын) дəл, нақ
осы себепті ♦If he can afford a luxury yacht, then
~ he can afford to pay his debts. – Оның қымбат
яхтаға шамасы жетсе, дəл осы себепті де
оның өз қарызын өтеуге мұршасы бар.
afraid [ə’freid] adj [pred] 1.(a) ~ (of smb/
smth); ~ (of doing smth/to do smth) қорыққан,
үріккен ♦Don't be ~. – Қорықпа. ♦There's noth-
ing to be ~ of. – Қорқатын дəнеңе жоқ. ♦Are you
~ of snakes? – Жыланнан қорқасың ба? ♦Don't be
~ to ask for help if you need it. – Қажет болса,
күмілжімей көмек сұра. (b) ~ of doing smth/ ~
that... (бірнəрсеге бола) мазасыздану, қобалжу,
қорқу ♦I was ~ of upsetting him/~ (that) I might
upset him. – Мен оны түңілтіп алармын деп
мазасыздандым. ♦He's ~ of losing customers/that
he might lose customers. – Ол тұтынушыларды
үркітіп аламын ба деп қорқады. (с) ~ for smth/
smb біреу/бірнəрсе үшін қорқу ♦parents ~ for
(the safety of) their children – балалары(-ның
саулығы) үшін қорыққан ата-аналар 2. (idm)
*be ~ of one’s own shadow өз көлеңкесінен
қорқу
afresh [ə’freʃ] adv тағы да, басынан бастап,
жаңадан ♦Let's start ~. – Басынан бастайық.
African [‘æfrikən] adj, n африкалық, африка
African violet [,æfrikən ‘vaiələt] n əдетте үйде
өсетін шығыс африкалық сия түстес, күлгін
немесе ақ гүлдері бар өсімдік
African(d)er [,æfri’kæn(d)ə] = Afrikan(d)er
Afrikaans [,æfri‘kα:ns] n африкаанс (голланд
тілінен дамыған Оңт. Африкада сөйленетін
тіл)
Afrikan(d)er [,æfri’kæn(d)ə(r)] n африкан(д)ер
(ақ нəсілді, тегі голланддық Оңт. Африкалық
адам)
Afro [‚æfrəu] adj (шаштың сəні) өте бұйра
əрі қалың (кейбір африкалықтардың шашы
сияқты)
Afro- comb form African «Африка,
африкалық» сөзінің қысқарған түрі ♦Afro-
Asian – афроазиялық ♦Afro-American –
афроамерикалық (АҚШ қара нəсілді адамы
немесе соларға қатысты ұйым)
aft [α:ft; US æft] adv 1.кеменің кормасында не
сол жаққа қарай 2.ұшақтың құйрық жағында не
сол жаққа қарай 2.(idm) *fore and ~ (қ-з: fore)
after [‘α:ftə(r); US ‘æf-] А. adv 1.кейін, соң
♦The day ~, he apologized. – Келесі күні ол
кешірім сұрады. 2.артынан, соңынан ♦She fol-
lowed on ~. – Ол соңынан ілесіп отырды. В.
prep 1.(a) (бірнəрседен) соң, кейін ♦to leave ~
lunch, shortly ~ six – түскі астан соң, алтыдан
соң кету ♦the day ~ tomorrow – бүрсігүні (b)
smth ~ smth бірінен соң бірі ♦day ~ day/week
~ week/year ~ year – күн өткен сайын, апта
артынан апта, жыл өткен сайын ♦He fi red
shot ~ shot. – Ол атқан үстіне ата түсті.
2.соңынан, артынан ♦Shut the door ~ you
when you go out. – Тысқа шықсаң соңыңнан
есік жап. 3.соң, кейін ♦С comes ~ В in the al-
phabet. - Əліпбиде «С» «В»-дан кейін келеді.
♦Your name comes ~ mine on the list. – Тізім
бойынша сенің есімің менікінен кейін келеді.
4.себепті, болғандықтан, істелгендіктен, кейін
♦After what he did to my family, I hate him. –
Менің жанұяма істеген існен соң мен оны
жек көремін. ♦After your conduct last time,
did you expect to be invited again? - Өткен
кездегі қылығыңнан соң енді шақырады деп
ойлап па едің? 5.соңынан, өкшелей, ізін ала
♦We ran ~ the thief. – Біз ұрыны өкшелей
қудық. ♦The police are ~ him. – Полиция оның
соңында жүр. 6.туралы, жайлы, қатысты
♦They inquired ~ you. – Олар сен жайлы
сұрады. 7. қарамастан, не болса да ♦After eve-
rything I’ve done for him, he still ignores me.
– Не істегеніме қарамастан, ол мені əлі де
менсінбейді. 8. (біреудің/бінəрсенің) стилінде,
мəнерінде, еліктей; құрметінде ♦a painting ~
Rubens – Рубенске еліктей салынған сурет ♦to
draw up a constitution ~ the American model –
американдық модельге еліктей конституция
жобалау ♦We've named the baby ~ you. –
Сəбиге сенің құрметіңе сенің атыңды бердік.
9.to take ~ smb біреуге тарту, ұқсау ♦the boy
takes ~ his father – бала əкесіне ұқсаған 10.to
look ~ smb біреуге қарау, қамқор болу 11.
(idm) *~ all əрі-беріден соң, ақыр аяғында ♦So
you've come ~ all! – Иə, ақыры келдің бе? ♦Af-
ter all, what does it matter? - Əрбірден соң, не
қылады дейсің? C.conj сол уақытта, сол кезде
♦I arrived ~ he (had) left. – Мен ол кете сала
келдім. ♦We'll arrive ~ you’ve left. – Сен кетіп
қалғаннан кейін біз келеміз. D.adj 1. кейінгі
♦in ~ years – кейінгі жылдары 2. кеменің
кормасында (арт жағына) не оған жақын
afterbirth [‘α:ftəbə:θ] n (анат) шу, жолдас
(жаңа туған нəрестенің, төлдің)
afterburning ['α:ftə,bə:niŋ] n (техн)
жанармайдың жанып бітуі
aftercare ['α:ftəkeə] n сауығушыны күту
aftercrop ['α:ftəkrɔp] n (ауыл шар.) екінші
өнім, түсім, екінші орым
after-damp ['α:ftədæmp] n (тау-кен) өзара
араласқан улы газдар
after-effect ['α:ftəri,fekt] n зардап, салдар; əсер
after-game ['α:ftəgeim] n 1.есесін қайтаруға
əрекеттенушілік 2.соңынан істелінген амал-
шарғы
afterglow ['α:ftəgləu] n 1.кешкі шапақ
2.алынған, қалған жайлы əсер
after-image ['α:ftər,imidʒ] n есте қалған бейне,
кескін
afterlife ['α:ftərlaif] n 1.о дүниедегі өмір
2.өмірінің кейінгі жартысы, кейінгі жылдары
afterlight ['α:ftəlait] n өткеннің жаңғырығы,
естеліктері
aftermath ['α:ftəmæθ] n 1.= aftergrass
2.зардап, залал ♦the ~ of the earthquake – жер
сілкінісінің зардаптары
after-most [‘α:ftəməust] adj кеменің артқы
жағына таяу
50
51
afternoon [,α:ftə'nu:n; US ,æf-] n түстен кейін,
түс қайта ♦ in/during the ~ - түстен кейін, түс
қайта ♦ this ~ - бүгін түс қайта, күндіз ♦ good
~! – қайырлы күн!
afternoons [,α:ftə'nu:nz; US ,æf-] adv (əдетте, күн
сайын) түстен кейін ♦ A~, he works at home. –
Түстен кейінгі уақытта ол үйде жұмыс істейді
afters ['α:ftəz; US 'æf-] n (Брит. ауызекі)
десерт, негізгі астан кейін берілетін жеңіл
тағамдар ♦ What's for ~ ? – Десертке не бар
екен? ♦ We had fruit salad for ~ . – Десерт орнына
жеміс-жидек салатын жедік.
aftershock [‘α:ftəʃɔk] n (геол) негізгі жер
сілкінісінен кейінгі дүмпу
aftershave [‘α:ftəʃeiv] n қырынғаннан кейін
қолданылатын лосьон
after-taste [‘α:ftəteist] n 1.жеген не ішкеннен
кейін қалған ауыздағы дəм ♦ wine which leaves
an unpleasant ~ – ауызда жағымсыз дəм
қалдыратын шарап 2. ( ауыспалы мағ.) ойда
қалған сезім не əсер
afterthought [‘α:ftəθɔ:t] n кеш, артынан
ойланған нəрсе; кеш, артынан қосылған
нəрсе ♦ Just as an ~ – why not ask Jim? – Неғып
Джимді өтінбеске – осы ой қалай?
♦ The fi lm was made fi rst and the music was add-
ed as an ~. – Алдымен фильм жасалды, сосын
оған қосымша ретінде музыка қосылды.
♦ Mary was a bit of an ~ – her brothers and sis-
ters are all much older than her. – Мəри кеш
туылған бала – оның ағалары мен əпкелері
одан əлдеқайда үлкен.
afterwards [‘α:ftəwədz; US ‘æf-] (US кейде
afterward) adv кейіннен, артынан,
соңынан, содан соң ♦ Let's go to the theatre fi rst
and eat ~ . – Алдымен театрға барайық, сосын
тамақтанайық.
again [ə’gen, ə’gein] adv 1.тағы да, тағы бір
рет, жаңадан, қайтадан ♦ Try ~. – Тағы бір рет
көр (талпын). ♦ Say that ~ , please. – Қайтадан
айтыңызшы. ♦ Here comes Joe, drunk ~ . – Міне
Джо келеді, тағы да мас. ♦ Don't do that ~ . –
Бұны ендігəрі қайталама. о This must never
happen again. 2.бұрынғыдай, қайта, қайта
айнала ♦ He was glad to be home ~ . – Ол айналып
үйге келгеніне қуанды. ♦ Back ~ already? – Қайта
оралып қойғансың ба? ♦ You'll soon be well ~ . –
Аздан соң бұрынғыдай болып сауығып кетесің.
♦ I'm glad he's himself/his old self ~ . – Оның
бұрынғы қалпына келгеніне қуаныштымын.
3.(a) сонда да, тағы да, дегенмен ♦ Again,
we have to consider the legal implications.
– Дегенмен, құқықтық салдардың қандай
болатыны жөнінде ойлануымыз керек. (b)
бір жағынан, т.с.с. ♦ I might, and (there/then) ~
I might not. – Солай етуім де мүмкін, болмаса
олай етпеуім де мүмкін. 4.(idm) *~ and ~
қайта-қайта, үсті-үстіне, бастырмалата *now
and ~ кейде, ара-тұра *time and ~ бірнеше
дүркін, жиі *as much ~ тағы осынша *half as
high ~ as smb, half ~ smb’s height біреуден бір
жарым есе ұзын, жарты бел биік *half ~ his
size одан анағұрлым ірі
against [ə’genst, ə’geinst] prep 1.қарсы, қайшы
♦ to row ~ the current – ағысқа қарсы есу
♦ That is ~ law. – Ол заңға қайшы. ♦ His age is
~ him. - Өз жасы өзіне кедергі. 2.-ға, -ге, -қа, -ке
♦ Put the piano there, with its back ~ the wall. –
Пианиноны ана тұсқа, арт жағын қабырғаға
жақындата қой. ♦ He was leaning ~ a tree. – Ол
ағашқа сүйеніп тұрған. ♦ The rain beat ~ the car
windscreen. – Жауын машинаның маңдайын
төпеледі. 3.қарама-қайшы, кереғар, сиыспайтын
♦ The skier's red clothes stood out clearly ~ the
snow. – Шаңғышының алқызыл киімі ақ қардың
үстінде көзге оттай басылды. 4.(бірдеңеден
сақтана, бірнəрсе күте, бірнəрсеге дайындала
деген мағ.) ♦ to protect plants ~ frost –
көшеттерді үсіктен сақтау ♦ to take precautions
~ fi re – отқа қарсы қамдану ♦ an injection ~ ra-
bies – құтырмаға қарсы егу 5.сəйкес, тиісті ♦ al-
lowances to be set ~ income – жалақы кіріске сай
белгіленеді 6. қатысты, сай, шаққанда ♦ What's
the rate of exchange ~ the dollar? – Долларға
шаққандағы айырбас курсы қандай? ♦ Tickets
are issued only ~ payment of the full fee. – Құны
толық төленгеннен кейін ғана билеттер
беріледі. 7.(idm) *to be up ~ мəселеге бетпе бет
келу, бірд. істеуге тиісті болу *to tell a story
~ smb біреудің сыртынан сөз айту *as ~ smth:
♦ We had twelve hours sunshine yesterday, as ~ a
forecast of continuous rain. – Кеше күні бойы
күн жарқырап тұрды, үздіксіз жауын болады
деген болжам бекер болды.
agamic [ə’gæmik] n ( биол) жыныссыз
agape [ə’geip] adj ~ (with smth) аузы аңқиған
♦ He watched with mouth ~ . – Ол аузы
аңқиа
қарады.
agaric [‘ægərik] n ( бот) қатпарлы
саңырауқұлақ
agate [‘ægət] n ( мин) агат, жұзақ (кварц текті
қатты асыл тас)
agave [ə’geiv] n ( бот) агава (гүлді зейнет
өсімдігі)
agaze [ə’geiz] adj predic таңырқай, аң-таң
age [eiʤ] А. n 1.өмір жасы, жас ♦ What ~ is he?
– Оның жасы қаншада? ♦ We have a son your ~ . –
Біздің сенімен жасты ұлымыз бар. ♦ I left school
at the ~ of 18. – 18 жаста мектепті тастадым.
2.кəрілік, қартайған кез ♦ His face was wrinkled
with ~ . – Оның бетін кəрілік əжімдеген. 3.дəуір,
заман, кезең, ғасыр ♦ the Elizabethan Age –
Елизавета дəуірі (Королева І Елизавета билеп
тұрған кезең) ♦ modern ~ , the nuclear ~ , the Mid-
dle Ages – қазіргі заман, атом ғасыры, орта
ғасырлар 4. (əдетте pl) ( ауызекі) тым ұзақ,
көп уақыт ♦ I waited (for) ages/an ~ . – Мен тым
ұзақ күттім. ♦ It took (us) ages to fi nd a place to
park. – Көлікті қоятын жер тапқанша талай
уақыт өтті. 5.(idm) *the ~/years of discre-
tion ер жеткен шақ *at a tender ~/of tender ~
жасөспірім шақ, жеткіншек шақ *the awkward
~ өтпелі кезең, балалықтан ер жеткен шаққа
өтетін кезең *to be/come of ~ кəмелетке толу
*be your ~ ( ауызекі көбінесе бұйрықты рай)
жасыңа қара, яғни жасыңа қылығың сай болсын
дегенді білдіреді *to feel one’s ~ жасы келгенін,
қартайғанын сезу *in this day and ~ қазіргі
кезде, бүгіндері *to look one’s ~ жасына сай
көріну ♦ She doesn 't look her ~ at all. – Ол мүлде
жасына сай көрінбейді. *(to be) of an ~ шағы,
кезі келу ♦ He's of an ~ when he ought to settle
down. – Ол орнығатын шаққа келді. *of an ~ with
smb жасты, құрдас *over ~ жасы тым үлкен
*under ~ кəмелетке толмаған, жасы толмаған
♦ under-age teenagers – кəмелетке толмаған
жасөспірімдер В. v (pres p ageing or aging, pp
aged) 1.қартаю ♦ He's (he has) ~ d a lot recently. –
Соңғы кездері ол едəуір қартайып қалды. ♦ Worry
~ d him rapidly. – Қобалжу оны тез қартайтты.
2. жетілу, толысу ♦ to allow wine to ~ - шараптың
жетілуіне мұрсат беру
aged adj 1. [eiʤd] белгілі бір жастағы ♦ The boy
was ~ ten. – Бала он жаста болатын. 2.[‘eiʤid]
кəрі, қарт, егде, қартайған ♦ an ~ man – жасы
келген адам 3 .
the aged [‘eiʤid] n қарттар, кəрілер, кемпір-шал
age-group [‘eiʤ,gru:p] (кейде age-bracket
[‘eidʒ,brækit]) n құрдастар (тобы), белгілі
бір жастағы адамдар тобы ♦ Only people in
the ~ 20-30 need apply. – Тек 20 мен 30-дың
арасындағылар ғана өтініш бере алады.
ageless [‘eiʤlis] adj қартаймайтын,
көнермейтін; мəңгі
agelong [‘eiʤlɔŋ] adj өте ұзақ, мəңгі
ageing (кейде aging) [‘eiʤiŋ] n 1.қартаю
2.толу, жетілу, т.с.с.
-age suff (зат есімдер мен етістіктерге
жалғанып зат есімдер құрайтын жұрнақ )
♦ bondage – байланыс, туыстық ♦ baggage –
жүк, багаж ♦ breakage - сынық ♦ wastage – күл-
қоқыс ♦ postage – поштамен жіберу құны ♦ por-
terage – жүк тасу құны ♦ anchorage – якорь
тастайтын жер ♦ orphanage – жетімдер үйі
♦ mileage – спидометр көрсеткіші ♦ dosage –
доза, дəрі-дəрмек мөлшері
ageism (also agism) [‘eiʤizəm] n (жақтырмай)
адамды жасына қарай бөлу, кемсіту, эйджизм
agency [‘eiʤənsi] n 1.(a) агенттік, мекеме,
фирма, т.с.с. ♦ an employment, a travel, an
advertising ~ – жұмыспен қамту, туризм,
жарнама агенттігі (b) (əсіресе АҚШ-та)
(үкімет) агенттігі, басқармасы ♦ Central Intel-
ligence Agency – Орталық Барлау Басқармасы
(орысша ЦРУ) 2.(idm) *by/through the ~
of smth/smb (кітаби) бірнəрсенің/біреудің
əрекетінің нəтижесінде ♦ rocks worn smooth
through the ~ of water – судың əсерінен
тегістелген жартастар ♦ He obtained his posi-
tion by/through the ~ of friends. – Ол лауазымына
достарының арқасында жетті.
agenda [ə’ʤendə] n күн тəртібі (жиналыстағы,
т.с.с.) ♦ The ~ for the meeting is as
follows... . – Жиналыстың күн тəртібі
келесідей... .
agent [‘eiʤənt] n 1.агент, өкіл, сенімді адам,
т.с.с. ♦ an insurance ~ – сақтандыру агенті
♦ a travel ~ – туристік фирма өкілі ♦ our ~ s
in the Middle East – Таяу Шығыстағы біздің
өкілдеріміз 2.(a) бірнəрсеге себепкер, себепті
адам ♦ the ~ of his own ruin – өзін-өзі қорлыққа
душар еткен (b) химиялық, т.с.с. агент ♦ chemi-
cal ~ – химиялық агент, реактив ♦ cleaning ~ s
– тазартқыш заттар 3. = secret agent
шпион, жау агенті, жансыз, тыңшы .
Достарыңызбен бөлісу: |