advanced [əd’vɑ:nst] adj 1.жасы ұлғайған ♦to be ~ in years – жасы ұлғайған 2.күрделі, терең
♦~ studies – тереңдетіп оқу (процесі) 3.озық,
озат, алдыңғы қатарлы ♦~ ideas, countries – озық идеялар, дамыған елдер advance-guard [əd’vα:ns gα:d] n авангард
advanced level (кейде A level [‘ei levl])
(Британияда) оқу орындарындағы
емтихандағы үздік баға
advancement [əd’vα:nsmənt; US -’vænsmənt] n 1.ілгерілеу, алға жылжу 2.лауазым, дəреженің
өсуі
advantage [əd’vα:ntiʤ; US-’væn-] А. n 1.(а)
~ (over smb) артықшылық, басымдық,
қолайлы жағдай ♦to gain ~ over an opponent – қарсыластан басым жағдайға жету (b)
пайда, тиімділік, ұтымдылық ♦There is lit- tle ~ in buying dictionary if you can’t read. – Сөздік сатып алғаннан пайда аз, егер оны оқи алмасаң. 2.басымдық (теннисте дьюстан
(тепе-тең жағдайдан) кейін алынған бірінші
ұпай 3.(idm) *to have the ~ of smb – біреуден
басым тұру *to take the ~ of smth/smb (a)
дұрыс, сəтті пайдаланып қалу ♦He took the ~ of the meeting. – Ол кездесуді (оңтайлы) пайдаланып қалды. (b)(теріс) пайдалану, алдау,
басын айналдыру ♦He took the ~ of my generos- ity. – Ол менің жомарттығымды пайдаланды. ♦He is using his charm to try to take the ~ of her. – Ол (еркек) өзінің келбеттілігінің арқасында оның (əйелдің) басын айналдырып алмақшы.
*to ~ пайдалы, жақсы, оңынан ♦The picture may be seen to ~ against a plain wall. – Сурет жалаң қабырғада жақсы көрінуі мүмкін. *to smb’s ~ біреудің мүддесіне, пайдасына ♦The agreement works to our ~. – Келісім біздің мүддемізге жұмыс істейді. *to turn smth to one’s (own) ~ бірнəрсені өз мүддесіне
бұру, пайдалану В.v (кітаби) пайдасын көру,
ұтымды пайдалану
advantageous [,ædvən’teiʤəs] adj~ (to smb) пайдалы, қолайлы, тиімді
advantageously [,ædvən’teiʤəsli] adv advent [‘ædvent] n 1.the ~ of smth/smb (маңызды адамның, оқиғаның, т.с.с.) келуі
♦With the ~ of the new chairman, the company
44
45
began to prosper. – Жаңа төрағаның келуімен компания өркендей бастады. 2. Advent (a)
Рождество алдындағы кезең (b) (Інжіл) Иса
пайғамбардың келуі
Adventist [‘ædvəntist; кейде əd’ventist] n адвентист (Иса Масиһтің екінші келуі өте
жақын деп сенуші діни топтың мүшесі)
adventitious [,ædven’tiʃəs] adj (кітаби)
кездейсоқ, тосын
adventure [əd’venʧə(r)] А. n хикая, шытырман
оқиға, басынан кешкендері ♦to have an ~ – бір оқиғаға тап болу ♦her ~a in Africa – оның Африкада басынан кешкендері ♦~ stories – шытырман оқиғалы əңгімелер ♦a love ~ – махаббат хикаясы В.v тəуекел ету, қаймықпау
♦to ~ one’s life – өмірін бəске тігу adventure playground n неше түрлі қызықты
объектілері бар балалар ойын алаңы
adventurer [əd’venʧərə(r)] n 1.шытырман
оқиға іздеуші (ер адам) 2.(көбіне жағымсыз мағ.) авантюрист, теріс істен тайынбайтын,
ұрыншақ
adventuress [əd’venʧərəs] n шытырман оқиға
іздеуші (əйел) (қ-з: adventurer) adventurous [əd’venʧərəs] adj 1.шытырман
оқиғаға қызыққыш ♦~ children – шытырман оқиғаға қызыққыш балалар 2.хауіп-қатерге
толы, шытырман ♦an ~ holiday – шытырман оқиғаға толы демалыс adverb [‘ædvз:b] n (грам) үстеу м: келесі
“speak kindly”, “incredibly deep”, “just in time”, “too quickly” деген сөз тіркестеріндегі
“kindly”, “incredibly”, “just”, “too” сөздерінің
бəрі үстеу
adverbial [æd’vз:bіəl] adj (грам) үстеу, үстеулік, үстеуі бар м: “very quickly indeed” деген сөз
тіркесі үстеулік (үстеуі бар) сөз тіркесі
adversary [‘ædvəsəri; US -seri] n қарсылас,
бəсекелес, тайталас, бақталас ♦He defeated his old ~. – Ол өзінің ескі бəсекелесін жеңіліске ұшыратты.
adversative [əd’və:sətiv] adj 1. (линг) қарама-
қарсы түсінікті білдіретін 2. (грамматика)
қарсылықты
adverse [‘ædvз:s] adj 1.(a) қолайсыз; керісінше
♦~ winds, weather, conditions, circumstances – қарсы жел, қолайсыз ауа-райы, қолайсыз жағдай, жайттар (b) қарсы, теріс пиғыл
♦~ criticism – ащы сын ♦an ~ reaction to the proposals – ұсыныстарға деген теріс жауап 2.зиянды, залалды ♦the ~ effects of drugs – есірткінің зиянды əсерлері adversely adv [қ-з: adverse]♦His health was ~ affected by the climate. – Климаттың оның денсаулығына зиянды ісері болды. adversity [ad’vз:səti] n қолайсыз жағдай,
қиындық, пəле; бақытсыздық, т.с.с. ♦to remain cheerful in ~ - қиын кезеңде жайдары қалпында қалу ♦toface ~ with courage – қиындықпен тайсалмай бетпе-бет келу ♦She overcame many ~ies. – Ол көптеген қиындықты басынан өткерген. advert [‘ædvз:t] n (Брит ауызекі) = advertisement advertise, -ize [‘ædvətaiz] v 1.хабарлау, жария
ету ♦to ~ a meeting, aconcert, a job – кездесу, концерт жөнінде хабарлау, бос жұмыс орнын жарнамалау 2. жарнамалау, жарнама беру
♦to ~ on TV – телевизордан (теледидардан) жарнамалау ♦to ~ soap – сабынды жарнамалау 3.~ for smb/smth жарнамамен іздеу (яғни,
газетке жарнама беру арқылы) ♦I must ~ for a new secretary. – Мен өзіме жарнама арқылы жаңа хатшы табуым керек. advertisement [əd’vз:tismənt; US ,ædvər’taizmənt] n жарнама, хабарландыру
advertiser [‘ædvətaizə] n жарнамалаушы
advertising [‘ædvətaizіŋ] n 1.жарнамалау
(процесі)♦a national ~ campaign – ұлттық жарнамалау науқаны (кампаниясы) 2.жарнама,
жарнамалау (бизнесі) ♦He works in ~. – Ол жарнама бизнесінде істейді. ♦Cigarette ~ should be banned. – Темекі жарнамасына тиым салуынуы тиіс. advice [əd’vais] n 1.ақыл, кеңес; консультация
♦act on/follow/take sb's ~ - біреудің кеңесі бойынша əрекет ету, кеңесіне сүйену, кеңесін алу 2. (əсіресе коммерцияда) авизо (тауардың,
т.с.с. жіберілгені туралы хат)
advisability [əd,vaizə’biləti] n ақылға
сиымдылық, көңілге қонымдылық
advisable [əd’vaizəbl] adj ақылға сиымды,
көңілге қонымды
advise [əd’vaiz] v 1.~ (smb) against smth/do- ing smth; ~ smb (on smth) ақыл айту, кеңес
беру ♦The doctor ~d (me to take) a complete rest. – Доктор маған толық демалуға кеңес берді. ♦They ~d her against marrying quickly. – Олар оған тез үйленбеуге кеңес берді. 2.~ smb (of smth) (əсіресе коммерцияда) хабарлау ♦Please ~ us of the dispatch of the goods. – Тауардың жіберілгені туралы бізге хабарлаңыз. advisedly [əd’vaizidli] adv (кітаби)əдейі,
ойластыра ♦Іuse these words ~. – Мен бұл сөздерді əдейі қолданамын. adviser (кейде əсіресе АҚШ-таadvisor) [əd’vaizə] n ~ (to smb) (on smth) кеңесші
advisory [əd’vaizəri] adj кеңесші, кеңес беретін
♦an ~ committee, body, role – кеңесші комитет, құрылым, рөл advocacy [‘ædvəkəsi] n 1.~ (of smth) жақтау,
қолдау ♦She is well known for her ~ of women’s rights. - Əйелдер хақын (құқығын) жақтаушы ретінде ол кеңінен белгілі. 2.(заң) адвокатура,
адвокаттық іс
advocate А.v [‘ædvəkeit] жақтау, қолдау,
насихаттау ♦І ~ a policy of gradual reform. – Мен баяу реформа саясатын жақтаймын. ♦Do you ~ banning cars in the city centre? – Сіз қала ортасында көлікке тиым салынуын жақтайсыз ба? В.n [‘ædvəkət] 1.~ (ofsmth) жақтаушы, қолдаушы ♦a lifelong ~ of disarma- ment – қарусыздануды өмір бойы жақтаушы 2.адвокат 3. (idm)*devil’s ~ барып тұрған
даукес, қазымыр, айтысқұмар
advt abbr advertisement
adze (US adz) [ædz] n шот, балта, жонғы,
қашау, шапашот
aegis [‘i:ʤis] n (idm) *under the ~ of smb/smth біреудің/бірнəрсенің аясында, эгидасында,
қолдауымен♦under the ~ of the UN – БҰҰ аясында aeon (кейдеeon) [‘i:ən] n 1.шексіздік, мəңгілік
♦The earth was formed ~s ago. – Жер шексіз уақыт бұрын пайда болған. 2.(геология) эра,
дəуір
aerate [‘eəreit] v 1.газдау (көміртегі диоксидін
қысым астында сұйыққа қосу) ♦~d water – газдалған су 2.желдету expose (sth) to the chemi-
cal action of air: aerate the soil aeration [eə’reiʃn] n [қ-з: aerate]
aerial І [‘eəriəl] (US antenna) n антенна
aerial ІІ [‘eəriəl] adj 1.ұшақтан, əуеден ♦~
bombardment, photography, recon naissance – ұшақтан бомбалау, əуеден түсірген фотография, əуеден барлау 2. аспалы, жерге
тимеген, əуеде тұрған ♦an ~ railway – аспалы канат жолы 3. (архаизм) əуе, ауа, эфир
aerie [‘аіəri; ‘eəri] (= eyrie, eyry, aery) n бүркіт
ұясы; жыртқыш құстардың құзға салынған
ұясы
aeriform [‘eərifɔ:m; ‘eəri] adj ауа, газ тəрізді
aerify [‘eərifai] v 1. газ тəріздес күйге
айналдыру 2.газдау
aero- comb form ауа, əуе не ұшақ жөнінде м:
aerodynamic,aerospace aerobatics [,eərə’bætiks] n [pl] аэробатика,
ұшақпен мəнерлеп ұшу
aerobatic [,eərə’bætik] adj [қ-з: aerobatics]
aerobics [eə’rəubiks] n аэробика
aerobiology [‘eərəubai’ɔləʤi] n аэробиология
aerocarrier [,eərəu’kæriə] n авианосец, ұшақ
тасығыш
aerodrome [‘eərədrəum] n (ескірген сөз əсіресе Брит.) аэродром
aerodynamic(al) adj[қ-з: aerodynamics]
aerodynamics [,eərəudai’næmiks] n аэродинамика (ауадағы қозғалыстағы денеге
əсер етуші күштерді зерттейтін ғылым)
aeronautic(al) [,eərə’nɔ:tikəl] adj ♦aeronautical engineering, skills [қ-з: aeronautics]
aeronautics [,eərə’nɔ:tiks] n аэронавтика (ұшу
тур. ғылым)
aeronavigation [‘eərə,nævi’geiʃən] n аэронавигация
aeroplane [‘eərəplein] (US airplane [eərplein]) n аэроплан, ұшақ
aerosol [‘eərəsɔl; US -sɔ:l] n (хим) аэрозоль
aerospace [‘eərəuspeis] n 1.атмосфера жəне
космос (ғарыш), əуе-ғарыш 2.атмосфера мен
ғарышта ұшу технологиясы ♦the ~ industry – авиакосмос (əуе-ғарыш) өнеркəсібі aery [‘eəri] = aerie aesthete [‘i:sθi:t] (US кейдеesthete ['esθi:t]) n (кейде теріс мағ.) эстет (өнерді, əсемдікті жан-
тəнімен түсінетін адам)
aesthetic [i:s'θetik] (US кейдеesthetic [es'θetik])
adj 1.(a) эстетикалық, сұлу, əсем ♦~ stand- ards – эстетикалық стандарттар, əсемдік стандарттары ♦an ~ sense – эстетикалық сезім (b) əсемдікке құштар, эстет 2.əсем, сұлу ♦~ design - əсем дизайн ♦Their furniture was more ~ than practical. – Олардың жиһазының қолданысқа икемділігінен əдемілігі басым. aesthetically (US кейдеes-) [i:s’θetikli] adv ♦~ pleasing – əсемдігімен баурайтын aestheticism [i:s’θetisizəm] (USкейдеes-) n
46
47
aesthetics (US кейдеes-) [i:s’θetiks] n эсте-
тика (философияның əсемдік жəне өнер
саласындағы талғам принциптерімен айналы-
сатын тармағы)
aestho-physiology ['i:sθəu,fi zi'ɔləʤi] n сезім
органдарының физиологиясы
aetiology (US кейдеetiology) [,i:ti'ɔləʤi] n 1.этиология, бірнəрсенің себептерін зерттеу 2.
(медицина) аурудың себептерін зерттеу
afar [a'fα:(r)] adv 1.алыстан, алысқа, қашықтан,
ұзақтан, т.с.с.♦lights visible ~ off – алыстан көрінетін жарықтар 2.(idm) *from ~ алыстан
♦news from ~ - алыстан жеткен хабар affability [,æfə’biləti] nсыпайылық,
ақжарқындық, жайдарылық, жылы жүзділік
affable [‘æfəbl] adj сыпайы, жайдары, ақжарқын
♦~ to everybody - кімге болсын жылы жүзді ♦an ~ reply – жылы жауап affably [‘æfəblі] adv [қ-з: affable]
affair [a’feə(r)] n 1.іс, мəселе, шаруа ♦It's not my ~. – Бұл менің ісім емес. ie I am not inter-
ested in or responsible for it. 2.~s (a)іс, шаруа
♦toput one’s ~s in order – шаруасын түзеу (b)
(қоғамдық) істер, мəселелер, шаруалар ♦cur- rent/ foreign/world ~s – ағымдағы мəселелер, сыртқы істер, əлемдік мəселелер ♦~s of state – мемлекет шаруалары 3.оқиға, болған нəрсе,
іс ♦The press exaggerated the whole ~ wildly. – Баспасөз болған істі тіпті де дардитып жіберіпті. ♦the Suez ~ - Суец мəселесі ♦The wedding was a very grand ~. – Үйлену тойы бір үлкен оқиға болды. 4.(ауызекі) нəрсе, əңгіме
5.ашыналық, көңілдестік ♦She's having an affair with her ~. – Ол бастығымен көңілдес көрінеді. 6.(idm) *a state of ~s жағдай, істің мəн-жайы,
қалыптасқан ахуал
affect І [ə’fekt] v 1.əсер ету, тию ♦The tax in- creases have ~ed us all. – Салық өсімі бəрімізге де тиіп кетті. ♦The change in climate may ~ your health. – Ауа-райының өзгеруі денсаулығыңа əсер етуі мүмкін. 2. (ауру ж.)жұғу, жабысу,
шабу ♦Cancer had ~ed his lungs. – Рак (обыр, қылтамақ) оның өкпесіне шауыпты. 3.қайғырту, ошарылту, есеңгірету ♦We were deeply ~ed by the news of her death. – Оның қайтыс болғаны туралы хабар бізді терең қайғыға бөледі. affect ІІ [ə’fekt] v (көбінесе жақтырмай) қылымсу, жасамық қылықтар істеу, тəлімсу
♦to ~ bright colours – ашық реңге құмарту ♦Не ~s a pretentious use of language. – Ол өзінше бір терең ойлы сөздер айтқан болады. ♦to ~ not to know smth – бірнəрсені білмегенсу ♦She ~s the helpless female. – Ол өзін бір қорғаншы ұрғашы етіп көрсеткіш. affectation [,æfek’teiʃn] n 1.оғаш қылық, оғаш
жүріс-тұрыс, қылымсу, сияқты көріну, жасамық
қылық ♦His little ~s irritated her. – Оның ұсақ- түйек қылымсулары ананың қытығына тиді. ♦I detest all ~. – Менің жасамық атаулыны суқаным сүймейді. 2.~ (of smth) қылымсу,
болып көріну, сияқтану ♦an ~ of interest, indif- ference – қызыққан, жайбарақат болып көріну affected [ə’fektid] adj жасанды, жасамық ♦an ~ politeness, cheerfulness - сыпайы, жайдары болғансу ♦Do try not to be so ~. – Соншалықты қылымсымай-ақ қой. affecting [ə’fektіŋ] adj əсер ететін, бейжай
қалдырмайтын ♦an ~ appeal for help – сананы түрткілейтін жалбарыныш affectingly [ə’fekiŋli] adv [қ-з:affecting]
affection [ə’fekʃn] n 1.~ (for/towards smb/ smth) (біреуге/бірнəрсеге деген) махаббат,
сүйіспеншілік, мейірім ♦He felt great ~ for his sister. – Ол қарындасын өте жақсы көретін. ♦The old king was held in great ~. – Қарт король керемет құрметке бөленген еді. 2.(ескірген) ауру, ауырған күй ♦an ~ of the throat – тамақ ауруы affectionate [ə’fekʃənət] adj ~ (towards smb) (біреуді) сүйетін; мейірімді, назды, жарқын ♦an ~ child – сүйкімді бала ♦~ kisses, words, smiles – мейірлене сүю, назды сөздер, мейірлене күлу affectionately [ə’fekʃənətli] adv мейірлене,
сүйіне, жақсы көре affi ance [ə’faiəns] v ~ smb (tosmb) (ескірген не кітаби) некелесу, үкі тағу, үйленуге уағдаласу
♦He is ~d to the princess. – Ол принцессамен некелескен (яғни, өзара үйленбекке келіскен). affi davit [,æfi ’deivit] n (заң) сотта берілген
жазбаша куəландыру, түсініктеме ♦toswear an ~ –ант беріп сотқа жауап беру ♦to mak an ~affi davit – куəландыратын деректер алу affi liate [ə’fіlieit] А. v ~ smb/smth (to/with smb/smth) мүше қылып алу, серіктесу, бірігу,
еншілес болу ♦We are ~d with the national group. – Біз ұлттық топтың құрамындамыз. ♦The College is ~d to the University. – Колледж университеттің аясында.В.[ə’fi lət] n қосылған, байланысты, серіктес мүше, т.с.с.
♦~ members – серіктес мүшелер affi liated societies [ə‘fi lieitidsə’saiətiz] n филиалдар, тармақтар, серіктестер
affi liation [ə,fi li’eiʃn] n 1.мүшелік, серіктестік
2.байланыс ♦The society has many ~ throughout the country. – Бұл қоғамның елдің түкпір- түкпірінде көптеген байланыстары бар. affi ned [ə’faind] adj туыстас, тектес affi nity [ə’fi nəti] n 1.~ (with smb/smth); ~ (between A and B) туыстық, жақындық,
ұқсастық ♦There is (a) close ~ between Italian and Spanish. – Итальян жəне испан тілдері арасында жақын ұқсастық бар. ♦Early man shows certain ~ies with the ape. – Алғашқы адамның адам тектес маймылдармен (приматтармен) белгілі бір ұқсастықтары байқалады. 2.~ (to/for smb/smth); ~ (between A and B) бауырмалдық, жақсы көрушілік ♦She has a strong ~ for Beethoven. – Ол Бетховенге (шығармаларына) құштар. 3.~ (with smb) (заң) туыстық (көбінесе неке арқылы) ♦He was not an impartial witness because of his ~ with the accused. – Айыптының туысы болғандықтан ол əділ куə бола алған жоқ. 4.~ (for smth) (химия) ұмтылғыштық, бір заттың екінші бір затпен
араласуға бейімдігі ♦the ~ of salt for water – тұздың суда ерігіштігі affi rm [a’fз:m] v 1. ~ smth(tosmb) растау,
қуаттау ♦She ~ed her innocence. – Ол өзінің кінəсіз екенін айтты. 2.(заң) ресми мəлімдеу
affi rmation [æfə’meiʃn] n 1.растау, қуаттау
2.(заң) ресми мəлімдеме
affi rmative [ə’fз:mətiv] А. adj мақұлдайтын,
құптайтын ♦an ~ reply, nod, reaction – құптайтын жауап, баз изес, реакция В.n 1.құптау, мақұлдау2.(idm) *in the ~(кітаби)
мақұлдай, құптай♦He answered in the ~. – Ол мақұлдай жауап берді.affi rmvatively adv [қ-з:
affi rmative]
affi x І [ə’fi ks] v ~ smth (to/on smth) 1.бекіту,
тіркеу, жабыстыру, қаттылау, т.с.с. ♦to ~ a stamp to an envelope – конвертке марка жапсыру ♦to ~ a seal on a document – құжатқа мөр басу 2.қосымша жазу, қол қою ♦to ~ one’s signature to a contract – контрактқа қол қою affi x ІІ [‘æfi ks] n (грам)аффикс (сөздің
алдынан не соңынан келетін жалғау, яғни
префикс (приставка) не суффикс (жұрнақ)) м:
unkind (мейірімсіз), picturesque (əсем) жəне
hopeless (үмітсіз) сөздеріндегі un-, -esque жəне –less affi xation [,æfi k’seiʃən] n (лингв)аффиксация,
афикстеу
affl atus [ə’fl eitəs] n шабыт, рух
affl ict [ə’fl ikt] v ~ smb/smth (with smth) мезі
ету, есін шығару, ренжіту, қобалжыту, пəле
салу; күйзелу ♦She is ~ed with arthritis. – Ол шорбуынмен (артритпен) ауырады. ♦Se- vere drought has ~ed the countryside. – Қатты қуаңшылық ауылды жерлерді күйзелтіп кетті. affi iction [ə’fl ikʃn] n (кітаби) 1.қыжалат,
күйзеліс, пəле ♦tohelp people in ~ - күйзелген адамдарға жəрдемдесу 2.күйік, қайғы, залал
♦Blindness can be a terrible ~. – Соқырлық – үлкен қасірет. affl uence [‘æfl uəns] n молшылық, көптік, ағыл-
тегілдік ♦tolive in/live a life of ~ - молшылықта өмір сүру ♦Не quickly rose to ~. – Ол тез байлыққа кенелді. affl uent [‘æfl uənt] adj бай, мол, ағыл-тегіл ♦~ circumstances – гүлденген жағдай ♦an ~ lifestyle – тұрмысты өмір салты ♦His parents were very ~. – Оның əке-шешесі дəулетті болған. ♦the ~ society – дəулетті қоғам