Адам физиологиясы
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
| Лизоцимге ферментативтік жэне муколиттік белсенділік қасиеті тэн.
Сонымен катар, ол гүрлі ауруды қоздырушы бактериялардың көбеюі мен дамуын тежейді. Пропердин белок тэріздес қосылыс, бактериоцидтік жэне вирусқа қарсы қасиеттср тэн. Интерферон - қан плазмасының глобулині. Ол вируска карсы қорганыс қызметін камтамасыз етеді. Арнайы иммунитет (жүре пайда болтан иммунитет) - лимфоциггердің арнайы қызметіне негізделген. Қанның бұл жасушалары богде макромолекуларды танып, оларта тікелей немесе козғыштық бслокты молекулалар өндіріп жауап қайтарады. Арнайы иммунитет - организмнін биологиялык агрессиядан қортанысының жетілген тетігі. Денедегі бөгде молекулаларды - антигендер деп атайды. Ол белоктар мен оның туындылары - гликонротеидтер, липопротеидтер, сонымен катар көмірсулар мсн липополисахаридтер болуы мүмкін. Денете түскен антигенге карсы организмде лимфоциттер мен лимфа жасушалары антидене немесе иммуноглобулиндер (Ig) түзейді. Иммуноглобулиндер жоғарғы арнайы белоктық құрылым. Оны бес класқа боледі: lgG, IgA, IgM, IgD, IgE. Оларға келесі кызмет тэн: - организмге түсксн антигендерді арнайы жасушалар танып, В - лимфоциттердіц антидене продуценттерге ауысуы; - комплемент жүйесін^ң белсенді нэтижссінде, хемоаттрактанттар пайда болып богде жасушалардын еруі болады; - фагоцитозды белсендіреді; - жеке лимфоциттер түрлерінің хелперлік қызметін белсендіреді; - жасушалық иммунитет реакциясын белсендіреді; - антигеннің иммунды комплекспен қосылысын камтамасыз етеді. Иммуноглобулиндер юшсы IgG (IgG) - инфекцияга карсы корғаысты, токсиндермен байланысты, фагоцитоз жэне комплемент жүйесінің белсенділігін, бактериялар мен вирустар агглютинациясын қамтамасыз етеді. Қандағы мөлшері 9-18 г/л. Иммуноглобулиндер класы IgA (IgA) - жалпы жэне жергілікті иммунитетті, токсиндерді нейтралдауга жэне микроорганизмдер мен вирустар агглютинациясын қамтамасыз етеді. Қандагы молшері 1,5- 4,0 г/л. Ичмуноглобугиндер класы IgM (IgM) - токсиндерді нейтралдаута, агглютинация мен бактериялар лизисіне қатысады. қандаты мөлшері 0,8-1,2 г/л. Иммуноглобулиндер класы IgD (IgD) - базофил жасушаларында бекіп, иммундық комплекс пайда болтан жатдайда оларды дегрануляциялайды. Иммуноглобулиндер класы IgG (IgE) - плазмалық жасушалар мембранасында кездеседі. Антидене антигенуен (мысалы бактериялык токсиндермен) байланысып иммунды комплекс түзеп, оларды нейгралдап (жасуша бұзылмауын сақтайды) организмнен шыгарады. Антигенді жою үшін - оны иммунокомпетенггі жасушалар танып иммунологиялык байланыс түзейді. Бүл лимфопоэз үрдісі барысындагы лимфоциттердің ерекше қасиеті, ягни лимфоциттерде антиген кабылдагыштар пайда болады. Сөйтіп антиген молекуласы лимфоциттер антигентанушы қабылдағыштарымен байланысады. Цитокиндер - иммундық жүйе жасушаларының белсенді белокты немесе полипептидті онімі. Осы өнімнің комегімен лимфоциттер бірбірімсн жэне басқа жасушалармен байланысыи қагынас түзейді. Ягни, цитокиндер иммундық жүйедегі жасушааралық гуморалдык байланысты қолдайды. Барлық цитокиндер жалпы қасиеттеріне байланысты біріктіріледі: -иммундық жауап немесе қорғаныстың арнай емес тетігі үрдісіндс синтезделеді; -төменгі мөлшерде (1010 - 1011 моль/л) гормондар сияқты олардың белсенділіктері жоғары; - иммундык жауап пен қабыну реакциясының медиаторы; - көп қызметтік белсенділік тэн. Цитокиндер кызметі: гемопоэздік, иммуностимуляциялық, лимфопоэздік, кабынуға қарсы жэне т.б. Иммунитет белсенділігінің жасушалық қатынас мөлшсрі мен гу моралдык тетігі тәуелді: -суйек кемігінсн қаннның ақ жасушаларының түзілу мөлшері мен шыгуының жылдамдығына; -лимфоидты жэне баска тіндердегі (моноциттер мен лимфоциттер) ажыратылуына; - иммунитеттің гуморалдық факторларының синтезделуіне. Организмнің гуморалдык реттелу механизмі себебінің кең спектрі кан кұрамындағы патогендік факторлар немесе оның токсиндерін бейтараптануын қамтиды. Оған организмнің сүйықтық ортасының арнайы ү - глобулиндер (иммунды антидене), лизоцим, лизиндер, комплемент жүйесі, интерферон жэне баска косылыстары жатады. Қанның ак жасушаларының корғаныштық кызметі, агенттерді залалсыздандыру ғана емес, сонымен қатар генетикалық өзгерген жасушаларды (жасушалык гомеостаз) жою. Организмде бұндай жасушалар түқым қуалаушылык ақпараттардың берілуінің өзгерісінде (мутация) пайда болады. Бүл жасушаларды, басқа вирустар мен микроорганизмдерді жоюда жасушалық иммунитеттің маңызы зор. Жасушалық иммунитеттің мақсаты мутацияланған (өзгерген) жэне бөгде болган жасушаларды (трансплантацияланған мүше жасушалары) жою. Оны эр түрлі лимфоциттер типі негізінен киллер жасушалары камтамасыз етеді. Бүл үрдіске лимфоциттердің басқада да түрлері: хелперлер, супрессорлар, макрофаггар мен оның жергілікті эсер етуші антиденесі катысады. , Лимфоциттер иммунологиялық бакылауда негізгі орын алады. |